Herstel van de restaurantsector in Dahiyeh na de oorlog van Israël tegen Libanon

Dahiyeh, Libanon – Ahmad Wehbe had niet verwacht dat zijn restaurant, Fries Lab, de oorlog van Israël op Libanon zou overleven. Het restaurant in Haret Hreik, een buurt die zwaar werd getroffen tijdens de oorlog, werd eind november getroffen door een Israëlische aanval.

Toen hij aankwam, was er van zijn kleine burgerrestaurant niets meer over dan een hoop puin. “Ik was verdrietig, maar niet verwoest,” zei hij. “Zolang mijn familie en geliefden veilig waren, wist ik dat ik verder moest. Ik kon me niet vastklampen aan iets dat ik had verwacht.”

Lichten te midden van de vernietiging

De hoofdstraat van Haret Hreik heeft nog steeds heldere, kleurrijke borden en gevels van populaire restaurants zoals Falafel Khalifeh en Al Agha. Terwijl het daglicht vervaagt, nemen de levendige neonverlichting van de restaurants de overhand, waardoor de scènes van vernietiging om hen heen worden gemaskeerd.

Niet alle restaurants hebben het overleefd – Wehbe is een van de vele restaurant eigenaren die hun bedrijf verloren toen Israël grote delen van Dahiyeh vernietigde, hoewel hij iets meer geluk had. Zodra er op 27 november een staakt-het-vuren werd aangekondigd, keerden mensen terug naar hun huizen in Dahiyeh, redden wat ze konden, en degenen die zich reparaties konden veroorloven heropenden hun bedrijven. Wehbe’s restaurant was een totale verlies, maar zijn afhaalkeuken bleef intact, waardoor hij het bedrijf kon voortzetten.

Voedsel is een passie voor Wehbe, die al enkele jaren over zijn liefde voor eten blogt op Instagram, maar hij werkt nog steeds bij een mediabureau. “Ik heb niet op een culinaire school gestudeerd, maar ik heb een passie voor eten. Ik hou van streetfood en begrijp de analogieën en combinaties van smaken,” zei hij.

Drukte in de keuken

De afhaalvestiging van Fries Lab bevindt zich op een hoek nabij de verwoeste locatie, naast een zwaar beschadigd gebouw dat de littekens van Israëlische aanvallen vertoont. Zeven bezorgers wachten buiten en nemen in rap tempo bestellingen op terwijl het personeel binnen op volle snelheid werkt, meerdere bestellingen frietjes en burgers met kleurrijke sauzen bereidt. Hun kenmerkende kipwraps overlopen van mozzarella, gefrituurde kip en zelfgemaakte sauzen, allemaal in royale porties.

Ondanks de drukte in de keuken heeft iedereen zijn rol – grillstation, frietstation, assemblage, kwaliteitscontrole – de stilte in de ruimte wordt alleen verstoord door bezorgers die vragen wanneer hun bestellingen klaar zijn.

Buiten vertrekt de ene groep bezorgers terwijl de andere arriveert. “We zijn drukker nu dan voor de oorlog,” zei Wehbe. “Ik opende een tijdelijke keuken in Hamra tijdens de oorlog, maar de bestellingen daar waren niet te vergelijken met de bestellingen naar Dahiyeh.”

Al Qaysar heropent

Al Qaysar, in Chiyah, is ook weer open. Het had slechts 10 dagen geopend voordat de oorlog het dwong om te sluiten – 10 dagen na het staakt-het-vuren had het nieuwe ramen en was het weer open. Het restaurant ligt aan de oude Saidaweg, een druk toegangspunt tot Dahiyeh, en ontsnapte met alleen gebroken ramen, terwijl de gebouwen eromheen zwaar beschadigd waren.

Maar nu is de sfeer binnen rustig, met westerse klassieke muziek die zachtjes op de achtergrond speelt. De geur van shawarma verwelkomt bezoekers aan de deur, vermengd met het hartige aroma van gegrilde kip en BBQ-vleugels, een populair menu-item dat vaak in grote batches de keuken verlaat.

De BBQ-vleugels van Al Qaysar zijn populair, en de keuken produceert dagelijks enorme schalen. De ruimte is gevuld met gepraat terwijl families en vrienden over politiek discussiëren – de presidentsverkiezingen zijn het meest voorkomende onderwerp – en over familie, terwijl ze informeren naar elkaars broers en zussen en geliefden. Bij de grotere familietafels ligt er een assortiment van traditionele Libanese mezza zoals hummus en tabbouleh, met farrouj – gegrilde kip – in de hoofdrol. Kleinere tafels, vaak bezet door vriendengroepen, zijn hoog opgestapeld met vleugels, die in een constante rotatie uit de keuken komen.

Hoewel niet opzettelijk, verdeelt de indeling het restaurant in twee secties: vrienden zitten meestal in het gedeelte nabij de weg, terwijl families de meer intieme setting binnen verkiezen.

De uitdagingen van het opstaan uit de puin

Hoewel de restaurantindustrie in Dahiyeh nog steeds in hoge vraag staat, laat het gebrek aan duidelijkheid over schadevergoeding veel eigenaren in het ongewisse, legt econoom Ziad Nasser El Dine uit. Wehbe schat zijn verliezen op $25.000 en is onzeker of hij enige financiële compensatie zal ontvangen. Desondanks is hij van plan om een nieuwe Fries Lab te openen tegenover zijn oude locatie.

“Het is moeilijk omdat de materiaalkosten na de oorlog zijn gestegen, en ik sta er alleen voor, dus ik gebruik al mijn spaargeld,” zei hij. Toch is hij ervan overtuigd dat zijn nieuwe locatie zal slagen en hoopt hij zelfs om er een franchise van te maken.

De Hammouds hadden ook hun uitdagingen bij het heropenen van Al Qaysar, aangezien veel van hun Libanese personeel het gebied had verlaten, en Syrisch personeel – dat in Libanon was gedurende de oorlog in Syrië – naar huis is gegaan. In totaal verloren ze ongeveer acht personeelsleden, schat Zahraa. Ze waren snel met het aannemen van nieuw personeel en hielden hetzelfde menu en prijzen, met speciale aanbiedingen om nieuwe klanten aan te trekken.

Nasser El Dine zegt dat de toekomst van de industrie afhangt van hoe snel woonwijken kunnen worden herbouwd en welke oplossingen kunnen worden gevonden voor terugkerende ontheemden wiens huizen zijn verwoest. In gebieden zoals Dahiyeh, waar bijna een miljoen mensen wonen, vertrouwt velen op fastfood vanwege de betaalbaarheid en het gemak, merkt hij op. “Sinds Libanon cash-only is geworden tijdens de economische crisis, is de vraag naar goedkope eetgelegenheden toegenomen,” voegde hij toe, verwijzend naar de crises die de Libanese economie sinds 2019 in hun greep houden en de meeste Libanezen boven de armoedegrens duwen.

Wehbe, die Fries Lab in 2022 opende, zegt dat de toename van nieuwe restaurants in Dahiyeh, dat overwegend sjiitisch is, in de afgelopen drie jaar komt omdat “de sjiieten houden van eten,” grapte hij. De overheid werkt samen met de Wereldbank, die ook een noodhulpproject overweegt voor gebieden die het meest nodig hebben, om de schade te beoordelen.

“Het volk van Dahiyeh houdt van het leven. Ze genieten ervan om uit te gaan en nieuwe plekken te proberen,” zei Hammoud, toevoegend dat ze een toename van het aantal bezoekers in Al Qaysar zagen. Ze gelooft dat het niet lang zal duren voordat de restaurantindustrie van Dahiyeh herstelt, aangezien mensen al “het stof van zich af hebben geschud en vrolijker beginnen te kijken.”

Terwijl klanten het restaurant vullen, jongleert Zahraa met meerdere rollen, schakelt ze tussen personeel en klanten en controleert ze de bestellingen in de keuken voordat ze overschakelt naar haar rol als social media manager, terwijl ze haar telefoon pakt om content vast te leggen. Het is zeldzaam om haar te zien zitten.

“Het verlies is enorm, en al deze martelaren zijn gestorven om ervoor te zorgen dat we verder kunnen – om te leven, te werken en onze waardigheid te behouden,” zei ze. “De vijand [Israël] heeft al zijn inspanningen en geld gestoken in het vernietigen van ons, maar we zijn hier om hen te laten zien dat het ons minder dan een maand kost om weer op onze voeten te staan.”