Geschiedenis Geïllustreerd: Netanyahu, het ICC en de Nieuwe Wereldorde
In Beeld
Israël-Palestina conflict: Netanyahu, het ICC en de nieuwe wereldorde
Op 21 november 2024 maakte het Internationaal Strafhof geschiedenis door een arrestatiebevel uit te vaardigen tegen Benjamin Netanyahu wegens vermeende oorlogsmisdaden in Gaza. Dit is de eerste keer dat een leider, gesteund door het Westen, met zo’n bevel wordt geconfronteerd.
Veel mensen in het Westen veroordeelden het hof echter voor het aanvallen van “Israëls recht om zich te verdedigen”. Zij betoogden zelfs dat Netanyahu als staatshoofd immuniteit geniet, ondanks eerdere uitspraken van het ICC die het tegendeel beweerden. Terwijl de meeste EU-landen het ICC steunden, deden de VS, Frankrijk en Italië dat niet, wat een kloof creëerde die volgens sommigen de existentie van het ICC en daarmee de veiligheid van mensen wereldwijd bedreigt.
De Neurenbergprocessen, die begonnen in 1945, en het Tokio-proces een jaar later, waren de eerste die individuen verantwoordelijk hielden voor het schenden van het internationaal recht, niet alleen staten. Dit momentum leidde ertoe dat de Algemene Vergadering van de VN op 11 december 1946 unaniem Resolutie 95 (I) aannam, waarin de principes van het internationaal recht, zoals uiteengezet in Neurenberg, werden erkend.
Echter, de honger naar gerechtigheid op het wereldtoneel nam af in de kilte van de Koude Oorlog en de daaropvolgende impasse in de VN-Veiligheidsraad. Pas aan het einde van de Koude Oorlog, na de verschrikkingen van de genocide in het voormalige Joegoslavië en in Rwanda, werd de VN-Veiligheidsraad gedwongen nieuwe internationale straftribunalen op te richten – de eerste sinds Neurenberg – om deze misdaden te berechten, in 1993 en 1994.
In 1998 werd op een door de VN bijeen geroepen conferentie het Rome Statuut aangenomen, waarmee het Internationaal Strafhof werd opgericht. Ongeveer 40 landen, waaronder de VS en Israël, zijn geen partij bij het statuut. Tegenwoordig vervolgt het ICC individuen, niet staten. Bovendien beschouwt het hof staatshoofden niet als immuun, een principe dat is overgenomen van Neurenberg.
De kloof tussen westerse bondgenoten over het arrestatiebevel tegen Netanyahu zal alleen maar groter worden als de aanstaande president van de VS, Donald Trump, uitvoering geeft aan bedreigingen van zijn adviseurs om sancties op te leggen aan het ICC. Met het ICC in een kwetsbare positie, wat betekent dat voor leiders die met straffeloosheid handelen?
Schattingen suggereren dat bijna 170 miljoen burgers in de afgelopen eeuw zijn onderworpen aan genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Er wordt betoogd dat het niet kunnen vervolgen van individuen voor hun gruweldaden het risico met zich meebrengt dat dit gruwelijke totaal alleen maar toeneemt.
