De Nijl kan niet worden beheerst door koloniale verdragen

MENING

De Nijl kan niet worden bestuurd door koloniale verdragen. De langste rivier ter wereld is een gedeelde natuurlijke hulpbron en zou onder een samenwerkingskader moeten worden gebruikt.

De Grote Ethiopische Renaissance Dam (GERD) in Guba, Ethiopië, zal over een paar weken worden ingehuldigd. De bouw van deze dam heeft meer dan een decennium geduurd en heeft bijna $5 miljard gekost. De regering en het volk van Ethiopië hebben de fondsen voor dit nationale project bijeengebracht uit hun beperkte interne middelen. Er was geen internationale financiering beschikbaar voor dit project.

Hoewel de bouw van de dam enige internationale media-aandacht heeft gekregen, heeft de berichtgeving de Ethiopische perspectief niet duidelijk gemaakt. Dit is een bescheiden poging om dat probleem recht te zetten.

De GERD is gebouwd op de Blauwe Nijl, die de Ethiopiërs Abay noemen. Abay betekent “groot” of “belangrijk” in verschillende Ethiopische talen. Abay is een van de belangrijkste zijrivieren van de Nijl. Hoewel velen de Nijl bijna uitsluitend met Egypte associëren, stroomt de rivier door 10 andere Afrikaanse landen. Ethiopië heeft een unieke positie omdat 86 procent van het Nijlwater dat Egypte bereikt, afkomstig is uit de Ethiopische hooglanden.

Abay is de grootste rivier in Ethiopië met een enorm potentieel om de algemene sociaaleconomische transformatie en ontwikkeling te stimuleren. Het is een lang gekoesterde ambitie van de Ethiopiërs om deze hulpbron te benutten. De GERD is een nationaal ontwikkelingsproject dat deze droom vervult.

Ondanks de grote arbeidskracht en economische potentieel, heeft Ethiopië nog geen vooruitgang geboekt in zijn streven naar industrialisatie. Een cruciale factor die deze inspanning heeft tegengehouden, is het gebrek aan energie. Volgens de laatste cijfers heeft nauwelijks 55 procent van de Ethiopiërs toegang tot elektriciteit.

Er is een enorme vraag naar elektriciteit in Ethiopië. Daarom wordt de GERD gezien als ons nationale ticket uit duisternis en armoede. De noodzaak dicteert dat Ethiopië deze belangrijke hulpbron gebruikt als instrument om groei en welvaart te bevorderen voor het welzijn van zijn 130 miljoen inwoners, die naar verwachting in 2050 200 miljoen zullen bereiken.

De GERD zal naar verwachting ongeveer 5.150 megawatt elektriciteit genereren en een jaarlijkse energieoutput van 15.760 gigawattuur produceren. Dit zal de energieoutput van Ethiopië verdubbelen, wat niet alleen onze huizen van stroom zal voorzien, maar ook industrieën en steden van energie zal voorzien en onze economie zal transformeren. De GERD zou ook mogelijk maken om onze energie-export naar buurlanden te vergroten, waardoor regionale integratie en verbondenheid wordt versterkt.

De lagere riparische staten van de Nijl zouden ook enorme voordelen halen uit de GERD, omdat het overstromingen, sedimentatie en waterverlies door verdamping zou voorkomen. Het doel van de GERD, namelijk het genereren van elektriciteit, vereist dat het water naar de lagere riparische landen stroomt nadat het de enorme turbines heeft bereikt die de elektriciteit opwekken. De dam blokkeert of stopt de rivier niet in zijn stroom. Dit zou elektriciteitsproductie onmogelijk maken en het doel waarvoor de dam is gebouwd, ondermijnen.

Je zou je kunnen afvragen waarom sommige lagere riparische landen klagen over de bouw van de dam. De reden voor hun bezwaren komt niet voort uit rationele angst of legitieme zorgen. De bezwaren zijn het gevolg van een houding die is gevormd door een koloniaal tijdperk waterverdelingsovereenkomst die in 1929 tussen Groot-Brittannië en Egypte is gesloten en de afgeleide overeenkomst die in 1959 tussen Egypte en Soedan is bezegeld.

Ethiopië was geen partij bij deze verdragen. Sommige Egyptenaren beweren echter dat de waterverdelingsformule die in de koloniale overeenkomst is verankerd, die de overige negen Afrikaanse landen uitsluit van enige aanspraak op de Nijl, nog steeds geldig is en door alle Nijl-riparische landen moet worden nageleefd.

Vanuit Ethiopisch perspectief is dit anachronistische argument, vaak gepresenteerd als “historische rechten op de Nijl”, onaanvaardbaar. Terwijl Groot-Brittannië het recht heeft om enige overeenkomsten met betrekking tot de Theems te sluiten, heeft het geen recht om over de wateren van de Nijl of de Abay-rivier te beschikken. Zoals we ons allemaal herinneren, verwierp de overleden Egyptische president Gamal Abdel Nasser de claims van Groot-Brittannië op het Suezkanaal. Om veel sterkere redenen hebben Ethiopische leiders consequent argumenten op basis van koloniale regelingen verworpen waarbij Ethiopië geen stem had.

Het Ethiopische standpunt is dat de Nijl een gedeelde natuurlijke hulpbron is. Deze moet worden gebruikt in een samenwerkingskader dat voordelig is voor alle riparische landen. De ontwikkelingsaspiraties en dromen van alle landen zijn even legitiem. De behoeften van sommigen mogen niet boven de behoeften van anderen worden gesteld.

Er is behoefte aan een eerlijke, rechtvaardige en inclusieve regeling die rekening houdt met de realiteiten van de 21e eeuw. Een dergelijke regeling is al in werking in de vorm van de Nile Basin Cooperative Framework Agreement, een hedendaags, door Afrika geïnitieerd verdrag dat is ontworpen om duurzaam beheer en rechtvaardig gebruik van de Nijl te bevorderen. Dit verdrag is al ondertekend en geratificeerd door Ethiopië, Burundi, Rwanda, Tanzania, Oeganda en Zuid-Soedan.

Egypte moet stoppen met verlangen naar een vervlogen koloniale tijdperk en zich aansluiten bij deze Nijl-riparische landen in hun gezamenlijke inspanning om een eerlijke en rechtvaardige benutting van de Nijl op een duurzame manier te bevorderen.