Europa leidt wereldwijde stijging in defensiebestedingen: bewustwording van veiligheidsgebrek

Recordstijging van defensie-uitgaven in Europa

Volgens een rapport van het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) heeft Europa vorig jaar een recordstijging van de internationale defensie-uitgaven doorgemaakt. De uitgaven in Europa stegen in reële termen met 17 procent tot $693 miljard, wat een wereldwijde stijging van 9,4 procent naar $2,7 biljoen betekende. Dit markeert het hoogste niveau van defensie-uitgaven sinds de val van het communisme in Europa.

De oorlog van Rusland in Oekraïne was de belangrijkste drijfveer achter deze nieuwe trend, aldus SIPRI. “De snelle stijging van de uitgaven onder Europese NAVO-leden werd voornamelijk gedreven door de voortdurende Russische dreiging en zorgen over mogelijke terugtrekking van de VS binnen de alliantie,” zei Jade Guiberteau Ricard, een onderzoeker bij SIPRI.

De partijen in deze oorlog droegen nog steeds de grootste lasten van de kosten. Rusland zag de grootste jaarlijkse stijging van alle landen met 38 procent, terwijl het zware materiële verliezen leed in de oorlog in Oekraïne. Het gaf $149 miljard uit, meer dan 7 procent van zijn economische productie. Oekraïne besteedde zijn volledige belastinginkomsten van $64,7 miljard aan defensie en was het land dat het grootste percentage van zijn economie – 34 procent – aan het leger besteedde.

De schijnbare terughoudendheid van de VS om de verdediging van Oekraïne te blijven financieren betekent dat een groter deel van de last op Europa kan komen te rusten. Dit hoeft echter niet zo zwaar te zijn als het lijkt. De omvang van de Europese economie betekent dat het slechts 0,12 procent meer van zijn bruto binnenlands product (BBP) hoeft uit te geven om de militaire steun van de VS voor Oekraïne te vervangen, schatte denktank Bruegel vorig jaar februari.

Toekomstige stijgingen van defensie-uitgaven

“De stijging was te verwachten, hoewel het nog steeds enigszins schokkend was om het te zien gebeuren,” zei de gepensioneerde Amerikaanse kolonel Seth Krummrich, aangezien het de beëindiging van de Amerikaanse suprematie op het wereldtoneel weerspiegelde. Krummrich, die nu vice-president is van Global Guardian, een beveiligingsadviesbureau, gelooft dat dit het begin is van een nieuwe trend. “Ik geloof dat we in de komende jaren verdere stijgingen zullen zien. Europa erkent de noodzaak om op eigen benen te staan en niet zo afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten,” zei hij.

Vorige maand versoepelde de EU de tekortregels, waardoor nationale begrotingen tot 650 miljard euro ($740 miljard) extra aan defensie konden uitgeven buiten de boeken. Griekenland werd het eerste lid dat op 3 april een meerjarig herbewapeningsprogramma aankondigde onder de nieuwe regels.

Binnen Europa steeg Duitsland het meest (met 28 procent), aangezien een buitengewone fonds van 100 miljard euro ($113,5 miljard) dat in 2022 werd aangekondigd eindelijk in werking trad. Elke EU-lidstaat behalve Malta verhoogde zijn defensiebudget, wat de steeds wijdverbreidere perceptie van de Russische dreiging weerspiegelt.

De versoepelde EU-tekortregels, bekend als Rearm Europe, samen met een fonds van 150 miljard euro ($170 miljard) om EU-defensieproducten te stimuleren en een beslissing van het Duitse parlement vorige maand om tot 1 biljoen euro ($1,14 biljoen) te besteden aan infrastructuur en defensie, pleiten allemaal voor wat Krummrich voorspelde.

Uitdagingen van defensie-uitgaven

Experts waarschuwden dat uitgaven lang zullen duren voordat ze zich vertalen in effectieve militaire capaciteit. Duitsland beloofde bijvoorbeeld Litouwen in 2022 een brigade. De kazerne is gebouwd in het zuidwesten van Litouwen, maar de brigade wordt pas aan het einde van 2027 bemand, getraind, uitgerust en operationeel verwacht te zijn.

Een andere zorg is waar het geld aan wordt besteed. Het enorme Amerikaanse defensiebudget van $997 miljard wordt vaak beschreven als opgeblazen door onnodige uitgaven in plaats van datgene wat een modern leger nodig heeft. Europa kampt met een soortgelijk probleem van overbodigheid, waarbij verschillende staten strijden om hun tank of raketlanceersysteem als de EU-norm te laten aannemen en op grote schaal te financieren.

Krummrich gelooft dat de EU nu een “significante kans” heeft om ruzies over welke oudere systemen te behouden te vermijden en “technologisch vooruit te springen door militaire innovatie en investeringen”. Het is genoeg, zei hij, om te observeren hoe “het vuillaboratorium van Oekraïne een nieuwe evolutie in oorlogvoering heeft onthuld, vooral met betrekking tot drones en onbemande voertuigen”.

Anderen uitten hun bezorgdheid over de eenzijdige aanpak van Europa. “Het zijn de capaciteiten die tellen, en hoe die capaciteiten worden opgebouwd en beheerd,” zei Hugo Bromley, een expert op het gebied van economie en geopolitiek aan het Cambridge University Centre for Geopolitics.

“De schaarse middelen die Amerika nodig heeft, vooral met een focus op de Indo-Pacific, zijn de zeer geavanceerde [lucht]vervoer, raketten – capaciteiten die de huidige focus van de Europese uitgaven niet is ontworpen om te creëren… omdat dit de capaciteiten zijn die landen het liefst voor zichzelf houden,” zei hij. “Dus we moeten een eerlijke conversatie hebben over welke landen bereid zijn samen te werken aan deze kwesties… en als je kijkt naar waar onze natuurlijke partners zijn om die geavanceerde capaciteiten te ontwikkelen, zijn het Oost-Azië, Duitsland, in mindere mate Frankrijk en Groot-Brittannië, en wat ik beschouw als het Gemenebest – dus Australië, Canada.”

Deze internationalistische benadering is momenteel uit de gratie op het continent, waar het concept van strategische autonomie nu de hernieuwde Europese defensie vastberadenheid aanstuurt. Ten slotte is er bezorgdheid dat geld, zelfs als het effectief wordt besteed over voldoende tijd om militaire capaciteiten te leveren, zal leiden tot tragedie in het Oekraïense theater, dat grotendeels is uitgeput van zijn professionele legers.

“De operationele kaart blijft grotendeels stagnatie,” zei Krummrich. “De hoog opgeleide troepen en grote campagneplannen zijn verdwenen. Dit is nu een conscript oorlog met verwaarloosbare frontlijnbeweging,” zei hij, en noemde het een “vleesmaler”. “Naar mijn mening zal hoge uitgaven de oorlog niet beslissend voor een van beide zijden keren; het zal alleen leiden tot verder verlies van leven.”