‘Iedereen voelt zich onveilig’: Paniek aan de grens na dodelijke acties van Indiase strijdkrachten tegen Myanmarese rebellen

Eén van de gedode rebellenstrijders, in zijn camouflagekleding, in Myanmar

Vliegen zweefden boven de zwartgeblakerde en gezwollen lichamen van mannen en jongens, zij aan zij liggend op een stuk zeil, in door bloed doordrenkte gevechtskleding, midden in de voorbereidingen voor een gehaaste crematie in het Tamu-district van Myanmar’s Sagaing-regio, grenzend aan India.

Snel opgestelde houten balken vormden de basis van de massale brandstapel, met verschillende versleten rubberen banden die naast elkaar brandden om het vuur te ondersteunen, terwijl de oranje en groene kransen net buiten het bereik van de vlammen lagen.

Onder de 10 leden van de Pa Ka Pha (PKP), onderdeel van de grotere People’s Defence Forces (PDF), die op 14 mei door het Indiase leger werden gedood, waren drie tieners.

De PKP valt onder het commando van de Nationale Eenheidsregering (NUG), de in ballingschap levende regering van Myanmar, bestaande uit wetgevers die na de coup van 2021 zijn afgezet, waaronder leden van de Nationale Liga voor Democratie van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi.

De PKP ondersteunt voornamelijk de PDF – een netwerk van burgerlijke milities tegen de militaire regering – die in feite dient als het leger van de NUG.

Het Indiase leger verklaarde dat op 14 mei een bataljon van de Assam Rifles (AR), een paramilitaire eenheid die een grenspost in de noordoostelijke Indiase staat Manipur patrouilleerde, 10 mannen doodde die gewapend waren met “oorlogachtige voorraden” en “vermoedelijk betrokken waren bij grensoverschrijdende opstandige activiteiten”. Het bataljon, aldus het Indiase leger, handelde “op basis van specifieke inlichtingen”.

De Indiase soldaten waren gestationeerd aan de grens in Chandel, een district dat grenst aan Tamu aan de Myanmarese kant van de grens. Manipur wordt al twee jaar verscheurd door een burgeroorlog tussen etnische groepen, en Indiase autoriteiten hebben vaak migranten uit Myanmar beschuldigd van het aanwakkeren van die spanningen.

De in ballingschap levende NUG betwist echter de Indiase versie van de gebeurtenissen op 14 mei en verklaarde dat haar kaders “niet zijn gedood in een gewapend treffen binnen Indiaans grondgebied”. In plaats daarvan zei het in een verklaring dat ze “gevangen, gemarteld en summier geëxecuteerd zijn door” Indiase legerpersoneel.

Bijna vijf jaar na de coup zeggen politieke analisten en conflictwaarnemers dat verzetsgroepen die actief zijn in Myanmar, langs de 1.600 km lange grens met India, een soort van begrip hebben gedeeld met Indiase strijdkrachten, waarbij beide partijen in feite hun eigen zaken beheerden.

Dat is nu veranderd met de moorden in Tamu, wat schokgolven door de in ballingschap levende NUG, tientallen gewapende rebellen groepen en duizenden vluchtelingen die de oorlog in Myanmar zijn ontvlucht om onderdak te zoeken in de noordoostelijke Indiase staten, heeft gestuurd. Ze vrezen nu een spillover langs de bredere grens.

“Strijders zijn in paniek, maar de vluchtelingen maken zich meer zorgen – ze voelen zich nu allemaal onveilig,” zei Thida*, die werkt met de Tamu Pa Ah Pha, of het Team van de Volksadministratie, en de begrafenis van de rebellen op 16 mei organiseerde. Ze vroeg om onder een pseudoniem geïdentificeerd te worden.

Ondertussen heeft New Delhi het afgelopen jaar stappen gezet om de internationale grens met Myanmar af te sluiten, waardoor transnationale etnische gemeenschappen die generaties lang vrijelijk over de grens konden bewegen, zijn verdeeld, voordat India en Myanmar in de late jaren 1940 onafhankelijk werden van de Britse overheersing.

“We voelden ons veilig [met India in onze buurt],” zei Thida. “Maar na dit voorval zijn we erg bezorgd geworden, weet je, dat er soortgelijke dingen kunnen volgen van de Indiase strijdkrachten.”

‘Proactieve operatie of vergelding?’

“Het AR-personeel bezocht de nieuwe kampplaats [op 12 mei],” beweerde Thida. “Ze werden over elke stap van ons geïnformeerd.”

Wat volgde in de vier dagen daarna kon niet onafhankelijk worden geverifieerd, aangezien er tegenstrijdige versies naar voren kwamen van Indiase functionarissen en de NUG. Er zijn ook tegenstrijdigheden in de verhalen die door Indiase functionarissen zijn verspreid.

Op 14 mei verklaarde het oostelijke commando van het Indiase leger dat zijn troepen handelden op “inlichtingen”, maar “onder vuur werden genomen door vermoedelijke kaders”, en dat ze 10 kaders doodden in een vuurgevecht in het New Samtal-gebied van het Chandel-district.

Twee dagen later, op 16 mei, zei een woordvoerder van het Indiase Ministerie van Defensie dat “een patrouille van de Assam Rifles” onder vuur was genomen. Ter vergelding doodden ze “10 individuen, gekleed in camouflagekleding”, en herstelden zeven AK-47-geweren en een raketwerper.

Vijf dagen later, op 21 mei, identificeerde het Ministerie van Defensie de gedode mannen als kaders van de PKP. De woordvoerder van het ministerie merkte verder op dat “een patrouille die het gebied moest saneren, waar de bouw van de omheining aan de gang was langs de [grens], onder intensief automatisch vuur kwam”, met de bedoeling “ernstige schade toe te brengen aan de bouwvakkers of troepen van de Assam Rifles om het werk aan de omheining te ontmoedigen”.

“Het is moeilijk om deze moorden te begrijpen. Dit is iets dat tegen de gang van zaken in is gebeurd,” zei de gepensioneerde functionaris, die anonimiteit vroeg om te spreken. De tegenstrijdigheden, zei hij, suggereren dat “er een fout is gebeurd, misschien in de war van de oorlog”.

“Het kan niet zowel een proactieve operatie als vergelding zijn.”

Thura, een officier van de PDF in Sagaing, de noordwestelijke regio van Myanmar waar Tamu zich ook bevindt, zei: “De [PKP kaders] zijn niet getraind in gevechten, of zelfs niet voldoende gewapend om te denken dat ze een professioneel leger kunnen aanvallen.”

‘Misbruik maken van onze oorlog’

Toen ze op 16 mei door het Indiase leger over de sterfgevallen werden geïnformeerd, haastten lokale autoriteiten uit Tamu zich naar de Indiase kant.

“De Assam Rifles hadden al een dossier met documenten voorbereid,” zei een Tamu-functionaris, die de overdracht van de lichamen coördineerde en anonimiteit vroeg. “We werden gedwongen de valse documenten te ondertekenen, of ze dreigden de lichamen van de martelaren niet te geven.”

“De afgelopen maand hebben we het Indiase leger gevraagd om met ons ministerie [verwijzend naar de in ballingschap levende NUG] te praten en een vergadering te hebben. Tot die tijd, stop het proces van grensafsluiting,” zei ze.

Verbijsterd door de moorden, zei Thida: “Het is gemakkelijk om misbruik te maken terwijl ons land in zo’n crisis verkeert. En om eerlijk te zijn, kunnen we er niets aan doen. We zijn de rebellen in ons eigen land – hoe kunnen we vechten met het grote Indiase leger?”

Vooral zei Thida dat ze gebroken was. “De staat van de lichamen was afschuwelijk. Insecten groeiden binnenin het lichaam,” herinnerde ze zich. “Als er niets is, zouden de Indiase strijdkrachten respect moeten hebben voor onze doden.”

Vluchtelingen uit Myanmar die het land zijn ontvlucht na de militaire overname, eten een maaltijd binnen een huis in het Farkawn-dorp nabij de India-Myanmar-grens, in de noordoostelijke staat Mizoram, India, 21 november 2021. Deskundigen en leden van de gemeenschap zeggen dat de grensmoorden de angst van duizenden ongedocumenteerde Myanmar-vluchtelingen die India hun thuis hebben gemaakt, hebben vergroot.

Angsten over grensafsluiting

Angshuman Choudhury, een onderzoeker die zich richt op Myanmar en noordoost-India, zei dat conflictwaarnemers “verbijsterd zijn door deze moorden in Tamu”.

“Het is tegenintuïtief en had onder geen enkele maatregel mogen gebeuren,” zei hij.

Het belangrijkste punt van geschil, de grensafsluiting, is een oud probleem, merkte Choudhary op. “Het heeft altijd wrijving langs de grens veroorzaakt. En heel gewelddadige fictie in de zin van intense territoriale misverstanden van groepen aan beide zijden,” zei hij.

Toen New Delhi vorig jaar voor het eerst besloot om het regime van vrije beweging te beëindigen, dat inwoners grensoverschrijdende beweging toestond, waren inheemse gemeenschappen in de noordoostelijke Indiase staten Mizoram, Nagaland, Manipur en Arunachal Pradesh verbijsterd. Leden van deze gemeenschappen leven al eeuwenlang aan beide kanten van de grens met Myanmar.

Politieke analisten en academici merken op dat de grensgemeenschappen aan beide zijden zich verzoenden met het idee van India en Myanmar vanwege de vrijheid om heen en weer te reizen. Het opwerpen van fysieke infrastructuur wekt een soort angst in deze transnationale gemeenschappen die niet door de demarcatie op kaarten wordt veroorzaakt, betoogde Choudhary.

“Door te omheinen creëert India een compleet nieuwe vorm van angsten die zelfs niet bestonden in de jaren 1940, de onmiddellijke postkoloniale periode,” zei Choudhary. “Het zal absoluut onnodige vormen van instabiliteit, lelijkheid creëren en de bestaande breuklijnen verbreden.”

Vorig jaar zei de Indiase minister van Binnenlandse Zaken, Amit Shah, dat grensafsluiting de “interne veiligheid” van India zou waarborgen en de “demografische structuur” van de gebieden aan de grens met Myanmar zou behouden, in een beweging die algemeen werd gezien als een reactie op het conflict in Manipur.

Sinds mei 2023 heeft aanhoudend etnisch geweld tussen de Meitei-meerderheid en de Kuki- en Naga-minderheidsgemeenschappen meer dan 250 mensen het leven gekost en duizenden ontheemd. De staatsadministratie is beschuldigd van het verergeren van de onrust om zijn steun onder de Meitei-bevolking te versterken, wat de regering heeft ontkend.

De regering van premier Narendra Modi en de staatsregering van Manipur, ook onder de BJP, hebben de crisis in Manipur deels toegeschreven aan ongedocumenteerde migranten uit Myanmar, die ze beschuldigen van het verdiepen van etnische spanningen.

Nu, met de moorden in Tamu, zei Choudhary dat de Indiase strijdkrachten een nieuwe grens van onvrede hebben, langs een grens waar talrijke gewapende groepen die tegen de heersende militaire macht van Myanmar zijn, hebben geopereerd — tot nu toe, in relatieve vrede met Indiase troepen.

De sterfgevallen, zei hij, zouden de regels van de interactie tussen Indiase strijdkrachten en die groepen kunnen veranderen. “Vergeet niet, andere rebellen groepen [in Myanmar] kijken hier ook nauwlettend naar,” zei hij. “Deze kwesties kunnen snel escaleren.”