Flitste de VS als eerste in de handelsconflict met China?

Trump praat met de Chinese president Xi Jinping tijdens een welkomstceremonie in de Grote Hal van het Volk in Beijing.

Op maandag hebben de Verenigde Staten en China een overeenkomst bereikt om de torenhoge tarieven voor een periode van 90 dagen te verlagen. Hoewel beide partijen beweerden dat ze een langdurige handelsoorlog konden doorstaan, werd er sneller een wapenstilstand bereikt dan veel analisten hadden verwacht.

Deze doorbraak markeerde een dramatische vermindering van de handelsspanningen na de tariefoorlog die door de Amerikaanse president Donald Trump werd gestart tijdens zijn “bevrijdingsdag”-aankondiging op 2 april.

Trump onthulde aanvankelijk zogenaamde wederzijdse tarieven voor tientallen landen, maar pauzeerde deze slechts een week later. China bleef echter niet ongestraft en Peking reageerde snel met eigen tarieven.

De tit-for-tat-uitwisselingen liepen snel op tot astronomische bedragen. Op 11 april hadden de tarieven op Chinese goederen die de VS binnenkwamen 145 procent bereikt, terwijl de heffingen op Amerikaanse producten die naar China gingen waren gestegen tot 125 procent.

De spanningen waren al op het kookpunt afgelopen weekend toen de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent en de Chinese vice-premier He Lifeng een bestand overeenkwamen dat de respectieve tarieven met 115 procentpunten voor drie maanden zou verlagen.

De Amerikaanse tarieven op Chinese producten zullen nu dalen tot 30 procent, terwijl de Chinese tarieven op Amerikaanse goederen zullen dalen tot 10 procent. De aandelenmarkten reageerden positief op het nieuws, waarbij de Nasdaq Composite maandag met 4,3 procent steeg en 20 procent won ten opzichte van het laagste punt in april.

Maar er is één belangrijke vraag die aanzienlijke implicaties heeft voor de komende handelsoverleggen: Heeft Washington of Beijing als eerste toegegegeven?

Wat zeiden de twee landen?

De opschorting van de tarieven, die scherper was dan analisten hadden verwacht, kwam na twee dagen handelsgesprekken in Genève, Zwitserland. Op maandag gaven de VS en China een gezamenlijke verklaring uit waarin de overeenkomst werd aangekondigd.

De twee landen erkenden het belang van hun “bilaterale economische en handelsrelatie” evenals de noodzaak van een “duurzame, langdurige en wederzijds voordelige economische en handelsrelatie”.

De VS en China kwamen overeen een mechanisme op te zetten om de handelsrelaties voort te zetten. China stemde ook in met de “opschorting of annulering” van niet-tarifaire maatregelen tegen de VS, maar verstrekte geen verdere details.

Vice-premier He beschreef de gesprekken als “openhartig, diepgaand en constructief”. Voor zijn part zei minister Bessent tegen Bloomberg Television dat “beide partijen het erover eens zijn dat we geen algemene decoupling willen”.

“De VS zal een strategische decoupling doorvoeren met betrekking tot de items die we tijdens COVID hebben ontdekt als nationale veiligheidsbelangen – of het nu gaat om halfgeleiders, medicijnen of staal,” aldus Bessent.

Na afloop van de gesprekken prees Trump de onderhandelingen als een “geweldige handelsdeal”, en voegde eraan toe: “we willen China niet schaden.” Hij claimde vervolgens een persoonlijke overwinning en zei dat hij een “totale reset” met Peking had bewerkstelligd.

Ook Hu Xijin, voormalig hoofdredacteur van de door de staat gefinancierde Global Times, zei op sociale media dat de deal “een grote overwinning voor China” was.

Wat zijn de voorwaarden van de pauze?

Na de aankondiging van de tariefpauze zei Bessent dat het “onwaarschijnlijk” is dat de wederzijdse tarieven op China onder de 10 procent zullen dalen. Hij merkte echter op dat het niveau van 2 april – vastgesteld door president Trump op 34 procent – “een plafond zou zijn”.

Hij voegde toe dat “we een vermindering van sommige fentanyltarieven zouden kunnen zien”. Eerder dit jaar had Trump een tarief van 20 procent op China ingesteld, omdat het land niet genoeg deed om de stroom van fentanyl, een zeer verslavende en dodelijke opioïde, naar de VS te stoppen.

Voorlopig zullen Chinese goederen een tarief van 30 procent blijven ondervinden. Bovendien zijn specifieke producten uit China, zoals elektrische voertuigen, staal en aluminium, onderworpen aan zelfs hogere, afzonderlijke tarieven die in de afgelopen jaren zijn opgelegd.

Maandag gaf het Witte Huis ook een uitvoerend bevel uit om de heffingen op pakketten met een lage waarde – items ter waarde van maximaal $800 – uit China te verlagen van 120 naar 54 procent.

Terwijl een minimale vergoeding van $100 op pakketten van e-commerce sites Temu en Shein van kracht blijft, werd de geplande verhoging naar $200 voor 1 juni geschrapt.

Aan de andere kant beloofde Peking niet-tarifaire vormen van vergelding, die sinds 2 april zijn opgelegd, zoals exportbeperkingen op kritische mineralen die Amerikaanse fabrikanten gebruiken in hightech apparatuur en schone energietechnologie, op te schorten.

Het is opmerkelijk dat de deal geen concessies van Peking bevat op verschillende Amerikaanse pijnpunten, zoals het enorme handelsoverschot van China met de VS of zijn wisselkoersbeleid, waarbij China ervan wordt beschuldigd zijn renminbi kunstmatig laag te houden om de exportverkoop te stimuleren.

De opschorting van de tarieven zal 90 dagen van kracht zijn en zal onderhevig zijn aan herzieningen op basis van brede onderhandelingen in de komende weken en maanden.

Wie heeft meer terrein prijsgegeven?

De snelheid waarmee de VS en China hun tarieven hebben teruggedraaid, tot verrassing van veel analisten, suggereert dat de handelsoorlog pijn veroorzaakte aan beide zijden.

De tarieven dreigden tot banenverlies voor Chinese fabrieksarbeiders en hogere inflatie en lege schappen voor Amerikaanse consumenten.

Volgens Piergiuseppe Fortunato, adjunct-professor economie aan de Universiteit van Neuchâtel in Zwitserland, is het duidelijk wie de deal meer wilde.

“Ten eerste heeft Amerika meer concessies gedaan dan China. Ten tweede is de Amerikaanse economie, die op dit moment onvast is, meer afhankelijk van China dan andersom.”

In april waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat de Amerikaanse economie een verhoogd risico op een recessie ondervond, aangezien de handelsoorlog van Trump – en de bijbehorende stijging van de consumentenprijzen – een “significante vertraging” zou kunnen ontketenen.

De export van China groeide in april scherp. De sterke prestatie, een stijging van 8,2 procent ten opzichte van het jaar ervoor, kwam doordat Chinese bedrijven handelsstromen omleidden naar Zuidoost-Azië, Europa en andere bestemmingen.

“Ik denk dat Washington zijn hand heeft overspeeld met Peking,” zegt Fortunato. “Het Witte Huis heeft de belang van de Amerikaanse markt overschat en de successen van China bij het diversifiëren van zijn exporten weg van de VS sinds de eerste handelsoorlog van Trump in 2018 onderschat.”

Wat gebeurt er nu?

“Het kan lang duren om tot een gedetailleerde overeenkomst te komen, als die al mogelijk is,” merkt Fortunato op. In 2018 trok de VS zich terug van een potentiële handelsdeal na gesprekken met Peking. De volgende 18 maanden waren er tariefuitwisselingen voordat er in januari 2020 een fase één-deal werd ondertekend.

Echter, China voldeed niet aan alle voorwaarden van die aankoopovereenkomst. Het bleef ongeveer 43 procent achter bij de $200 miljard aan goederen die het had afgesproken om van de VS te kopen tegen 2021.

Daarna steeg het Amerikaanse handelsdeficit met China tijdens de COVID-19-pandemie, wat de basis legde voor de huidige handelsoorlog.

Eerder deze week hintte Bessent opnieuw dat Washington misschien op zoek is naar de soort “aankoopovereenkomsten” die kenmerkend waren voor de fase één-deal.

“De VS hebben geluiden laten horen dat ze mogelijk meer aankoopovereenkomsten willen. Maar de Amerikaanse economie heeft de laatste keer een klap gekregen van soortgelijke regelingen,” zegt Fortunato.

Tijdens de eerste handelsoorlog van Trump met China schatte de Amerikaanse Kamer van Koophandel dat 245.000 Amerikaanse banen verloren gingen.

Nu de reikwijdte van de tarieven groter is, zelfs na de aankondiging van afgelopen weekend, is het redelijk om aan te nemen dat er nog meer banen verloren zullen gaan.

In de toekomst vermoedt Fortunato dat de VS “uiteindelijk zal landen op een gemiddeld tarief van 15-20 procent, en zelfs hoger voor China. Dat is vijf keer groter dan het was in januari… een enorme verandering.”