Is Hezbollah Verzwakt Nu Libanon Overgaat Op Nieuwe Bestuur?

Nieuws | Politiek

Is Hezbollah verzwakt nu Libanon verschuift naar een nieuwe regering?

Libanon heeft een nieuwe president en premier – maar kunnen ze groepen zoals Hezbollah uitdagen voor politieke en militaire dominantie?

Beiroet, Libanon – Een nieuwe president. Een nieuwe premier. En het gevoel dat Hezbollah, naar verluidt de machtigste groep in het land, verzwakt is.

De afgelopen weken zijn potentieel transformerend geweest voor Libanon, vooral gezien het feit dat het politieke systeem vaak bevroren lijkt.

Deze ontwikkelingen zijn een reden tot vieren voor veel Libanezen, maar ze kunnen ook vragen oproepen voor de hele politieke klasse, inclusief Hezbollah.

Hezbollah, een sjiitische politieke groep en militie, heeft Libanon het grootste deel van de afgelopen twee decennia gedomineerd. Maar in de afgelopen maanden heeft het talloze tegenslagen geleden, waaronder het verlies van de meeste van zijn senior leden, waaronder leider Hassan Nasrallah, in de oorlog met Israël en vervolgens de val van zijn trouwe bondgenoot, het regime van Bashar al-Assad in Syrië.

Hezbollah’s ‘hand afgehakt’

Hezbollah hielp Joseph Aoun de benodigde stemmen te krijgen om president te worden door hem te steunen in de tweede ronde van de stemming op 9 januari. Maar de groep, die van plan was de zittende Najib Mikati te steunen bij de stemming voor premier op 13 januari, onthield zich van stemmen toen duidelijk werd dat Nawaf Salam, de voormalige president van het Internationaal Gerechtshof, zou winnen.

Hezbollah-lid Mohammad Raad verklaarde dat de groep een hand had uitgestoken naar de natie door voor Aoun te stemmen, maar dat Salam’s nominatie die “hand afhakten”.

De door Iran gesteunde groep voelt dat veel van zijn tegenstanders in de regering profiteren van de verliezen die het heeft geleden in de oorlog van Israël tegen Libanon.

In zijn eerste toespraak als premier-designate beloofde Salam echter de Libanese bevolking te verenigen en sprak hij over kwesties die de sjiitische gemeenschap diep raken na de oorlog van Israël tegen het land. De aanvallen van Israël op Libanon waren voornamelijk gericht op gebieden met hoge sjiitische bevolkingen, zelfs in gebieden waar veel lokale bewoners zeiden dat er geen militaire infrastructuur of strijders van Hezbollah aanwezig waren, waaronder Zuid-Libanon, een groot deel van de Bekaa-vallei en de buitenwijken van Beiroet, die vaak Dahiyeh worden genoemd.

Net als Aoun in zijn toespraak enkele dagen eerder, zei Salam dat hij zou werken om ervoor te zorgen dat het Israëlische leger “uit de laatste bezette inch van [Libanese] grond” zou worden teruggetrokken en dat de gebieden die door de verwoestende aanvallen van Israël waren getroffen, zouden worden herbouwd. “Herbouw is niet alleen een belofte, maar een toezegging,” zei hij.

Hezbollah bevindt zich echter in een precarie positie. Jarenlang waren Hezbollah en zijn bondgenoten politiek en militair invloedrijk genoeg om beslissingen die hen niet bevielen, zoals regeringsformaties die niet aan hun behoeften voldeden, tegen te houden. In een van de bekendste voorbeelden van de macht van de groep, zette Hezbollah strijders in de straten van Beiroet in mei 2008 na de opdracht van de Libanese regering om het privé-telecommunicatienetwerk van de groep te ontmantelen, waardoor de autoriteiten van de staat moesten terugkrabbelen.

Maar de val van het al-Assad-regime in Syrië heeft het moeilijker gemaakt om wapens te verkrijgen en heeft een belangrijke regionale bondgenoot voor de groep verwijderd.

Monopolie op wapens

Volgens de voorwaarden van de wapenstilstand met Israël moet Hezbollah zich ten noorden van de Litani-rivier bewegen, die door Zuid-Libanon loopt van het noorden van Tyrus in het westen tot net ten zuiden van Marjayoun in het oosten, en de Libanese leger moet zich in Zuid-Libanon inzetten nadat de Israëli’s zich uit het gebied terugtrekken.

Hezbollah heeft gezegd dat zijn militaire infrastructuur alleen uit het zuiden moet worden verwijderd, maar Israël heeft recentelijk doelen ten noorden van de Litani aangevallen die het associeerde met Hezbollah. Sommige functionarissen in Israël, de Verenigde Staten – en zelfs Libanon – hebben echter gezegd dat de militaire infrastructuur van Hezbollah overal in Libanon moet worden aangevallen. Dit roept vragen op over de vraag of alle partijen hetzelfde begrip van de wapenstilstand hebben.

Aoun en Salam hebben beiden gesproken over de staat die een monopolie op wapens heeft en zich in Zuid-Libanon moet inzetten, een duidelijke boodschap aan Hezbollah dat de militaire suprematie misschien voorbij is.

Of Hezbollah dat zal accepteren, is een andere kwestie. Op zaterdag waarschuwde Hezbollah-secretaris-generaal Naim Qassem dat Hezbollah moet worden opgenomen in elke aankomende regering. “[Niemand kan] ons uitsluiten van effectieve en invloedrijke politieke deelname in Libanon, aangezien wij een fundamenteel onderdeel zijn van de samenstelling van het land en de renaissance ervan,” zei Qassem, en voegde eraan toe dat geen enkele kracht in staat was om “thuis voordeel te halen uit de resultaten van de [Israëlische] agressie, aangezien het politieke pad gescheiden is van de situatie van de weerstand [Hezbollah].”

De nieuwe leiders van Libanon hebben beloofd ervoor te zorgen dat Israël zich uit elk centimeter van Zuid-Libanon terugtrekt en de verwoeste huizen en dorpen herbouwt, wat volgens analisten een poging is om een hand uit te steken naar de sjiitische gemeenschap.

Hezbollah staat onder druk van zijn achterban in het zuiden, de Bekaa-vallei en Dahiyeh om hun huizen en levens te herbouwen. Hiervoor zal Libanon internationale hulp nodig hebben. Dit zou Hezbollah kunnen dwingen om de nieuwe politieke richting van Libanon voorlopig te accepteren. “Ofwel [Hezbollah] laat de herbouw op een manier plaatsvinden die door de staat wordt geleid en voldoende legitimiteit heeft van [Arabische] Golfdonoren die bereid zijn hun geld erin te steken, of het zal niet gebeuren,” zei Nadim Houry, uitvoerend directeur van het Arab Reform Initiative.

Er zijn aanwijzingen dat, ondanks de retoriek van sommigen, Hezbollah mogelijk openstaat voor een meer verzoenlijke weg, althans op de korte termijn.

Nieuwe hoop in Salam

De samenwerking van Aoun en Salam duidt op een verschuiving weg van de traditionele blokken van politieke macht in Libanon, evenals het miljardairsprofiel van sommige van Salam’s voorgangers, waaronder Saad Hariri en de huidige zorgpremier Mikati.

Veel Libanezen zeiden dat de aanwijzing van Salam als premier vooral een zegen is voor het land en de hoop op hervormingen.

“Ik ben erg hoopvol,” zei Dalal Mawad, een Libanese journaliste en auteur die Salam als een mentor beschouwt. “Hij belichaamt de rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid en de rechtsstaat die we in Libanon willen zien.”

“Wat we kunnen zeggen is dat de nominatie van Nawaf Salam zeker goed is voor de toekomst van Libanon,” zei Bitar. “De meeste Libanezen zijn voor het eerst in een paar decennia of ten minste voor het eerst sinds 2019 optimistisch.”

Salam’s naam begon kort na de massale protesten die op 17 oktober 2019 uitbraken, te circuleren voor het premierschap. Hij wordt algemeen gezien als iemand die, hoewel hij uit een prominente politieke familie komt – zijn familieleden omvatten de voormalige premiers Saeb Salam en Tammam Salam – buiten de traditionele politieke oligarchie staat.

In zijn eerste toespraak als premier-designate sprak Salam over het opbouwen van “een moderne, burgerlijke en rechtvaardige staat”.

Hij sprak ook over het bereiken van “rechtvaardigheid, veiligheid, vooruitgang en kansen”.

Hij sprak specifiek over rechtvaardigheid voor de slachtoffers van de explosie in de haven van Beiroet op 4 augustus 2020 en de bankencrisis van 2019, toen spaarders plotseling de toegang tot hun geld werd ontnomen en er geen ambtenaren of banken verantwoordelijk werden gehouden.

Libanese media meldden op dinsdag dat het onderzoek naar de explosie, dat door Libanese politieke groepen, waaronder Hezbollah, was verstoord, binnenkort weer zal worden voortgezet.

Strijd voor de toekomst

Ondanks de focus van velen op Hezbollah, hebben alle machtige partijen in Libanon het systeem benut om verantwoordelijkheid te vermijden of politieke agenda’s die ze tegenstaan, te blokkeren.

De volgende uitdaging voor Aoun en Salam zal zijn om hun uitspraken waar te maken terwijl ze geconfronteerd worden met een politiek systeem dat is gebouwd op sektarisme.

Het sektarische systeem van Libanon “vereist nieuwe benaderingen”, zei Majed, en voegde eraan toe dat Libanon behoefte heeft aan een monopolie op geweld door staatsinstellingen en wapens en “een strategie om Libanon te verdedigen tegen echte Israëlische vijandelijkheden”.

Onder het huidige sektarische systeem wordt Libanon beheerd door een handvol politieke partijen en leiders met diepgewortelde steun en controle over de staatsinstellingen. Deze leiders, die de religieuze sekten van Libanon vertegenwoordigen, worden beschuldigd van het gebruiken van deze middelen en hun politieke macht om hun patronagenetwerken op te bouwen, waarbij ze mensen verantwoordelijk houden aan hen in plaats van aan de staat.

Deze machten zijn gevestigd in hun posities en resistent tegen verandering.

Het aanstellen van sterke of nieuwe leiders op machtsposities is niet alles wat nodig is om de diepgewortelde corruptie en cliëntelisme uit te roeien. Salam is bijvoorbeeld niet de eerste technocraat die een prominente rol in Libanon aanneemt.

“Het verschil is dat technocraten in het verleden aan de macht kwamen wanneer de politieke klasse wilde uitstellen,” zei Houry. “Ze werden nooit met enige legitimiteit binnengebracht, wat afhankelijk was van de politieke klasse, dus hadden ze niet de capaciteit of steun om de meeste van hun hervormingen door te voeren.”

Maar vandaag de dag betekent de veelvoud aan crises in Libanon dat de politieke klasse begrijpt dat ze sommige hervormingen moet laten gebeuren – zelfs als ze waarschijnlijk zal blijven tegenwerken tegen systemische veranderingen.

Salam en Aoun zullen vragen over economische stabiliteit, veiligheid en nationale dialoog moeten aanpakken zonder een enkele gemeenschap te isoleren, terwijl ze buitenlandse betrekkingen, inclusief de Israëlische agressie, beheren. De reeks kwesties die moeten worden aangepakt is lang en moeizaam.

Analisten zeggen echter dat Salam en Aoun een unieke kans hebben. De val van het al-Assad-regime, een constante bemoeial in de Libanese zaken, de verzwakking van Iran en de bereidheid van de internationale gemeenschap om buitenlandse hulp en steun te bieden aan de nieuwe leiders van Libanon betekenen dat er steun is voor een hervormingsagenda die eerder niet aanwezig was.

Zelfs met positieve omstandigheden zal het confronteren van de diepgewortelde en veerkrachtige Libanese politieke klasse nog steeds een vermoeiende onderneming zijn. Veel analisten zeiden dat ondanks hun positiviteit over de benoeming van Salam, ze twijfels hebben over de vraag of iemand het Libanese politieke systeem kan ontwortelen.

Toch zei Khashan dat Salam “de juiste man is voor deze periode”.