IJsland houdt parlementsverkiezingen na de ineenstorting van de regering
IJslanders kiezen nieuw parlement na meningsverschillen over de economie, immigratie en de nasleep van vulkaanuitbarstingen die premier Bjarni Benediktsson dwongen om zijn coalitieregering te ontbinden en vervroegde verkiezingen uit te schrijven.
De verkiezingen op zaterdag zijn de zesde algemene verkiezingen van IJsland sinds de financiële crisis van 2008, die de economie van het Noord-Atlantische eiland verwoestte en een nieuw tijdperk van politieke instabiliteit inluidde.
Opiniepeilingen suggereren dat het land mogelijk opnieuw een omwenteling doormaakt, met een sterke daling van de steun voor de drie regeringspartijen.
Benediktsson, die in april tot premier werd benoemd na het aftreden van zijn voorganger, had moeite om de onwaarschijnlijke coalitie van zijn conservatieve Onafhankelijkheidspartij met de centrumpartij Progressieve Partij en de Linksgroene Beweging bij elkaar te houden.
Ernstig weer in de sub-arctische natie dreigde sommige kiezers te hinderen om op zaterdag naar de stembureaus te gaan, met zware sneeuw die wegen in veel gebieden blokkeerde.
Het weer zou ook de levering van stembussen naar de telcentra kunnen vertragen nadat de stembureaus om 22:00 uur GMT sluiten.
Tien partijen strijden om zetels
Kiezers zullen 63 leden van het Althingi – het parlement – kiezen in een verkiezing die zetels toekent op basis van zowel regionale kiesgebieden als proportionele vertegenwoordiging.
Partijen hebben minstens 5 procent van de stemmen nodig om zetels in het parlement te winnen. Acht partijen waren vertegenwoordigd in het aflopende parlement, en tien partijen strijden in deze verkiezingen.
De opkomst is traditioneel hoog in internationale vergelijking, met 80 procent van de geregistreerde kiezers die stemmen in de parlementaire verkiezingen van 2021.
Als een door de wind geteisterd eiland nabij de Noordpool, houdt IJsland normaal gesproken verkiezingen tijdens de warmere maanden van het jaar.
Maar op 13 oktober besloot Benediktsson dat zijn coalitie niet langer kon aanblijven en vroeg hij president Halla Tomasdottir om het Althingi te ontbinden.
De fragmentatie van het politieke landschap van IJsland volgde op de financiële crisis van 2008, die jaren van economische onrust veroorzaakte na de ineenstorting van de door schulden verzwaarde banken van het land.
De crisis leidde tot woede en wantrouwen jegens de partijen die traditioneel de macht heen en weer hadden verhandeld en resulteerde in de oprichting van nieuwe partijen, variërend van de milieu-georiënteerde Linksgroene Alliantie tot de Piratenpartij, die directe democratie en individuele vrijheden bepleit.
Net als veel westerse landen is IJsland getroffen door de stijgende kosten van levensonderhoud en immigratiedruk.
De inflatie piekte in februari 2023 op een jaarlijks percentage van 10,2 procent, gestimuleerd door de gevolgen van de COVID-19-pandemie en de invasie van Oekraïne door Rusland.
Terwijl de inflatie in oktober afnam tot 5,1 procent, is dat nog steeds hoog in vergelijking met buurlanden.
De inflatie in de VS stond vorige maand op 2,6 procent, terwijl het percentage in de Europese Unie 2,3 procent was.
Ook de overheidsfinanciën zijn onder druk komen te staan door herhaalde uitbarstingen van een vulkaan in het zuidwesten van het land, die duizenden mensen hebben verdreven.
Een jaar na de eerste uitbarsting, die de evacuatie van de stad Grindavik dwong, hebben veel bewoners nog steeds geen veilige huisvesting, wat heeft geleid tot klachten dat de regering traag heeft gereageerd.
Dit heeft ook bijgedragen aan een tekort aan betaalbare woningen, dat is verergerd door de toeristische boom van IJsland.
IJsland heeft ook moeite om een toenemend aantal asielzoekers op te vangen, wat spanningen creëert binnen het kleine, traditioneel homogene land.
Het aantal vluchtelingen dat bescherming zoekt in IJsland steeg de afgelopen drie jaar tot meer dan 4.000, vergeleken met een gemiddeld aantal van minder dan 1.000 daarvoor.
