‘Discordant’: Hoe Trump’s aanvallen op de Houthis de Republikeinse basis splitsen

‘Discordant’: Hoe Trump’s aanvallen op de Houthis zijn Republikeinse basis splitst

Op 4 november, de laatste dag van zijn herverkiezingscampagne, stond de Amerikaanse president Donald Trump voor een menigte in Grand Rapids, Michigan, en deed hij een belofte. “Ik zal de vrede in de wereld herstellen,” zei hij terwijl supporters borden omhooghielden met de tekst “Trump lost het op.”

Maar sinds zaterdag, nu hij twee maanden in zijn tweede termijn zit, heeft Trump een reeks grootschalige militaire acties uitgevoerd tegen de Houthi gewapende groep in Jemen, waarbij minstens 53 mensen omkwamen tijdens de eerste golf van luchtaanvallen. De aanvallen volgden op vernieuwde dreigingen van de Houthis, die hebben beloofd Israëlische schepen in de Rode Zee en nabijgelegen wateren te blijven aanvallen.

De door de VS geleide luchtaanvallen hebben echter een breuk binnen Trump’s basis blootgelegd. Aan de ene kant heeft de Republikeinse Partij lange tijd een krachtige buitenlandse politiek gepromoot die neigt naar agressieve acties in het buitenland. Aan de andere kant is er een luidruchtige achterban onder Trump’s kiezers, veelal aan de verre rechterzijde, die pleit voor terugtrekking van de VS uit kostbare betrokkenheid in het buitenland.

Nadat Trump zijn dreigingen op maandag had verbreed, waarbij hij “ernstige” gevolgen beloofde tegen Iran evenals de Houthis, spraken verschillende Republikeinse congresleden en figuren zoals Steve Bannon hun onvrede uit. “Amerika heeft GEEN verplichting om de Rode Zee en het Suezkanaal open te houden,” zei Bannon in een bericht op sociale media.

Curt Mills, de directeur van het tijdschrift American Conservative, dat pleit voor een meer terughoudende buitenlandse politiek, zei dat deze reacties de kloof tussen sommige van Trump’s huidige acties en zijn beloftes tijdens de campagne onderstrepen. “Maar als de aanvallen op de Houthis bedoeld zijn om een reactie uit te lokken die vervolgens wordt gebruikt als casus belli voor een aanval op Iran, dan is dat in tegenspraak met de anti-interventie boodschap waarmee Trump in november won.”

‘Overweldigende kracht’

Verschillende van Trump’s bondgenoten hebben de voortdurende Amerikaanse aanvallen op Jemen neergezet als een teken van kracht en assertiviteit, en hebben zijn acties vergeleken met die van voormalig president Joe Biden, een democraat. “De vorige administratie had een reeks zwakke reacties. President Trump komt binnen met overweldigende kracht,” zei nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz in een interview op ABC.

De Biden-administratie zelf werd bekritiseerd voor herhaaldelijk bombarderen van de Houthis in Jemen. De door Iran gesteunde Houthis hebben van oktober 2023 tot januari ongeveer 100 commerciële vaartuigen en militaire schepen aangevallen, waarbij twee zijn gezonken, in wat de groep heeft gekarakteriseerd als een poging om Israël onder druk te zetten om zijn verwoestende oorlog in Gaza te beëindigen.

Tijdens perioden waarin wapenstilstanden van kracht zijn geweest, zijn die aanvallen grotendeels gestopt. Sommige mensen aan de politieke rechterzijde zien echter de aanvallen van de Trump-administratie als een verdere betrokkenheid in een conflict waarin fundamentele Amerikaanse belangen niet op het spel staan. “Wie zou niet voor het in stukken blazen van enkele akelige piraten zijn?” zei congreslid Thomas Massie in een bericht op sociale media.

“Hier is het probleem: het gaat niet om piraten of het beschermen van de scheepvaartroute van China naar Europa. We worden geconditioneerd om alles te vergeten wat we hebben geleerd van Irak en Afghanistan. Dit zijn niet onze oorlogen.” Marjorie Taylor Greene, een congreslid uit Georgia en een stevige supporter van Trump’s agenda, voegde hieraan toe: “Ik heb nog nooit een enkele Amerikaan gehoord die wil dat we weer een oorlog in het Midden-Oosten of ergens anders voeren. Niet één.”

In een artikel deze week in The American Conservative betoogde Justin Logan, een buitenlandse beleidsanalist bij het libertarische Cato Institute, dat Trump moet weerstaan aan oproepen om sterker te interveniëren. “Een blik op de kaart maakt duidelijk wie de kosten van de [Houthi] verstoring betaalt: de handel tussen Azië en Europa,” schreef Logan, en betoogde dat de aanvallen gelijkstaan aan de VS die de Europese handel met China “subsidieert.”

Groeiende kloof

Beveiligingspersoneel inspecteert een locatie die naar verluidt is getroffen door Amerikaanse aanvallen in Sanaa, Jemen, op 20 maart. Verdelingen aan de rechterzijde tussen degenen die geloven in een wereldwijd systeem ondersteund door Amerikaanse militaire macht en anderen die dat systeem als een last voor Amerikaanse middelen beschouwen, zijn niet nieuw. Die kloof bestaat al tientallen jaren.

De laatste groep, die vaak ultra-nativistische en racistische figuren omvatte, werd na de aanslagen op de VS op 11 september 2001 verder naar de rand gedrukt. De VS reageerde op die aanslagen door een wereldwijde “oorlog tegen het terrorisme” te lanceren, waarbij conservatieven de Amerikaanse interventies in landen als Irak en Afghanistan sterk steunden. Maar die oorlogen kwamen te gelden als bloederige en langdurige mislukkingen, terwijl het publiek steeds sceptischer werd over de Amerikaanse betrokkenheid in het buitenland.

“Vooral jonge mensen die deze rampzalige oorlogen hebben meegemaakt, zijn niet overtuigd van de voordelen van deze mondiale Amerikaanse veiligheidsarchitectuur of de ideologie die leidt tot interventies in het buitenland,” zei Mills. Sinds hij in 2017 voor het eerst aantrad, heeft Trump voornamelijk de routinematige inzet van Amerikaanse militaire macht in het buitenland voortgezet, toezicht houdend op drone-aanvallen in het Midden-Oosten en Afrika en het vermoorden van de Iraanse generaal Qassem Soleimani tijdens zijn eerste termijn.

Tijdens zijn tweede termijn heeft hij openlijk nagedacht over het gebruik van militaire kracht om de controle over het Panamakanaal en Groenland te verwerven. Maar experts zeggen dat hij ook de politieke voordelen heeft begrepen van zichzelf presenteren als een anti-oorlogs kandidaat en criticus van een buitenlandse politiek establishment dat in de ogen van veel kiezers is gediskrediteerd.

In zijn campagne voor de presidentsverkiezingen van 2024 beloofde Trump bijvoorbeeld snel een eind te maken aan de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, waar de oorlog van Israël in Gaza meer dan 49.617 Palestijnen heeft gedood — een cijfer dat experts zeggen waarschijnlijk een ondertelling is, gezien het aantal lichamen dat nog onder het puin begraven ligt.

Trump’s standpunt over Oekraïne heeft veel mensen aan de rechterzijde tevreden gesteld, die zijn acties zien als bewijs van een transactionele benadering die de Amerikaanse belangen vooropstelt. De president heeft bijvoorbeeld Oekraïne onder druk gezet om de VS toegang te geven tot zijn minerale hulpbronnen als compensatie voor de kosten van militaire hulp aan de VS. Deze week opperde hij zelfs om de controle over de energie-infrastructuur van Oekraïne in Amerikaanse handen te verschuiven.

Maar Trump is terughoudender geweest om vergelijkbare druk op Israël uit te oefenen, zelfs terwijl de regering van premier Benjamin Netanyahu een wapenstilstand verwierp waar Trump zelf mee had geprezen. “Over het algemeen denk ik dat we hebben gezien dat de Trump-administratie bepaalde beslissingen neemt die een bereidheid weerspiegelen om de conventie te trotseren op manieren die sommigen alarmerend vinden, zoals het dichterbij komen van de Russische voorkeuren om de oorlog in Oekraïne te beëindigen,” zei Annelle Sheline, een onderzoeker aan het Quincy Institute for Responsible Statecraft, een anti-interventie denktank.

“Maar ik denk dat Israël zijn eigen aantrekkingskracht heeft, en dat beleid met betrekking tot Israël niet zal worden beïnvloed door enkele van diezelfde impulsen. Het lijkt een soort blinde vlek voor deze administratie te zijn geworden, net als voor Biden.”

Die inconsistentie wijst op grotere spanningen binnen Trump’s coalitie. Terwijl ambivalentie en zelfs openlijke vijandigheid tegenover Oekraïne gebruikelijk zijn geworden aan de rechterzijde, zei buitenlandse beleidschrijver Matthew Petti, een assistent-redacteur van het libertarische tijdschrift Reason, dat de conservatieve beweging in verschillende richtingen wordt getrokken als het gaat om Israël, een langdurige Amerikaanse bondgenoot. “De vraag is de laatste tijd onmogelijk te negeren geworden, aangezien Israël de belangrijkste rechtvaardiging is geworden voor de Amerikaanse betrokkenheid in de regio.”

Hij legde uit dat terwijl een grotere generatiedebat over Israël en het Amerikaanse buitenlands beleid zich ontvouwt, de verre rechterzijde specifiek wordt verscheurd door interne verdeeldheid. Sommigen zien bijvoorbeeld Israël als een waardevol voorbeeld van krachtige nationalisme. Daarentegen verzetten figuren zoals Nick Fuentes, die een onwrikbare antisemitisme omarmen, zich tegen Trump’s omarming van Israël.

Hoe die tegenstrijdigheden zich binnen Trump’s beweging zullen ontwikkelen, blijft nog te bezien. Terwijl de publieke steun voor Israël de laatste jaren is afgenomen, vooral onder jonge kiezers, blijft de Republikeinse Partij grotendeels voorstander van robuuste Amerikaanse hulp aan het Midden-Oosterse land. En Trump zelf lijkt weinig beïnvloed te worden door de interne verdeeldheid over zijn aanvallen op de Houthis. “Er is enorme schade toegebracht aan de Houthi-barbaren,” schreef hij in een bericht op sociale media op woensdag. “Ze zullen volledig vernietigd worden!”