Haiti’s Kinderen ‘In De Hel Getrokken’ Door Toenemende Bendegeweld

Haiti’s Kinderen ‘in de Hel’ door Bendegeweld

Veel Haïtiaanse kinderen staan voor de schrijnende keuze om zich bij een bende aan te sluiten of te lijden onder het geweld, de armoede en de honger die hen omringen. Kinderen vluchten uit hun huis te midden van bendegeweld in Port-au-Prince, Haïti, op 20 oktober.

Jude Chery, een 30-jarige Haïtiaanse activist, heeft het afgelopen decennium veel gehoord over gewapende bendes. Hij herinnert zich dat hij als kind op de basisschool al de namen leerde van invloedrijke bendeleiders. Sindsdien zijn er nieuwe bendes ontstaan en zijn er nieuwe leiders aan de macht gekomen, terwijl Haïti meerdere golven van politieke onrust heeft doorgemaakt. Momenteel verkeert het Caribische land in een periode van dodelijk bendegeweld en instabiliteit, die veel Haïtiërs als de ergste uit hun leven beschouwen.

Voor de kinderen in Haïti — de miljoenen die in het kruisvuur zitten, niet meer naar school kunnen of gedwongen worden zich bij gewapende bendes aan te sluiten te midden van verlammende armoede — is de situatie bijzonder ernstig. Het kinderrechtenagentschap van de Verenigde Naties, UNICEF, schat dat tussen de 30 en 50 procent van de bendeleden nu kinderen zijn.

‘Institutionele Limbo’

Al tientallen jaren maken gewapende bendes, die verbonden zijn met de politieke en zakelijke elite van Haïti, gebruik van geweld om territorium te veroveren en druk uit te oefenen op hun rivalen. Met financiering van rijke sponsors en geld dat wordt verzameld via drugshandel, ontvoeringen en andere illegale activiteiten, hebben de bendes een leegte opgevuld die is ontstaan door jaren van politieke instabiliteit.

De moord op de Haïtiaanse president Jovenel Moise in 2021 bood bendes de gelegenheid om hun macht te versterken. Er zijn jaren geen federale verkiezingen gehouden en het vertrouwen in de staat is tot een dieptepunt gedaald. De bendes, die naar schatting 80 procent van Port-au-Prince controleren, zijn “waarschijnlijk sterker dan ooit”, aldus Romain Le Cour, een senior expert bij het Global Initiative against Transnational Organized Crime, een onderzoeksgroep in Genève.

Deze maand trokken de bendes opnieuw de wereldwijde aandacht nadat passagiersvliegtuigen op de luchthaven van Port-au-Prince onder vuur werden genomen, wat leidde tot het opschorten van vluchten door internationale luchtvaartmaatschappijen en verdere isolatie van het land.

Buiten school, zonder opties

Die schrijnende realiteit heeft sommige Haïtiaanse kinderen en jongeren, vooral uit de arme gebieden van Port-au-Prince, ertoe gedwongen zich bij gewapende groepen aan te sluiten. Sommigen worden onder bedreiging van geweld tegen henzelf en hun families gedwongen, terwijl anderen hopen op geld, voedsel of bescherming. Vaak sluiten ze zich aan omdat ze geen alternatieven hebben.

Kinderen vervullen verschillende taken binnen de bendes, van het fungeren als uitkijk tot deelname aan aanvallen of het vervoeren van drugs, wapens en munitie. Meisjes worden ook gerekruteerd om te koken en schoon te maken voor bendeleden, en velen worden onderworpen aan verkrachting en seksueel geweld als een middel van controle.

Robert Fatton, professor aan de Universiteit van Virginia en expert op het gebied van Haïti, zegt dat de sociaaleconomische problemen een grote factor zijn in de reden waarom kinderen en jongeren betrokken raken bij gewapende groepen. “Er zijn geen banen. Ze zitten vast in de armoede en leven onder vreselijke omstandigheden, waardoor de bendes de enige optie zijn.”

Haïti is het armste land op het westelijk halfrond. In 2021 schatte het VN Ontwikkelingsprogramma dat meer dan zes miljoen Haïtiërs onder de armoedegrens leefden en minder dan $2,41 per dag overleefden. De recente toename van geweld heeft de situatie alleen maar verergerd.

Meer dan 700.000 mensen zijn uit hun huizen verdreven, terwijl de toegang tot gezondheidszorg, voedsel en andere basisdiensten ernstig beperkt is. De helft van de recentelijk ontheemden zijn kinderen, aldus de VN. Het Wereldvoedselprogramma meldde eind september dat ongeveer 5,4 miljoen Haïtiërs te maken hebben met acute honger, waarbij kinderen bijzonder hard worden getroffen. Eén op de zes Haïtiaanse kinderen leeft nu “één stap verwijderd van hongersnood”, aldus de humanitaire organisatie Save the Children.

Dringende Oplossingen Nodig

Desondanks proberen Haïtiaanse rechtenactivisten kinderen in nood te ondersteunen. Emmanuel Camille leidt KPTSL, een groep die de rechten van Haïtiaanse kinderen verdedigt. Hij schetst een somber beeld van het dagelijks leven voor alle kinderen in het land, van gebrek aan toegang tot onderwijs, voedsel en gezondheidszorg tot een algemene afwezigheid van veiligheid.

Camille legt uit dat het proberen te bevrijden van kinderen uit gewapende groepen bijzonder uitdagend is. De eerste stap is om hen en hun families uit hun fysieke omgeving te halen. “We moeten de link tussen het kind en hun vorige omgeving doorbreken om ze hopelijk een beter leven te geven,” zegt hij.

Maar alleen verhuizen lost het probleem niet op. De kinderen hebben ook een heropvoedingsplan nodig dat is afgestemd op hun specifieke behoeften, evenals psychologische ondersteuning en economische hulp voor hun families. In 2019 richtte Chery zelf een vrijwilligersgroep op genaamd AVRED-Haiti om de re-integratie van mensen die tijd in de gevangenis hebben doorgebracht, waaronder jongeren die bij bendes hebben gediend, te ondersteunen.

De urgentie om deze fundamentele oorzaken aan te pakken is groter dan ooit nu Haïti dieper in de catastrofe wegzakt. De VN waarschuwde deze week dat in één enkele week minstens 150 mensen zijn gedood, 92 gewond zijn geraakt en ongeveer 20.000 anderen gedwongen zijn ontheemd. “Op alle niveaus moet er gerechtigheid zijn — zeer sterke gerechtigheid — om deze situatie te veranderen,” zegt Camille. “Alles wat we willen, is kinderen een kans bieden.”