Inspectie: Situatie in asielzoekerscentrum Ter Apel blijft onveilig

Werknemers en bewoners van het Asielzoekerscentrum in Ter Apel ervaren nog steeds “ernstige veiligheidsrisico’s,” aldus de Inspectie Justitie en Veiligheid. Ze doen een oproep aan de minister van Asiel, Marjolein Faber, om de locatie veilig te maken door een vlotte doorstroming van asielzoekers te waarborgen. Dit is het doel van de Asielverdeelwet, maar de minister is van plan deze wet te schrappen.

Asielzoekers kunnen niet naar andere locaties gaan, waardoor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) terugvalt op “ongeschikte en onveilige” noodlocaties. Dit betekent dat mensen heen en weer worden gestuurd en kwetsbare bewoners niet genoeg aandacht krijgen, zo schreef de inspectie. Asielzoekers zouden drie tot tien dagen in een asielzoekerscentrum moeten verblijven, maar in sommige gevallen zijn ze hier al maanden. Dit heeft een “negatief effect op het mentale en fysieke welzijn van de bewoners.” Kinderen ontvangen bijvoorbeeld geen onderwijs terwijl ze in het centrum zijn. Ook is er gebrek aan privacy en nauwelijks ruimte om te spelen.

De inspectie merkte op dat niet alleen de asielzoekers en COA-werknemers lijden onder de voortdurend gebruikte tijdelijke oplossingen. “De structurele afhankelijkheid van noodvoorzieningen heeft ook invloed op gemeenten, politie en nabijgelegen bewoners.”

Verschillende brieven waarin de ernst van de situatie wordt benadrukt, zijn door de Inspectie Justitie en Veiligheid naar het kabinet gestuurd. “Onhoudbaar en onveilig,” schreef de inspectie in een brief aan het kabinet eind 2023. Ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft verschillende waarschuwingen afgegeven.

Het COA reageerde op de inspectie met de mededeling dat zij verschillende verbeteringen hebben doorgevoerd, zoals het inzetten van meer beveiligers en een aparte binnenplaats voor overlastgevers. Volgens het COA heeft dit geleid tot een “aanzienlijke afname” van incidenten, maar de inspectie stelt dat de veiligheid en leefbaarheid in Ter Apel ondanks de maatregelen nog steeds niet in orde zijn. “Een structurele en duurzame oplossing ontbreekt nog steeds,” na meer dan twee jaar toezicht.

Een woordvoerder gaf aan dat de inspectie niet over de middelen beschikt om minister Faber te dwingen tot veranderingen. “We kunnen de trom roeren en aanbevelingen doen, maar op dit gebied kunnen we niet handhaven.” De woordvoerder was het niet eens met de opvatting dat ze gefrustreerd zijn. “We vinden het jammer voor de mensen die daar zijn, de mensen die daar werken en de mensen die in de buurt van Ter Apel wonen.”