Doel van 1,5°C in het Parijs Klimaatakkoord mogelijk te hoog voor poolijs en zeespiegelstijging

Wetenschappers aan de rand van de Mawson-gletsjer, Oost-Antarctica.

Inspanning om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C onder de Overeenkomst van Parijs, kan mogelijk niet voldoende zijn om de ijskappen van de wereld te redden, volgens een studie gepubliceerd in het tijdschrift Communications Earth & Environment.

Onderzoek geleid door de Durham University in het VK suggereert dat het doel in plaats daarvan dichter bij 1°C zou moeten liggen om aanzienlijke verliezen van de poolijskappen te voorkomen en een verdere versnelling van de zeespiegelstijging tegen te gaan. Het team heeft een overvloed aan bewijs onderzocht om de effecten van de 1,5°C-doelstelling op de ijskappen in Groenland en Antarctica te beoordelen, die samen genoeg ijs opslaan om de wereldwijde zeespiegel met bijna 65 meter te verhogen.

De massa ijs die verloren gaat van deze ijskappen is sinds de jaren ’90 verviervoudigd en momenteel verliezen ze ongeveer 370 miljard metrische ton ijs per jaar, met actuele opwarmingsniveaus van ongeveer 1,2°C boven pre-industriële temperaturen, volgens het laatste rapport van het Intergouvernementele Panel over Klimaatverandering (IPCC).

De auteurs beweren dat verdere opwarming tot 1,5°C waarschijnlijk meerdere meters zeespiegelstijging zou genereren in de komende eeuwen, terwijl de Groenlandse en Antarctische ijskappen smelten als reactie op zowel opwarmende lucht- als oceaantemperaturen. Dit zou het zeer moeilijk en veel duurder maken om zich aan te passen aan de stijgende zeespiegel, wat leidt tot uitgebreide verliezen en schade aan kust- en eilandbevolkingen en tot massale verplaatsing van honderden miljoenen mensen.

De onderzoekers benadrukken dat beleidsmakers en regeringen zich meer bewust moeten worden van de effecten die een temperatuurstijging van 1,5°C kan hebben op ijskappen en zeespiegels. Momenteel wonen ongeveer 230 miljoen mensen binnen één meter van zeeniveau, en smeltend ijs vormt een existentiële bedreiging voor deze gemeenschappen, inclusief verschillende laaggelegen landen.

Het vermijden van dit scenario zou vereisen dat de wereldgemiddelde temperatuur lager is dan die van vandaag, wat de onderzoekers veronderstellen waarschijnlijk dichter bij 1°C boven pre-industriële niveaus ligt, of mogelijk zelfs lager. De onderzoekers voegen eraan toe dat verder onderzoek dringend nodig is om een “veilige” temperatuurdoelstelling nauwkeuriger te bepalen om snelle zeespiegelstijging door smeltende ijskappen te voorkomen.

Hoofdonderzoeker Professor Chris Stokes van de afdeling Geografie aan de Durham University, VK, zei: “Er is een groeiend aantal bewijzen dat 1,5°C te hoog is voor de ijskappen in Groenland en Antarctica. We weten al lange tijd dat enige zeespiegelstijging onvermijdelijk is in de komende decennia tot eeuwen, maar recente waarnemingen van het verlies van ijskappen zijn alarmerend, zelfs onder de huidige klimaatomstandigheden.”

Professor Stokes voegde eraan toe: “Om het anders te zeggen, en misschien is het een reden voor hoop, we hoeven alleen maar terug te gaan naar het begin van de jaren ’90 om een tijd te vinden waarin de ijskappen er veel gezonder uitzagen. De wereldtemperaturen waren toen ongeveer 1°C boven pre-industriële niveaus en de concentraties kooldioxide waren 350 deeltjes per miljoen, wat anderen hebben gesuggereerd als een veel veiligere limiet voor de aarde.”

Het onderzoeksteam combineerde bewijs uit warme perioden uit het verleden die vergelijkbaar of iets warmer waren dan het heden, en metingen van hoeveel ijs verloren gaat onder het huidige niveau van opwarming, samen met projecties van hoeveel ijs verloren zou gaan bij verschillende opwarmingsniveaus in de komende paar eeuwen.

Professor Andrea Dutton van de Universiteit van Wisconsin-Madison, VS, een co-auteur van de studie, zei: “Bewijs uit warme perioden uit het verleden suggereert dat meerdere meters zeespiegelstijging—of meer—te verwachten zijn wanneer de wereldgemiddelde temperatuur 1,5 °C of hoger bereikt.”

Professor Jonathan Bamber, Professor in Glaciologie en Aardobservatie aan de Universiteit van Bristol, VK, heeft gedurende meerdere decennia veranderingen in ijskappen gemeten. Hij zei: “Recente satellietwaarnemingen van het verlies van massa van ijskappen zijn een enorme wake-up call geweest voor de hele wetenschappelijke en beleidsgemeenschap die werkt aan zeespiegelstijging en de gevolgen daarvan.”

Professor Rob DeConto van de Universiteit van Massachusetts Amherst, VS, die zich specialiseert in computersimulaties van Antarctica, benadrukte dat deze versnellende veranderingen in de ijskappen en hun bijdragen aan de zeespiegel op lange termijn moeten worden beschouwd als permanent. Zelfs als de aarde terugkeert naar zijn pre-industriële temperatuur, zal het honderden tot misschien duizenden jaren duren voordat de ijskappen zich herstellen.

Ambassadeur Carlos Fuller, een lange tijd klimaatonderhandelaar voor Belize, bevestigde dat beleidsmakers en regeringen zich meer bewust moeten worden van de effecten van een temperatuurstijging van 1,5°C. Belize heeft zijn hoofdstad al lang geleden naar het binnenland verplaatst; maar de grootste stad zal al worden overstroomd bij slechts 1 meter zeespiegelstijging.

Ambassadeur Fuller zei: “Vondsten zoals deze benadrukken alleen maar de noodzaak om binnen de limiet van 1,5°C van de Overeenkomst van Parijs te blijven, of zo dicht mogelijk erbij, zodat we kunnen terugkeren naar lagere temperaturen en onze kuststeden kunnen beschermen.”