Duitsland stopt met asielaanvragen voor Syriërs na val van al-Assad

Berlijn, Duitsland – Minder dan 48 uur na de val van de Syrische leider Bashar al-Assad, heeft Duitsland, dat de grootste Syrische bevolking buiten het Midden-Oosten herbergt, aangekondigd dat het de asielprocedures voor Syrische burgers zal bevriezen.

Een functionaris van het Federaal Bureau voor Migratie en Vluchtelingen vertelde aan een nieuwsblad dat deze stap is genomen vanwege de onduidelijke en onvoorspelbare politieke situatie in Syrië, wat de asielbeslissingen “op wankele grond” zou plaatsen.

Er zullen tot nader order geen verdere beslissingen worden genomen over onbesliste asielzaken, wat 47.770 aanvragen van Syrische staatsburgers betreft. Ongeveer 1,3 miljoen mensen met Syrische roots wonen in Duitsland, de meerderheid van hen arriveerde in 2015 en 2016, toen toenmalig kanselier Angela Merkel vluchtelingen verwelkomde die ontsnapten aan de verwoestende oorlog in Syrië.

Echter, in de afgelopen jaren is het politieke klimaat in Duitsland scherp gekeerd tegen immigratie. Na een dodelijke steekpartij in Solingen in augustus, gepleegd door een Syrische burger wiens asielaanvraag was afgewezen, hebben hoge regeringsfunctionarissen, waaronder kanselier Olaf Scholz, gepleit voor het opheffen van het uitzettingsverbod naar Syrië voor criminelen.

Op maandag pleitten senior leden van de oppositie, de Christelijk-Democratische Unie (CDU), ervoor dat Duitsland Syriërs massaal naar hun thuisland begint terug te sturen. De partij leidt in de peilingen voor de federale verkiezingen in februari met campagnebelofte die onder meer een strengere aanpak van onregelmatige migratie en verhoogde uitzettingen omvatten.

“Ik geloof dat er een herbeoordeling van de situatie in Syrië zal plaatsvinden en daarom ook een herbeoordeling van de vraag wie in ons land bescherming mag zoeken en wie niet,” zei Jurgen Hardt, een CDU-lid van het parlement, tegen de omroep ZDF.

Zijn partijgenoot Jens Spahn stelde voor dat Duitsland chartervliegtuigen inzet en 1.000 euro ($1.058) aanbiedt aan elke Syrische burger die terugkeert. Ook de zorgvuldige regering van Oostenrijk kondigde maandag aan dat de asielprocedures voor Syriërs gepauzeerd zouden worden.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Griekenland, waar ook tienduizenden Syriërs die de oorlog zijn ontvlucht wonen, zei in een verklaring: “Een terugkeer naar democratische normaliteit moet een einde maken aan de migratiestromen uit het lange lijdende land en de weg openen voor een veilige terugkeer van Syrische vluchtelingen naar hun huizen.”

Hij benadrukte dat de politieke situatie in Syrië noch veilig noch stabiel is en dat er actie van de internationale gemeenschap nodig zal zijn om een pad naar democratie te creëren. Spahn wordt verweten dat hij zich bezighoudt met een “goedkope verkiezingscampagnepoging om stemmen te winnen aan de rechtse rand van de samenleving.”

Andrea Lindholz, een CDU-woordvoerder over binnenlandse zaken, zei tegen de Rheinische Post dat een duurzaam vrede in Syrië zou betekenen dat veel Syriërs hun “beschermingsbehoefte zouden verliezen en dus de basis voor hun verblijfsrecht in Duitsland.”

Sommige figuren binnen de Groenen en de Social Democratische Partij (SPD), die sinds 2021 in de regering zitten, verzetten zich tegen het maken van dramatische veranderingen in het asielbeleid van het land of het maken van vluchtelingen tot het middelpunt van de verkiezingscampagne.

“Ik waarschuw voor een populistische discussie met de teneur: ‘Nu moet iedereen onmiddellijk terug,’” zei de SPD’s Michael Roth tegen het nieuwsblad.

Een woordvoerder van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken vertelde de Funke-mediagroep op maandag dat het nog niet duidelijk is of er bewegingen van vluchtelingen naar of uit Syrië zullen zijn. Het ministerie zal nog niet beoordelen of het land veilig is voor vluchtelingen om terug te keren of een veilige bestemming is voor uitzettingen.

Momenteel beschouwt het Federaal Buitenlands Kantoor van Duitsland Syrië niet als een veilig terugkeerland vanwege de oorlog en het hoge risico op marteling. Op zondag verwelkomden Scholz en minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock het einde van al-Assad’s regime.

“De mensen van Syrië verdienen een betere toekomst. Ze hebben vreselijke dingen meegemaakt. Een hele generatie is opgegroeid in oorlog, ontbering en humanitaire tekortkomingen, bedreigd door constante verplaatsingen,” schreef Baerbock op X.

‘We kunnen met waardigheid leven’

In het weekend gingen duizenden Syriërs de straat op in steden zoals Berlijn, Hamburg, München en Essen om de afzetting van al-Assad te vieren. In de Berlijnse wijken Neukölln en Kreuzberg cirkelden auto’s versierd met de vlag van de Syrische oppositie door de buurten, toeterend, terwijl grote menigten zich verzamelden om te zingen en te juichen tot diep in de nacht.

Mohammad al Masri, een van de deelnemers, had al geprobeerd om vluchten van Berlijn naar Damascus te vinden. “Mijn gevoelens zijn totaal gemengd. Ik weet niet eens of dit een droom is of dat het waar is,” zei de 32-jarige, die bijna tien jaar in Duitsland woont.

Al Masri komt uit Daraa, bekend als de wieg van de Syrische revolutie, en nam deel aan enkele van de vroegste protesten tegen al-Assad’s regime in 2011.

Na een decennium in Turkije verhuisde Roaa, 30, oorspronkelijk afkomstig uit de kuststad Latakia, naar Berlijn, waar ze als software-engineer werkt. “Tot nu toe maakten we ons altijd zorgen over onze toekomst omdat we geen land hadden waar we naar terug konden. Maar nu hebben we hoop, wat gewoon geweldig is.” Haar familie is al van plan om terug te keren.

“We hebben hoop omdat wij, het Syrische volk, van elkaar houden en van ons land houden, maar het zal veel werk kosten om Syrië weer op een plek te krijgen waar we met waardigheid kunnen leven, maar dat is al een heel grote eerste stap.”

Rana, 34, die als student in 2011 deelnam aan protesten tegen al-Assad in Damascus, hoopt zo snel mogelijk haar geboortestad Qamishli te bezoeken. In Berlijn werkt ze met vrouwenopvang om vrouwen en kinderen die gevaar lopen voor geweld te helpen.

Net als veel andere Syriërs hoopt ze dat al-Assad uiteindelijk verantwoordelijk zal worden gehouden voor de vele wreedheden die onder zijn regime zijn gepleegd. “We willen gerechtigheid. We willen hem in het ICC [Internationaal Strafhof] omdat hij een oorlogsmisdadiger is, en we zullen hem krijgen, als God het wil.”

Alaows zei dat zodra de eerste euforie is gaan liggen, Syriërs in Duitsland zullen worden geconfronteerd met vragen over de mogelijkheid van een langdurige terugkeer naar hun vaderland. “Ik denk dat het heel goed is om over de terugkeer naar Syrië te praten, want daarvoor moeten we het hebben over de wederopbouw. We moeten het hebben over het opbouwen van democratie in Syrië en dan moeten we het hebben over gerechtigheid in Syrië voordat mensen terugkeren,” zei hij.

“De situatie is niet noodzakelijk veilig voor veel mensen. … We moeten afwachten in welke richting het land zich beweegt.”