Dunner Arctisch zee-ijs kan invloed hebben op de AMOC, volgens wetenschappers

Dunner zeewater in de Arctische Oceaan: Een nieuwe gezamenlijke studie van de Universiteit van Göteborg en het Duitse Alfred Wegener Instituut waarschuwt dat een van de oceaanstromingen in de Arctische Oceaan dit eeuw kan verdwijnen door klimaatverandering. Dit zou kunnen leiden tot een overvloed aan zoet water in de Noord-Atlantische Oceaan, wat de wereldwijde oceaancirculatie zou verzwakken.

Deze studie is gepubliceerd in het Journal of Geophysical Research Oceans. Het verzwakken van de AMOC, ofwel de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie, is een heet onderwerp onder klimaatwetenschappers wereldwijd. Echter, de gevolgen van veranderingen in oceaanstromingen en het bereiken van een kantelpunt zijn nog onduidelijk. Onderzoeker Céline Heuzé van de Universiteit van Göteborg, samen met haar collega’s Marylou Athanase en Raphael Köhler uit Duitsland, heeft de toekomst van een belangrijke oceaanstroom in de Beaufortzee bestudeerd, gelegen in de Arctische Oceaan, ten noorden van de Alaskaanse en Canadese kusten.

Deze stroom, de Beaufort Gyre, is een cruciaal kenmerk van de Arctische Oceaan. Door zoet water op te slaan of vrij te geven, beïnvloedt het de oceaanische eigenschappen zowel binnen de Arctische regio als zover als de Noord-Atlantische Oceaan. Vanwege de stijgende temperaturen in de Arctische regio verliest de Beaufort Gyre momenteel grote hoeveelheden zee-ijs. Dit ijs helpt de oceaan koel te houden, als een soort deksel. Dunner zee-ijs laat meer warmte van de atmosfeer door, wat de zeetemperaturen verder verhoogt en leidt tot nog meer smeltend zee-ijs. Eerdere onderzoeken tonen aan dat de zoetwaterinhoud van de Beaufortzee in de afgelopen twee decennia met 40% is toegenomen.

Zorgen over een ‘kantelpunt’ van zee-ijs

“De resultaten van deze studie maken ons bezorgd dat de afname van zee-ijs in het gebied zou kunnen leiden tot een kantelpunt waarop de AMOC instort,” zegt Heuzé, Senior Lecturer in de Klimatologie aan de Universiteit van Göteborg en expert op het gebied van diepzeewater en zee-ijs.

In de studie maakten de onderzoekers projecties met behulp van wereldwijde klimaatmodellen die de Beaufort Gyre nauwkeurig kunnen weergeven. Een klimaatmodel is een computersimulatie van het klimaatsysteem van de aarde—atmosfeer, oceaan, land en ijs. Klimaatmodellen worden gebruikt om het verleden te reconstrueren of om het toekomstige klimaat te voorspellen.

“Als de uitstoot van broeikasgassen niet dringend wordt verminderd, suggereert deze projectie dat de Beaufort Gyre zal verzwakken en het zoetwater dat het momenteel vasthoudt zal vrijgeven. Dit zoetwater zou vervolgens de Noord-Atlantische Oceaan kunnen bereiken en mogelijk een negatieve impact hebben op de AMOC,” zegt Athanase, onderzoeker aan het Alfred Wegener Instituut, Duitsland, en eerste auteur van de studie.

De AMOC, waarvan de Golfstroom een onderdeel is, is van groot belang voor het klimaat in Scandinavië, omdat het warm water naar hoge breedtegraden in het noordelijk halfrond transporteert. Hoe de link tussen verminderd Arctisch zee-ijs en een verzwakking van de AMOC zich in de toekomst zal ontwikkelen, is iets dat de onderzoekers nu nader willen bestuderen.