Israël heeft geen lessen getrokken uit Irak

Opinie: Israël leert geen lessen van Irak

De beslissing van Tel Aviv om op 13 juni een nieuwe oorlog tegen Iran te starten, is een ramp in de maak. Niemand zal hiervan profiteren, zelfs de Israëlische regering niet, en velen zullen lijden. De uitwisseling van vuur heeft al geleid tot de dood van minstens 80 mensen in Iran en 10 in Israël.

Het is tragisch duidelijk dat de lessen van eerdere mislukte militaire avonturen in de regio volledig zijn genegeerd.

Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft de oorlog bestempeld als “preventief”, gericht op het voorkomen dat Teheran zijn eigen nucleaire wapen ontwikkelt. Hiermee herhaalt hij de strategische fout van de laatste twee politici die een vermeende “preventieve” aanval in de regio lanceerden, de Amerikaanse president George Bush en de Britse premier Tony Blair.

Terwijl Israëlische straaljagers en raketten door de lucht van het Midden-Oosten scheerden en dodelijke aanvallen uitvoerden op Iraanse militaire locaties en leiders, maakten ze de wereld onmiddellijk een stuk gevaarlijker. Net als de Amerikaanse-Britse invasie van Irak, zal deze ongeproviseerde aanval meer instabiliteit brengen in een al volatiele regio.

Netanyahu beweerde dat de aanvallen bedoeld waren om de nucleaire capaciteiten van Iran te verwoesten. Tot nu toe heeft het Israëlische leger drie nucleaire faciliteiten aangevallen: Natanz, Isfahan en Fordow, wat verschillende niveaus van schade heeft veroorzaakt. Het is echter onwaarschijnlijk dat deze aanvallen het Iraanse nucleaire programma daadwerkelijk zullen stoppen, en de Israëlische premier weet dat.

De Iraanse autoriteiten hebben de Natanz-locatie opzettelijk diep onder de grond gebouwd, zodat deze bestand is tegen alle maar de sterkste bunker-busting bommen. Tel Aviv heeft niet de capaciteit om deze permanent te vernietigen, omdat het de Massive Ordnance Penetrator of de Massive Ordnance Air Blast-bommen mist die door de Verenigde Staten worden geproduceerd.

Washington heeft lange tijd geweigerd om deze te leveren, zelfs onder de administratie van de Amerikaanse president Donald Trump, die Israëlische functionarissen heeft beschermd en hen heeft geprobeerd te vrijwaren van sancties vanwege hun oorlogsmisdaden in de Gazastrook. Het team van Trump heeft onlangs opnieuw aangegeven dat het deze wapens niet aan Tel Aviv zal leveren.

Uit de reacties van Amerikaanse officials na de aanval is het niet helemaal duidelijk in hoeverre Washington was geïnformeerd. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken distantieerde de VS aanvankelijk van de aanvallen, die zij als een “unilaterale” Israëlische operatie bestempelden. Kort daarna beweerde Trump volledig op de hoogte te zijn.

De mate van Amerikaanse betrokkenheid – en goedkeuring – voor de aanval blijft een grote vraag, maar het heeft onmiddellijk een einde gemaakt aan de hoop dat de intense diplomatie met Teheran over het nucleaire programma in de afgelopen weken zou resulteren in een nieuwe deal, wat een kortetermijnwinst voor Netanyahu zou zijn.

Maar verdere actie tegen Iran lijkt afhankelijk van het betrekken van de VS bij het conflict. Dat is een enorme gok voor Tel Aviv, gezien het aantal critici van de Amerikaanse interventie onder de topadviseurs van Trump. De president zelf heeft geprobeerd om het omkeren van de Amerikaanse interventie tot een belangrijk onderdeel van zijn nalatenschap te maken.

Israël’s acties schaden al andere belangen van Trump door de wereldwijde olieprijzen te verhogen en zijn relaties met de Golfstaten te compliceren, die veel te verliezen hebben als het conflict de scheepvaart door de Straat van Hormuz verstoort.

Als Israël lijkt te winnen, zal Trump het ongetwijfeld als zijn eigen overwinning claimen. Maar als de strategie van Netanyahu steeds meer afhankelijk is van het proberen Washington in een andere oorlog in het Midden-Oosten te trekken, kan hij zich tegen hem keren.

Zoals de zaken er nu voorstaan, tenzij Israël besluit internationale normen te schenden en een nucleair wapen te gebruiken, zou het maken van verdere strategische vorderingen in Iran inderdaad afhankelijk zijn van de VS.

Netanyahu’s tweede verklaarde doel – het omverwerpen van het Iraanse regime – lijkt ook buiten bereik.

Een aantal hoge militaire commandanten is gedood in gerichte aanvallen, terwijl Tel Aviv openlijk de Iraanse bevolking heeft aangespoord om op te staan tegen hun regering. Maar Israël’s unilaterale agressie zal waarschijnlijk veel meer woede jegens Tel Aviv oproepen onder Iraniërs dan tegen hun eigen regering, ongeacht hoe ondemocratisch deze ook mag zijn.

In feite zal de bewering van het Iraanse regime dat een nucleaire bom een noodzakelijke afschrikking is tegen Israëlische agressie nu logischer lijken voor degenen die daar binnenlandse twijfels over hadden. En in andere regionale landen waar de belangen van Teheran waren teruggetrokken, lopen Netanyahu’s acties het risico om deze allianties nieuw leven in te blazen.

Maar zelfs als Israël erin slaagt Teheran te destabiliseren, zal het geen regionale vrede brengen. Dit is de les die geleerd had moeten worden van de val van Saddam Hussein in Irak. De ineenstorting van de Irakese staat leidde tot een grote stijging van extremisme en uiteindelijk tot de oprichting van ISIL (ISIS), die veel delen van de regio in de jaren 2010 terroriseerde.

Israël heeft geen kans om een soepele machtsoverdracht naar een meer meegaand regime in Teheran te bewerkstelligen. Iran bezetten om dit te proberen is uitgesloten, gezien het feit dat de twee landen geen grens delen. Amerikaanse steun voor een dergelijke poging is ook moeilijk voor te stellen onder de Trump-administratie, omdat dit zeker het risico op aanvallen tegen de VS zou verhogen.

Met andere woorden, de aanvallen van Netanyahu kunnen kortetermijn tactische voordelen voor Israël opleveren door de nucleaire ambities van Iran te vertragen en onderhandelingen met de VS te dwarsbomen, maar ze beloven een langetermijn strategische ramp.