Israëlische en Westerse Belangen Gesterkt door Aanval van de Palestijnse Autoriteit in Jenin

Beirut, Libanon – De Palestijnse Autoriteit (PA) voert een harde aanpak tegen gewapende groepen in het vluchtelingenkamp Jenin. Experts zeggen dat dit een poging is om haar beperkte autoriteit in de bezette Westelijke Jordaanoever te herstellen en de aankomende Amerikaanse president Donald Trump te overtuigen dat het een nuttige veiligheidspartner kan zijn.

Deze actie heeft echter tot veroordeling geleid van veel Palestijnen, vooral na de dodelijke schietpartij op de 21-jarige journaliste Shatha Sabbagh, die verslag deed vanuit Jenin en wiens familie beweert dat zij door het vuur van de PA is gedood.

Sinds het begin van de razzia’s door de PA zijn zij bekritiseerd omdat ze de belangen van Israël boven die van de Palestijnse strijd voor vrijheid en zelfbeschikking lijken te stellen. “In de afgelopen jaren heeft de PA de controle over de Westelijke Jordaanoever verloren, en ik denk dat ze probeert die controle terug te winnen om haar waarde aan haar handlers – Israël en de Verenigde Staten – te bewijzen,” zegt Omar Rahman, een expert op het gebied van Israël-Palestina bij de Middle East Council on Global Affairs in Doha, Qatar.

In de afgelopen drie jaar hebben Israëlische invallen – zowel door het leger als door kolonisten – talloze burgers in de Westelijke Jordaanoever gedood en ontheemd, en huizen en levensonderhoud verwoest. Sinds de door Hamas geleide aanvallen op Zuid-Israël op 7 oktober 2023, hebben Israëlische strijdkrachten en kolonisten hun aanvallen in de Westelijke Jordaanoever opgevoerd, waarbij naar schatting 729 Palestijnen zijn gedood, volgens het Bureau van de Verenigde Naties voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken. Van deze slachtoffers kwamen er minstens 63 uit het Jenin-kamp.

De veiligheidsdiensten van de PA hebben enkele van Israël’s tactieken overgenomen sinds ze begin december een operatie tegen het kamp lanceerden. Ze omsingelden het kamp met gepantserde voertuigen, vuurden willekeurig op burgers, hielden jonge mannen summier aan en mishandelden hen, en sneden de watervoorziening en elektriciteit af.

“[De Amerikanen] hebben de PA-veiligheidsdiensten getraind om op te treden als SWAT-teams en speciale eenheden – niet als burgerpolitie – om op gewapende [Palestijnse] groepen in te grijpen,” zegt Tahani Mustafa, een expert op het gebied van Israël-Palestina voor de International Crisis Group.

De PA werd oorspronkelijk opgericht om een Palestijnse staat te creëren na de Oslo-akkoorden van 1993 en 1995, die een vredesproces tussen de toenmalige Palestijnse leider Yasser Arafat en de toenmalige Israëlische premier Yitzhak Rabin initieerden. Onder de overeenkomsten gaven de westerse donoren van de PA – de Europese Unie en de VS – haar de taak om de veiligheid van Israël te waarborgen door gewapende Palestijnse groepen in het bezette Palestijnse gebied te bestrijden, aldus Diana Buttu, een Palestijnse rechtsgeleerde en voormalig adviseur en woordvoerder van de PA.

In de jaren ’90 verdedigde de PA haar harde aanpak tegen gewapende groepen als noodzakelijk om het vredesproces te beschermen. Echter, het vredesproces is in feite al minstens twee decennia dood vanwege de voortdurende confiscatie van Palestijnse grond door Israël om Israëlische nederzettingen te bouwen. Deze nederzettingen zijn illegaal volgens het internationale recht, en sinds Oslo is het aantal kolonisten gestegen van 250.000 tot meer dan 700.000, volgens Peace Now, een Israëlische non-profitorganisatie die illegale nederzettingen bijhoudt.

Sinds 7 oktober 2023 heeft Israël meer Palestijnse grond in de Westelijke Jordaanoever geconfisqueerd – 23,7 vierkante kilometer – dan in de afgelopen 20 jaar samen, aldus Peace Now. Buttu wijst PA-leider Mahmoud Abbas, ook bekend als Abu Mazen, de schuld voor het vasthouden aan het Oslo-proces terwijl Israël het zo duidelijk heeft verlaten.

De veiligheidsmandaten van de PA hebben geleid tot directe conflicten met Hamas, een rivaliserende factie die weigerde het gewapende verzet tegen de Israëlische bezetting op te geven na de overwinning op Fatah in de wetgevende verkiezingen van 2006. De westerse donoren van de PA – voornamelijk de VS – drukten Fatah onder druk om Hamas in toom te houden, wat de spanningen tussen de twee facties verergerde en leidde tot een korte burgeroorlog die in 2006 begon.

Deze conflicten leidden tot een splitsing in de Palestijnse nationale beweging die tot op heden niet is overbrugd, ondanks talloze pogingen tot verzoening. Fatah, onder de PA, heeft sindsdien twee derde van de Westelijke Jordaanoever bestuurd, terwijl Hamas de controle over Gaza had.

“De tactiek van de PA is nooit succesvol geweest. Het heeft nooit de harten en geesten van de Palestijnen gewonnen,” zegt Buttu.

PA-functionarissen beweren dat de operatie in het vluchtelingenkamp Jenin noodzakelijk is, anders zal Israël de aanwezigheid van strijders daar gebruiken als een voorwendsel om meer Palestijnen uit hun huizen en land in de Westelijke Jordaanoever te verdrijven, zoals het heeft gedaan in Gaza. Echter, experts zeggen dat Israël van plan is om de Westelijke Jordaanoever officieel te annexeren en de PA te laten instorten, ongeacht of gewapend verzet aanhoudt.

De extreemrechtse Israëlische minister van Financiën, Bezalel Smotrich, kwam al dicht bij het verwoesten van het Palestijnse banksysteem door te weigeren een overheidsvrijstelling te vernieuwen die Israëlische banken toestaat om met Palestijnse banken te interageren. De PA heeft geen eigen centrale bank en is daarom afhankelijk van het Israëlische banksysteem om salarissen te betalen en essentiële importen veilig te stellen.

Onder druk van de VS vernieuwde Smotrich de vrijstelling voor een jaar begin december, maar experts vrezen dat hij dit tijdens het presidentschap van Trump, dat op 20 januari begint, niet opnieuw zal doen. Het niet vernieuwen zou de PA – en de Westelijke Jordaanoever – economisch laten instorten en de formele annexatie van de Westelijke Jordaanoever versnellen, aldus Rahman van de Middle East Council.

Bovendien waarschuwde Rahman dat de daaropvolgende chaos als een Israëlisch voorwendsel zou kunnen dienen voor etnische zuivering van de Westelijke Jordaanoever, wat de reden is dat hij gelooft dat de PA probeert te overtuigen dat het nog steeds een waardevolle partner is in het versterken van de veiligheid van Israël.

Mustafa van de International Crisis Group is het hiermee eens en voegt toe dat de PA zichzelf heeft geïsoleerd van regionale staten en haar eigen achterban, waardoor het overleven van de PA afhankelijk is van Israël en zijn ondersteuners. “Israël gaat de Westelijke Jordaanoever annexeren, en we zien die realiteit al – de facto en de jure,” zegt ze. “[De annexatie] zal niet groots zijn, maar het zal een langzaam proces zijn.”

“De PA telt echt zijn dagen.”