De Strijd om de Ontwapening van Hezbollah Intensifieert

Nieuws|Israël valt Libanon aan

Beiroet, Libanon – De druk op Hezbollah om zich te ontwapenen neemt toe, onder leiding van de Verenigde Staten en ondersteund door enkele Libanese facties.

Een Israëlische oorlog tegen Libanon, die vorig jaar een groot deel van de topleiding van de groep heeft gedood – evenals honderden burgers, waaronder minstens 200 kinderen – heeft de groep in een zwakke positie gebracht en werd verergerd door de val van een bondgenoot, het regime van Bashar al-Assad in het buurland Syrië. De tegenstanders van Hezbollah profiteren nu van deze omstandigheden.

“Het is duidelijk dat Hezbollah moet worden ontwapend, en het is duidelijk dat Israël geen terroristen accepteert die op hen schieten vanuit hun land,” vertelde de Amerikaanse speciale gezant voor het Midden-Oosten, Morgan Ortagus, aan een Libanese omroep tijdens een bezoek aan het land op 6 april.

In een ander interview, toen hem werd gevraagd of te veel druk op Hezbollah interne conflicten zou kunnen veroorzaken, zei Ortagus dat Hezbollah behandeld moest worden als “een kanker” die moet worden verwijderd. Ze benadrukte ook dat economische en bancaire hervormingen cruciaal zijn om de contante economie te stoppen die Hezbollah in staat stelt buiten het bancaire netwerk en zonder Amerikaanse regulering te opereren.

De groep bevindt zich in de meest precaire positie sinds haar oprichting tijdens de Libanese Burgeroorlog. Aan de ene kant is het onwaarschijnlijk dat ze zich zonder grote prikkels zal ontwapenen, terwijl aan de andere kant de Amerikaanse en interne druk toeneemt en aanvallen van Israël op Libanon doorgaan, waarbij gebruik wordt gemaakt van “Hezbollah-elementen” als rechtvaardiging. Het is noodzakelijk dat er samengewerkt wordt, zodat buitenlandse financiering naar Libanon kan stromen voor de wederopbouw.

Hezbollah is nog steeds aanwezig. Veel van de debatten over de wapens van Hezbollah hebben echter geen rekening gehouden met de groep zelf of haar standpunt. Hezbollah heeft officieel niet aangekondigd dat het zich zal ontwapenen. Maar de groep is zich ervan bewust dat de wederopbouw van veel huizen van haar aanhangers afhankelijk is van de toegang van de regering tot buitenlandse hulp.

Het persbureau Reuters meldde dat een hoge Hezbollah-functionaris had gezegd dat de groep zal overwegen zich te ontwapenen als Israël zich terugtrekt uit de vijf punten in Zuid-Libanon die het blijft bezetten, hoewel het mediakantoor van de groep later het rapport ontkende.

“Hezbollah stemt in met een nationaal dialoog om een defensiestrategie te ontwikkelen, maar zal disarmament niet bespreken,” zei Qassem Kassir, een Libanese politieke analist die wordt beschouwd als dichtbij de groep. “Op dit moment is het onmogelijk om disarmament te bespreken zolang de Israëlische bezetting voortduurt. Maar als Israël zich terugtrekt, weet ik niet wat er zal gebeuren.”

Hezbollah is niet de macht die het 18 maanden geleden werd gedacht te zijn. Een groot deel van haar arsenaal is vernietigd en haar militaire leiding is gedood tijdens de oorlog met Israël, en haar belangrijkste weg voor het ontvangen van wapens werd afgesloten toen al-Assad in december naar Moskou vluchtte. Terwijl de groep nog steeds populaire steun heeft in grote delen van het zuiden, controleert het Libanese leger nu grotendeels Zuid-Libanon.

Ondanks haar verzwakte regionale positie geloven veel analisten dat Hezbollah nog steeds in staat is om elke binnenlandse actor, inclusief het leger, uit te dagen. “Hezbollah is verzwakt, maar in Libanese termen nog steeds sterk,” zei een westerse diplomaat die anoniem wilde blijven. “Ze kunnen Israël niet meer bang maken of bedreigen, maar hebben nog steeds genoeg wapens om een interne bedreiging te vormen.”

Er is in sommige kringen de vrees dat, als Hezbollah in een hoek wordt gedreven, het zou kunnen uithalen en het land in burgerlijke onrust kan trekken. “Ja, de druk is erg groot,” zei Kassir. “Maar ik sluit een burgeroorlog uit.”

Druk op de nieuwe regering

Voor de oorlog van Israël tegen Libanon was Hezbollah de meest invloedrijke militaire en politieke actor van het land. Het ontving het grootste deel van zijn steun van de sjiitische moslimgemeenschap van Libanon, waarvan het de politieke vertegenwoordiging controleerde, samen met zijn bondgenoot de Amal-beweging, en gebruikte soms geweld tegen politieke tegenstanders.

Hoewel het nog steeds veel populaire steun heeft in sommige delen van het land, lijkt de politieke en militaire hegemonie van Hezbollah voorbij te zijn. “Dit gebeurt altijd wanneer er een omwenteling is, en Hezbollah heeft een omwenteling doorgemaakt,” zei Hilal Khashan, professor in de politieke wetenschappen aan de American University of Beirut.

In eigen land lijkt er een consensus te ontstaan onder machthebbers dat de staat de enige arbiter van wapens moet zijn, zoals president Joseph Aoun herhaaldelijk heeft benadrukt, in een duidelijke boodschap aan Hezbollah. De president lijkt steun te hebben van de Franse president Emmanuel Macron. Maar deze gematigde benadering wordt niet overal gewaardeerd, en de druk op Aoun en de regering van premier Nawaf Salam groeit vanuit sommige hoeken, met name de administratie van de Amerikaanse president Donald Trump, om een agressievere aanpak te hanteren.

Die visie wordt ook gedeeld door enkele groepen in Libanon, waaronder de Libanese Krachten (LF), een rechtse christelijke partij die vier ministers heeft in de door Salam geleide regering. De twee top-leiders van de LF, Samir Geagea en Georges Adwan, hebben beide een krachtige houding aangenomen. Geagea bekritiseerde het idee van een nationaal dialoog over de wapens van Hezbollah en zei dat er een harde deadline van zes maanden moet worden toegepast. Adwan, de tweede man van de LF, viel een van Salam’s ministeriële bondgenoten aan omdat hij zei dat Hezbollah niet met geweld kon worden ontwapend en dat ontwapening gestimuleerd zou moeten worden door middel van wederopbouw. Adwan noemde ook de mogelijkheid om de LF-ministers uit Salam’s regering te verwijderen.

Die interne druk van de LF lijkt echter niet de kracht of invloed te hebben om Hezbollah of de regering tot actie te dwingen. “De Libanese Krachten kunnen niet veel doen behalve er politiek op in te spelen,” zei Safieddine.

Washington heeft de macht

Terwijl de binnenlandse strijd zich ontvouwt, zeiden experts en analisten dat de kwestie van de wapens van Hezbollah op andere niveaus wordt beslist: in Washington en de gesprekken van de Trump-administratie met Iran, een langdurige supporter van Hezbollah. Iran en de VS hielden op zaterdag gesprekken in Muscat, bemiddeld door Oman, en staan op het punt om dit weekend opnieuw in Rome bijeen te komen. Terwijl de gesprekken zich moeten richten op het nucleaire programma van Iran, geloven experts dat groepen die door Iran worden gesteund in zijn “as van verzet” waarschijnlijk ook op de agenda zullen staan.

“Iran begrijpt dat als ze door willen gaan met een nucleair programma en als ze willen blijven oproepen tot de zogenaamde as van verzet in Libanon, Jemen en Irak, de kosten te hoog zullen zijn,” zei Khashan. “Hezbollah begrijpt dat ze zich moeten ontwapenen, en het gaat gebeuren, niet vanwege de lokale druk in Libanon, maar vanwege de politieke wil in de VS en de militaire capaciteiten van Israël,” vervolgde hij.

De mogelijkheid dat Hezbollah zich ontwapent lijkt dichterbij dan ooit in de meer dan 40-jarige geschiedenis van de groep. Maar sommige analisten waarschuwen dat Washington’s aanpak rekening moet houden met de gevoeligheid van de huidige Libanese leiderschap en hun pogingen om contact te maken met de traditionele steunbasis van Hezbollah. “Je moet een manier vinden om een nieuw gevoel van sociale verbondenheid in de sjiitische gemeenschap te creëren en mensen het gevoel te geven dat de staat hun belangen kan vertegenwoordigen,” zei Safieddine, en voegde eraan toe dat een cross-sektarische sociale verbondenheid de loyaliteit aan Hezbollah zou kunnen vervangen.

“De Verenigde Staten kunnen dat niet doen,” zei hij. Voor Washington lijken deze details echter onbelangrijk in de grotere pogingen om de regio te herschikken. De Trump-administratie, en de Biden-administratie daarvoor, hebben voortdurend lokale actoren genegeerd in deze pogingen. “Washington denkt dat het deze verschillende conflicten kan ontknopen en weinig aandacht kan besteden aan het bestuur in deze landen en dan op de een of andere manier kan leiden tot een soort duurzame vrede,” zei Hall. “Voor het afgelopen anderhalf jaar hebben we gezien dat we de Palestijnse kwestie, de kwestie van Libanese governance en corruptie, Jemen, Syrië enzovoort niet kunnen omzeilen. Maar het lijkt erop dat er nog steeds een poging is om dat te doen.”