Duizenden protesteren tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs in Den Haag
De demonstratie tegen de geplande bezuinigingen op de financiering van het hoger onderwijs eindigde op 25 november 2024 in Den Haag, waarbij de organisatoren schatten dat er ongeveer 20.000 deelnemers waren. Studenten, personeel en docenten van universiteiten en hogescholen uit heel Nederland verzamelden zich op het Malieveld om hun verzet te uiten tegen het voorstel van de regering om meer dan een miljard euro aan financiering voor hoger onderwijs en onderzoek te verminderen.
Ondanks het regenachtige weer trok de protestactie duizenden mensen aan, die vlaggen zwaaiden en borden vasthielden met leuzen zoals “Zelfs de Zeeuwen zijn boos”, “Geprivilegieerd = Verantwoordelijk” en “Bezuinigingen op onderwijs zijn diefstal van de toekomst.” Veel demonstranten droegen ook rode vierkanten op hun kleding als symbool van hun protest en riepen leuzen zoals “Vecht, vecht, vecht, studeren is een recht.” Een groot spandoek dat aan een kraan hing, luidde “HO Kabinet vernietigt het hoger onderwijs,” verwijzend naar de voorgestelde bezuinigingen van de Nederlandse regering.
De demonstratie was een gecoördineerde inspanning van verschillende organisaties, waaronder studentenverenigingen en onderwijsassociaties. Onder de demonstranten bevonden zich prominente politieke figuren, zoals Sandra Beckerman (SP), Rob Jetten (D66) en Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), die hun steun aan het protest verleenden. Jetten benadrukte het belang van investeren in onderwijs en stelde: “Als je zegt dat onderwijs duur is, weet je niet wat onwetendheid kost.” Timmermans voegde eraan toe: “We moeten bruggen bouwen in de samenleving, en onderwijs is de beste bruggenbouwer.” Beckerman drong er bij de demonstranten op aan om druk uit te oefenen op de Nederlandse regering om de bezuinigingen terug te draaien.
De voorgestelde bezuinigingen van de regering, die ongeveer 2 miljard euro bedragen, hebben grote bezorgdheid binnen de academische gemeenschap veroorzaakt. In een brief aan de regering uitten verschillende burgemeesters, universiteiten en hogescholen hun verzet, en noemden de bezuinigingen “onverantwoordelijk” en “schadelijk voor de toekomst van Nederland.” Burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, steunde het initiatief via een woordvoerder en benadrukte de nadelige effecten die deze bezuinigingen zouden hebben op onderwijs en onderzoek.
Abdelkader Karbache, voorzitter van de Landelijke Studentenvereniging (LSVb), sprak zich uit tegen de bezuinigingen en verklaarde dat studenten “gebruikten als een geldautomaat.” Hij veroordeelde ook de vermindering van de basisbeurs en de financiële druk die dit op studenten legt, vooral op degenen die al moeite hebben om rond te komen. “We zijn hier niet alleen om tegen de bezuinigingen te vechten, maar ook om te vechten voor onze toekomst,” zei Karbache. “Jullie zijn niet alleen de toekomst van Nederland, maar ook het geweten ervan.”
Onderwijsleiders uitten ook hun zorgen. Maurice Limmen, voorzitter van de Vereniging van Hogescholen, waarschuwde voor “verwoestende bezuinigingen” op cruciale programma’s zoals civiele techniek. Caspar van den Berg, voorzitter van Universiteiten van Nederland, benadrukte dat de voorgestelde bezuinigingen zouden leiden tot de sluiting van meerdere universiteiten en stelde: “Meer dan een miljard euro wil de regering besparen. Dat is de grootste reductie ooit in onderwijs en onderzoek. Het zal ons alles kosten waar we voor staan.”
De bezuinigingen, die ook invloed zullen hebben op technische opleidingen en de financiering van onderzoek, hebben geleid tot de vrees voor een “brain drain” in Nederland, nu onderwijsinstellingen moeite hebben om hun programma’s te behouden en studenten aan te trekken. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) waarschuwde dat de bezuinigingen de economische en wetenschappelijke toekomst van het land in gevaar zouden brengen, waarbij voorzitter Marileen Dogterom stelde: “Wat je doet door te snijden in investeringen in onderwijs en onderzoek, is eigenlijk snijden in de investeringen in het welzijn en de welvaart van de toekomst in Nederland.”
Naast de protestactie in Den Haag vonden in verschillende studentensteden, waaronder Utrecht, Leiden, Tilburg, Enschede en Nijmegen, kleinere acties plaats. Deze protesten volgden op een eerdere poging om de demonstratie in Utrecht te houden, die werd geannuleerd vanwege zorgen over de betrokkenheid van een mogelijke pro-Palestijnse groep. Ondanks de annulering gingen demonstranten in verschillende steden de straat op in solidariteit en uitten ze hun verzet tegen de bezuinigingen.
Demonstranten veroordeelden ook de positie van de regering ten aanzien van internationaal onderwijs. Ivo Smits, een student Japanologie, droeg een bord in het Japans met de tekst “Nee tegen de bezuinigingen.” Smits betoogde dat de bezuinigingen van de regering Nederland “kortzichtig” zouden maken in zijn wereldwijde perspectief, en merkte op: “De gevolgen zullen overal voelbaar zijn. Op de korte termijn is het een ramp voor de gezondheidszorg. We zullen minder artsen opleiden, en waar halen we ze vandaan als we niet meer op buitenlandse professionals kunnen rekenen?”
De bezuinigingen van de regering hebben al geleid tot de annulering van geplande financiering voor onderzoeksbeurzen en hebben geleid tot de afschaffing van verschillende programma’s die gericht zijn op het ondersteunen van jonge wetenschappers. In een eerder dit jaar verzonden brief riepen meer dan 300 jonge wetenschappers de regering op om de maatregelen terug te draaien, en waarschuwden dat deze zouden leiden tot een ineenstorting van de onderzoekscapaciteit.
