Cradock Four: Waarom apartheidslachtoffers de Zuid-Afrikaanse overheid aanklagen

Waarom slachtoffers van apartheid de Zuid-Afrikaanse overheid aanklagen

Families van de vermoorde activisten, waaronder de “Cradock Four”, behoren tot de twee dozijn die de regering aanklagen wegens het falen om gerechtigheid te leveren voor misdaden uit het apartheidstijdperk. Deze families eisen een schadevergoeding van $9 miljoen.

Volgens een zaak die maandag bij de Hoge Raad in Pretoria is ingediend, hebben 25 overlevenden en families van slachtoffers president Cyril Ramaphosa en zijn regering aangeklaagd vanwege wat zij beschouwen als een falen om de misdaden uit de apartheid goed te onderzoeken en gerechtigheid te bieden.

De “Cradock Four” – Matthew Goniwe, Fort Calata, Sparrow Mkhonto en Sicelo Mhlauli – waren anti-apartheid activisten die 40 jaar geleden werden vermoord. Ze beschuldigen de overheid van een “grove mislukking” om de zes veiligheidsfunctionarissen uit het apartheidstijdperk, die vermoedelijk verantwoordelijk zijn voor de moorden, te vervolgen en van het “onderdrukken” van onderzoeken naar de zaak.

In de jaren ’80 stonden deze vier activisten bekend om hun verzet tegen de erbarmelijke omstandigheden voor zwarte Zuid-Afrikanen, waaronder slechte gezondheidszorg en hoge huren. Matthew Goniwe was een populaire figuur en leidde de Cradock Youth Association (CRADORA). Op de avond van 27 juni 1985 werden ze ontvoerd en vermoord door de politie, wat leidde tot grote verontwaardiging onder veel zwarte Zuid-Afrikanen en een keerpunt markeerde in de strijd voor bevrijding van racistische onderdrukking.

Helaas zijn de vermeende moordenaars inmiddels overleden zonder dat er gerechtigheid is gediend.

Wat gebeurde er in 1985?

Op de avond van hun ontvoering waren de vier activisten samen onderweg na hun mobilisatiewerk in de stad. Politieagenten stopten hen bij een wegversperring en ontvoerden hen. Hun lichamen werden verbrand en verspreid over verschillende delen van Gqeberha (toen Port Elizabeth). Hun dood veroorzaakte grote verdriet en woede, wat leidde tot een intensivering van de anti-apartheid activisme.

In 1987 concludeerde een gerechtelijk onderzoek dat de vier waren vermoord door “onbekende personen”. Echter, in 1992 onthulden gelekte documenten dat Goniwe en Calata op de dodenlijst stonden van het Civil Cooperation Bureau, een overheidsmoordcommando.

Wat ontdekte de Waarheids- en Verzoeningscommissie (TRC)?

Na het einde van de apartheid in 1994 werd de Waarheids- en Verzoeningscommissie opgericht om de misdaden uit het apartheidstijdperk te onderzoeken. De zaak van de Cradock Four werd opnieuw bekeken, en zes politiefunctionarissen werden onderzocht. Ondanks dat er vergiffenis werd verleend aan veel politieke misdadigers, werden de moordenaars van de Cradock Four geweigerd amnestie.

Familieleden van de Cradock Four waren aanvankelijk blij met deze beslissing, in de veronderstelling dat de Zuid-Afrikaanse overheid de beschuldigde mannen zou vervolgen. Echter, opeenvolgende regeringen hebben de onderzoeken nooit afgerond.

Wat betreft de nieuwe rechtszaak?

In de nieuwe rechtszaak hebben de families van de Cradock Four zich aangesloten bij overlevenden en families van andere slachtoffers om de regering aan te klagen voor het falen om hun zaken goed te onderzoeken. De families eisen “constitutionele schadevergoeding” ter waarde van 167 miljoen rand ($9 miljoen) voor de “grievende schendingen” van hun rechten.

Ze verzoeken ook de rechtbank om president Ramaphosa te dwingen een onafhankelijke onderzoekscommissie op te richten naar vermeende overheidsinmenging tijdens de Mbeki-regering.

Waarom heeft deze zaak zoveel belangstelling gewekt in Zuid-Afrika?

De Cradock Four waren belangrijke figuren tijdens het apartheidstijdperk, en het feit dat hun dood nooit volledig is vervolgd, houdt de interesse van veel Zuid-Afrikanen vast. De linkse oppositiepartij Economische Vrijheidsstrijders (EFF) heeft zich aan de zijde van de families geschaard en beschuldigt de ANC-regering van het vrijlaten van veroordeelde daders.

In totaal zou deze rechtszaak kunnen leiden tot hernieuwde onderzoeken naar bijna 30 doden. De families hopen op gerechtigheid, waarheid en afsluiting voor de verloren levens tijdens het apartheidstijdperk.