De Taalstrijd in India: Waarom Hindi een Noord-Zuid kloof Creëert

Nieuw Delhi, India – Tijdens een toespraak op een rally in de zuidelijke Indiase staat Tamil Nadu afgelopen weekend, heeft premier Narendra Modi de leiders van de staatsregering van de regionale Dravida Munnetra Kazhagam (DMK) belachelijk gemaakt. “Deze ministers uit Tamil Nadu praten over trots op hun taal, maar schrijven altijd brieven aan mij en ondertekenen in het Engels. Waarom gebruiken ze de Tamil-taal niet?” voegde hij eraan toe: “Waar is hun Tamil-trots?”

Dit was geen gewone steek. De regering van Modi is verwikkeld in een felle taalstrijd met de regering van Tamil Nadu onder leiding van minister-president MK Stalin, die beschuldigingen bevat dat New Delhi probeert Hindi op scholen in de zuidelijke staat op te leggen – een beschuldiging die de federale administratie ontkent.

De woordenoorlog tussen New Delhi en Chennai, de hoofdstad van Tamil Nadu, is geëscaleerd tot een reeks straatprotesten en beschuldigingen dat de Modi-regering onderwijsfondsen voor de staat tegenhoudt. Tegen de achtergrond van een lange – soms gewelddadige – geschiedenis van protesten tegen Hindi in de staat, heeft Stalin ernstige waarschuwingen afgegeven. “Ik waarschuw de [Modi-regering], gooi geen stenen naar een bijenkorf,” zei Stalin tijdens een staatsbijeenkomst in februari. “Streef niet naar het zien van de unieke vechtgeest van de Tamils.”

Wat is de aanleiding voor de ruzie? Proberen Modi en zijn regering Tamil kinderen te dwingen Hindi te leren? En waarom is Hindi zo omstreden – tenminste in Tamil Nadu?

Waarom beschuldigt Tamil Nadu van Hindi-impositie? In het hart van het geschil ligt het Nationaal Onderwijsbeleid van India, dat voor het eerst werd geïntroduceerd in 1968 en recentelijk is bijgewerkt in 2020. Dit beleid vereiste een driej talenformule. Hindi-sprekende staten in Noord-India moesten Hindi, Engels en een derde Indiase taal onderwijzen – bij voorkeur een taal uit Zuid-India. Niet-Hindi-sprekende staten moesten de lokale taal, Hindi en Engels onderwijzen.

Hindi komt uit de Indo-Arische taalfamilie, terwijl Tamil afkomstig is uit een aparte Dravidische familie. De buurstaten van Tamil Nadu spreken ook belangrijke Dravidische talen zoals Telugu, Kannada en Malayalam. Het idee achter de driej talenformule was om Hindi als verbindende taal te bevorderen in een land dat naar verluidt de grootste pool van talen ter wereld herbergt: De Indiase grondwet erkent 121 talen, waaronder 22 officiële talen. Hindi, een van de officiële talen, wordt door 520 miljoen sprekers gesproken, of bijna 43 procent van de totale bevolking, volgens de laatste volkstelling van 2011. Tamil staat op de vijfde plaats, gesproken door 69 miljoen mensen, of 5,7 procent van de bevolking.

De oprichters van onafhankelijk India beschouwden de vele talen en culturen als een potentiële bedreiging voor de eenheid van het land, aldus Ayesha Kidwai, een taalkundige en professor aan de Jawaharlal Nehru Universiteit in New Delhi.

Bij de herziening in 2020 behield het nieuwe onderwijsbeleid de driej talenformule, maar bood het meer flexibiliteit voor regio’s om de drie talen te kiezen, met ten minste twee die in India inheems zijn. Hindi hoeft geen van de talen te zijn. Maar zelfs dat is onaanvaardbaar voor Tamil Nadu, omdat het in tegenstelling tot de rest van het land nooit de driej talenformule heeft geaccepteerd: het heeft altijd alleen twee talen, Tamil en Engels, in zijn scholen onderwezen.

De Stalin-regering beschuldigt de Modi-regering nu ervan het nationale onderwijsbeleid – en de weigering van de staat om de driej talenformule te accepteren – te gebruiken om onderwijsfondsen te ontzeggen. Tamil Nadu beweert dat dit aantoont dat Modi’s onderwijsbeleid een rookgordijn is om de driej talenformule op de staat op te leggen en een achterdeursysteem te creëren om Hindi te bevorderen.

Houdt de Modi-regering $232 miljoen aan onderwijsfondsen tegen? Tamil Nadu heeft al lang volgehouden dat zijn kinderen slechts twee talen nodig hebben: Tamil – hun moedertaal – en Engels, een wereldtaal die hen helpt te gedijen in een internationale omgeving. Tot voor kort negeerden federale regeringen, ongeacht de partij, de weigering van Tamil Nadu om de driej talenformule te accepteren. Dat is nu veranderd.

Modi’s minister van Onderwijs, Dharmendra Pradhan, heeft verklaard dat de regering meer dan 2.000 crore roepies ($232 miljoen) aan onderwijsfondsen voor Tamil Nadu onder de Samagra Shiksha Abhiyan, een centrale overheidsregeling die gericht is op universele scholing, zou tegenhouden. Pradhan heeft erop aangedrongen dat Tamil Nadu het Nationale Onderwijsbeleid en de driej talenformule moet implementeren als het de fondsen wil ontvangen.

Tamil Nadu heeft betoogd dat het tegenhouden van fondsen de onderwijssysteem van de staat schaadt – een van de meest succesvolle in het land. De zuidelijke staat heeft een alfabetiseringsgraad van meer dan 82 procent, hoger dan het nationale gemiddelde van 73 procent, en wordt beschouwd als een pionier in onderwijs. Het was de eerste in het land die door de overheid gefinancierde maaltijden introduceerde, die vier decennia later nationaal werden aangenomen, een idee dat wordt toegeschreven aan een dramatische toename van de inschrijvingspercentages.

Drukt de Modi-regering Hindi boven andere talen? Onder het nieuwe onderwijsbeleid van 2020 is Hindi voor het eerst een optionele derde taal voor niet-Hindi-sprekende staten – en niet verplicht. De Modi-regering heeft ook volgehouden dat ze het gebruik van niet-Hindi-talen heeft bevorderd. Als reactie op het debat over schooltalen in Tamil Nadu heeft de Indiase minister van Binnenlandse Zaken, Amit Shah – algemeen gezien als Modi’s plaatsvervanger – erop gewezen dat de regering het gebruik van regionale talen, waaronder Tamil, in examens voor centrale administratiewerkgelegenheid heeft toegestaan.

Critici van de Modi-regering beweren echter dat, hoewel ze India – en al zijn verschillende talen – zou moeten vertegenwoordigen, de focus voornamelijk ligt op het bevorderen van Hindi, zowel in het land als daarbuiten. “De unie-regering investeert zwaar in Hindi en bevordert Hindi, in tegenstelling tot andere talen,” zei Apoorvanand, een Hindi-professor aan de Universiteit van Delhi.

Bijvoorbeeld, hij wees erop dat al het nieuwe beleid van de Modi-regering Hindi-namen heeft. Een regeling om kookgasverbindingen naar arme huishoudens te brengen, heet de Pradhan Mantri Ujjwala Yojana [Schemes van de Premier]; een financiële inclusie-initiatief heet de Pradhan Mantri Jan Dhan Yojana [Welzijn van de Mensen]. De Modi-regering heeft een speciale Hindi-afdeling om de taal in het buitenland te bevorderen, onder andere door vertalingen van alle toespraken en verklaringen via de ambassades en consulates van het land.

In 2022 kondigde Shah ook de werving aan van 22.000 Hindi-docenten in de Noordoostelijke staten – waar de taal niet gebruikelijk is. “Taal is een machtsmiddel. En wanneer het die spel is, gaat het niet om communicatie,” zei Peggy Mohan, een taalkundige die boeken heeft geschreven over de evolutie van talen door generaties in Zuid-Azië. “We hebben het niet over betere communicatie. We hebben het over de macht om je code op te leggen. Zoals, je kent deze taal niet, daarom heb je minder macht dan ik. Het gaat om macht.”

Kidwai, de taalkundige die lesgeeft aan de JNU, zei dat de Modi-regering “deze macht van taal begrijpt.” Deze strijdlijnen zijn vooral scherp in Tamil Nadu, een van de weinige staten in India waar de Bharatiya Janata Party van Modi – die traditioneel het sterkst is in het noorden en westen van het land – nooit aan de macht is geweest.

Waarom is Tamil Nadu bijzonder gevoelig voor Hindi? De grootste en meest bevolkte van de zuidelijke staten van India, Tamil Nadu, heeft na de onafhankelijkheid grotendeels zijn Dravidische identiteit behouden. Die identiteit – die Tamil Nadu positioneerde als verschillend van de rest van India, en vooral het noorden – werd gesmeed door populaire bewegingen in het begin van de 20e eeuw, geleid door leiders zoals EV Ramasamy, die algemeen bekend stond als Periyar, of de “gerespecteerde” in Tamil. Deze campagne werd voortgezet door CN Annadurai, die de DMK oprichtte die Stalin nu leidt.

“Tamil Nadu heeft zich lange tijd ontwikkeld, vanaf de jaren dertig, tot wat je Tamil-nationalisme zou kunnen noemen. Mensen willen trots zijn op hun taal en dat helpt om mensen te mobiliseren,” zei E Annamalai, een vooraanstaande Tamil-taalkundige, die de taal meer dan zes decennia heeft bestudeerd en onderwezen.

En hoewel de BJP en Modi vandaag de dag de doelwitten zijn van de anti-Hindi-beweging, werd de Congress – nu een bondgenoot van de DMK – lange tijd beschuldigd van ook te proberen Hindi in Tamil Nadu te bevorderen. In Tamil Nadu brak de eerste grote anti-Hindi-protesten uit in 1937, toen, nog onder Britse koloniale heerschappij, de door de Congress geleide provinciale regering Hindi verplicht stelde in scholen. De protesten duurden meer dan twee jaar, waarbij meer dan 1.200 mensen gevangen werden gezet, voordat de Britten de opdracht introkken die Hindi verplicht stelde. Deze volgorde werd herhaald in 1948 – deze keer in onafhankelijk India, met de Congress aan de macht, zowel provinciaal als federaal.

En opnieuw in 1963, toen Annadurai, de leider van de DMK, werd gearresteerd voor “samenspanning om” een deel van de Indiase grondwet “te verbranden als een teken van protest tegen de invoering van Hindi” in scholen. Hij werd kort daarna vrijgelaten. Maar twee jaar later werd Annadurai opnieuw gearresteerd op de vooravond van een anti-Hindi-agitatie. Twee jonge aanhangers zelfimmoleerden zich, Hindi-boeken werden verbrand en er volgden confrontaties met de veiligheidsdiensten. Regionale partijen vieren nog steeds 25 januari 1965 als een “Dag van Rouw” ter nagedachtenis aan de arrestatie van Annadurai.

Om zeker te zijn, taal is ook een gevoelig onderwerp in andere delen van India. In 1953 leidde een agitatie door sprekers van de Telugu-taal – ongeveer 81 miljoen Indiërs spreken de taal – tot de staat Andhra Pradesh die zich afscheidde van Tamil Nadu. Dat zette de basis voor een linguïstische reorganisatie van alle Indiase staten enkele jaren later. Staatsgrenzen werden opnieuw getekend, voornamelijk op basis van wie welke taal sprak. En veel staten behalve Tamil Nadu waren ook tegen de verplichte onderwijzing van Hindi onder het onderwijsbeleid van 1968.

Maar alleen Tamil Nadu brak met het nationale decreet en volgde een twee-talenformule – Tamil en Engels.

Is dit echt een kwestie van Tamil en Hindi? Desondanks zeggen deskundigen dat voor beide zijden van de politieke strijd taal slechts een hulpmiddel is. De Modi-regering, aldus Apoorvanand, ziet Hindi als een wapen in haar inspanningen om een enkele culturele identiteit voor India te creëren, waarbij de diverse praktijken die het landschap van het land al eeuwenlang hebben gevormd, worden genegeerd.

Maar de benadering van Tamil Nadu heeft de populariteit van Tamil ook niet noodzakelijk geholpen. Vergelijkende analyses van volkstellingen onthullen dat in Tamil Nadu het percentage mensen dat alleen Tamil sprak, daalde van 84,5 naar 78 procent tussen 1991 en 2011, terwijl het aantal Engelssprekenden steeg. “Helaas is dit gestopt in een soort politieke solidariteit, niet in termen van functioneel gebruik van de taal,” zei Annamalai, verwijzend naar het taalbeleid van Tamil Nadu. “Tenzij een taal wordt gebruikt, zal het niet overleven, ongeacht hoeveel je het prijst.”

“Het gebruik van Tamil neemt af. Het wordt grotendeels gebruikt in het politieke domein, maar als het gaat om onderwijs, zie je dat er vraag is naar Engelstalige scholen,” zei de taalkundige.