Chemische stoffen van slijtage van klimschoenen kunnen longproblemen veroorzaken bij klimmers in binnenomgevingen

Kleurige grepen in klimzalen verzamelen rubberafslijting van de zolen, die ook in de lucht komt.

Wie binnenshuis klimt, doet iets voor zijn gezondheid. Maar klim schoenen bevatten chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn en die via de slijtage van de zolen de longen van klimmers kunnen binnendringen.

In een recente studie hebben onderzoekers van de Universiteit van Wenen en de EPFL Lausanne voor het eerst aangetoond dat hoge concentraties potentiële schadelijke chemicaliën van klim schoenzolen in de lucht van bouldergym’s kunnen worden aangetroffen. In sommige gevallen zijn deze concentraties zelfs hoger dan op een drukke straat. De resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift ACS ES&T Air.

Een klimhal is gevuld met een verscheidenheid aan geuren: zweet, kalkstof en een vleugje rubber. Een onderzoeksgroep onder leiding van milieuwetenschapper Thilo Hofmann van de Universiteit van Wenen heeft nu ontdekt dat rubberafslijting van klim schoenen de longen van atleten kan binnendringen. De schoenen bevatten rubberverbindingen die vergelijkbaar zijn met die in autobanden, inclusief toevoegingen waarvan wordt vermoed dat ze schadelijk zijn voor mensen en het milieu.

“De zolen van klim schoenen zijn producten van hoge prestaties, net als autobanden,” legt Anya Sherman, eerste auteur van de studie en milieuwetenschapper aan het Centrum voor Microbiologie en Milieu Wetenschappen (CeMESS) van de Universiteit van Wenen, uit. Toevoegingen zijn specifieke chemicaliën die deze materialen veerkrachtiger en duurzamer maken; ze zijn essentieel voor hun functie.

Sherman zelf geniet van klimmen als een balans voor haar werk in het lab en achter de computer. Tijdens een conferentie ontmoette ze Thibault Masset van de École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL), die vergelijkbare onderwerpen onderzoekt en ook van klimmen houdt. De twee onderzoekers, die beiden eerste auteurs van de studie zijn, kwamen op het idee om het rubber van hun eigen klim schoenen te testen met behulp van dezelfde wetenschappelijke methoden die ze gebruiken om autobanden te analyseren.

“We waren bekend met de zwarte residu op de grepen in klimzalen, de slijtage van de zolen van onze schoenen. Klimmers vegen het weg om een betere grip te krijgen, en het komt in de lucht,” voegt Sherman toe.

Uitgerust met een impinger, een deeltjesmeetapparaat dat de menselijke luchtwegen nabootst, verzamelde Sherman, in samenwerking met de onderzoeksgroep van professor Lea Ann Daily, luchtmonsters in vijf bouldergym’s in Wenen. De impinger zuigt lucht aan met een snelheid van 60 liter per minuut en scheidt de deeltjes op dezelfde manier als ze in de menselijke longen zouden binnendringen. Andere stofmonsters voor de studie werden in samenwerking met de EPFL Lausanne verzameld uit bouldergym’s in Frankrijk, Spanje en Zwitserland.

“De luchtvervuiling in de bouldergym’s was hoger dan we hadden verwacht,” zegt corresponderend auteur Thilo Hofmann. Het viel op dat de concentratie van rubber toevoegingen bijzonder hoog was op plaatsen waar veel mensen in een beperkte ruimte aan het klimmen waren.

Hofmann concludeert: “De niveaus die we hebben gemeten behoren tot de hoogste die ooit wereldwijd zijn gedocumenteerd, vergelijkbaar met meerbaanswegen in megasteden.” In 30 paar schoenen die werden getest, vond het team enkele van dezelfde verontreinigende stoffen als in autobanden. Onder de 15 gevonden rubber toevoegingen was 6PPD, een rubber stabilisator waarvan het transformatieproduct in verband is gebracht met zalmkills in rivieren.

Wat dit betekent voor de gezondheid van mensen is nog onduidelijk. Maar Hofmann benadrukt: “Deze stoffen horen niet in de lucht die we inademen. Het is logisch om actie te ondernemen voordat we alle details over de risico’s kennen, vooral met betrekking tot gevoelige groepen zoals kinderen.”

Sherman wijst ook op het feit dat de exploitanten van de bestudeerde bouldergym’s zeer coöperatief waren en een hoog niveau van interesse toonden in het verbeteren van de luchtkwaliteit in hun gym’s. “Deze constructieve samenwerking zou moeten leiden tot de creatie van de gezondste mogelijke klimhalomgeving, bijvoorbeeld door betere ventilatie, schoonmaak, het vermijden van piektijden en het ontwerpen van klim schoenen met minder toevoegingen.”

“Het is essentieel om over te schakelen op zoolmaterialen met minder schadelijke stoffen,” zegt Hofmann. Hij merkt op dat fabrikanten zich momenteel niet voldoende bewust zijn van het probleem. Het rubber dat ze kopen voor hun zolen bevat een cocktail van ongewenste chemicaliën. Meer onderzoek is nodig om te begrijpen hoe deze stoffen het menselijke lichaam beïnvloeden.

Sherman blijft gemotiveerd: “Ik zal blijven klimmen, en ik ben ervan overtuigd dat ons onderzoek zal bijdragen aan betere omstandigheden in klimzalen.”