Grootste ijsberg ter wereld loopt vast, beschermt eiland voor wilde dieren

De beweging van het A23a-ijsberg tot 28 februari, kort voordat het vast kwam te zitten.

Het grootste ijsberg ter wereld lijkt vastgelopen te zijn, ongeveer 70 kilometer van een afgelegen eiland in de Antartische, wat mogelijk de belangrijke dierenopvangplaats beschermt tegen een botsing, aldus een onderzoeksorganisatie op dinsdag.

Het kolossale A23a-ijsberg—meer dan twee keer zo groot als Groot-Londen en bijna één biljoen ton zwaar—drijft sinds 2020 noordwaarts vanuit Antarctica naar het eiland Zuid-Georgië. Dit wekte vrees dat het zou kunnen botsen met het eiland of vastlopen in ondieper water ernaast, wat de mogelijkheid zou verstoren voor pinguïns en zeehonden om hun jongen te voeden.

Echter, de gigantische ijswand is sinds 1 maart vast komen te zitten op 73 kilometer (45 mijl) van het eiland, volgens een verklaring van de British Antarctic Survey (BAS). “Als het ijsberg vast blijft zitten, verwachten we niet dat het een significante invloed zal hebben op de lokale fauna,” zei BAS-oceanograaf Andrew Meijers.

“In de afgelopen decennia zijn veel ijsbergen die deze route door de Zuidelijke Oceaan volgen, snel uiteengevallen, verspreid en gesmolten,” voegde Meijers toe, die A23a eind 2023 tegenkwam en sindsdien het lot ervan via satelliet heeft gevolgd.

Geanalyseerde satellietbeelden toonden aan dat de dichtstbijzijnde rand van het ijsberg eind februari meer dan 70 kilometer van het eiland was gestopt. Het blijft onduidelijk of het ijsberg voorgoed vastzit. “Het zal interessant zijn om te zien wat er nu gebeurt,” voegde Meijers eraan toe.

Potentieel voordeel voor de wildlife?

Het grootste en oudste ijsberg ter wereld kwam in 1986 van de Antartische shelf af. Het bleef meer dan 30 jaar vastzitten voordat het uiteindelijk in 2020 loskwam, waarbij de traag voortbeweging soms werd vertraagd door oceankrachten die het op zijn plaats hielden. Satellietbeelden hadden eerder gesuggereerd dat het niet uiteenviel in kleinere stukken langs het gebruikelijke pad dat dergelijke ijsbergen volgen. Echter, een stuk van 19 kilometer brak in januari af.

Er waren zorgen voor de fauna op het cruciale broedgebied van Zuid-Georgië als het ijsberg te dicht bij het eiland zou komen. Dit zou dieren zoals pinguïns en zeehonden dwingen veel verder te reizen om om het enorme ijsblok heen te komen. “Dit zou de hoeveelheid voedsel die terugkomt naar de pups en kuikens op het eiland kunnen verminderen, en zo de sterfte kunnen verhogen,” legde Meijers uit.

Toch zou het ijsberg op zijn huidige locatie voordelen kunnen bieden voor de wildlife. “Voedingsstoffen die worden opgewekt door het vastlopen (van het berg) en door het smelten kunnen de voedselbeschikbaarheid voor het hele regionale ecosysteem, inclusief de charismatische pinguïns en zeehonden, vergroten,” zei Meijers.

De zeehonden- en pinguïnpopulaties op Zuid-Georgië hadden al een “slecht seizoen” gehad door een uitbraak van vogelgriep, vertelde Meijers in januari.

Wat betreft klimaatverandering?

Het ijsberg vormt geen bedreiging voor de scheepvaart. Het is zo groot dat vaartuigen het gemakkelijk kunnen vermijden. Echter, naarmate het uiteenvalt in kleinere stukken, kunnen bepaalde gebieden verboden terrein worden voor commerciële vissersschepen “vanwege het aantal kleinere—maar vaak gevaarlijkere—ijsschotsen,” zei Meijers.

Er is geen permanente menselijke bevolking op Zuid-Georgië, dat door het VK wordt beheerd als een Britse overzeese gebied. Argentinië claimt ook het eiland—samen met de Falklandeilanden in het westen. IJsbergen van deze omvang zijn zeldzaam maar niet ongehoord. Er zijn in de afgelopen vijf jaar twee vergelijkbare ijsbergen in hetzelfde gebied geweest, zei Meijers.

Deze enorme ijsbergen zijn een “volledig normaal onderdeel van de levenscyclus” van de Antartische ijskappen, benadrukte Meijers. Maar ijsschotten hebben sinds 2000 6000 miljard ton aan massa verloren, wat overeenkomt met de versnelde ijsverliezen die aan klimaatverandering worden toegeschreven, voegde hij eraan toe.

Onderzoekers waarschuwden vorige maand dat een stijging van de gemiddelde temperatuur van de aarde tot tussen 1,5 en 2,0 graden Celsius boven pre-industriële niveaus genoeg bevroren water zou kunnen smelten om de oceanen met een dozijn meter te laten stijgen—en voorbij het punt van geen terugkeer. Vorig jaar—dat eerdere temperatuurrecords verbrak terwijl de wereld werd geteisterd door branden, overstromingen en stormen—was het eerste kalenderjaar boven de 1,5C.