Brian Wilson, de visionaire leider van de Beach Boys, overleden op 82-jarige leeftijd

Brian Wilson, visionair en leider van de Beach Boys, overleden op 82-jarige leeftijd

Brian Wilson, de singer-songwriter die de iconische rockband The Beach Boys mede heeft opgericht, is overleden, aldus een verklaring van zijn familie. Hij was 82 jaar oud. “We zijn op dit moment sprakeloos,” luidde de verklaring. “We realiseren ons dat we onze rouw met de wereld delen.” De verklaring vermeldde geen oorzaak van overlijden. Wilson had last van dementie en kon niet voor zichzelf zorgen na het overlijden van zijn vrouw Melinda Wilson begin 2024, wat zijn familie ertoe bracht hem onder curatele te stellen.

Wilson’s genialiteit voor melodieën, arrangementen en openhartige zelfexpressie inspireerde tijdloze nummers zoals Good Vibrations, California Girls en andere zomerse anthem. Dit maakte hem tot een van de meest invloedrijke artiesten ter wereld. Als de oudste en laatste overlevende van drie muzikale broers – Brian speelde bas, Carl leadgitaar en Dennis drums – steeg hij samen met zijn mede-Beach Boys in de jaren ’60 van een lokale Californische band naar nationale hitmakers en internationale ambassadeurs van surf en zon.

Wilson was een van de grote romantici van de rockmuziek, een getormenteerde man die in zijn beste jaren op een steeds steiler pad naar muzikale perfectie ging, op zoek naar de ware klank. The Beach Boys behoren tot de meest populaire groepen van het rocktijdperk, met meer dan 30 singles in de Top 40 en wereldwijde verkopen van meer dan 100 miljoen exemplaren.

Het album Pet Sounds uit 1966 werd in 2003 door Rolling Stone als nummer twee gekozen in hun lijst van de beste 500 albums, waarbij het, zoals Wilson eerder had gedaan, verloor van het Beatles-album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. De Beach Boys, die ook Wilson’s neef Mike Love en jeugdvriend Al Jardine omvatten, werden in 1988 opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame.

Wilson had conflicten met Love over songcredits, maar zijn collega’s bewonderden hem anderszins, van Elton John en Bruce Springsteen tot Smokey Robinson en Carole King. Keith Moon, de drummer van The Who, fantaseerde erover om bij de Beach Boys te komen. Paul McCartney noemde Pet Sounds als een directe inspiratie voor de Beatles en de Wilson-ballade God Only Knows als een van zijn favoriete nummers, wat hem vaak tot tranen toe bewoog.

Wilson bleef fans en muzikanten fascineren, lang nadat hij geen hits meer had. In zijn latere jaren trad hij met een toegewijd team van jongere muzikanten op, waarbij ze Pet Sounds en zijn herstelde opus, Smile, voor aanbiddende menigten in concertzalen uitvoerden.

Ondertussen waren The Go-Go’s, Lindsey Buckingham, Animal Collective en Janelle Monae enkele van de vele artiesten die hem emuleerden, of het nu als meester in het creëren van popmuziek was of als pionier in het uit elkaar trekken ervan.

Een eindeloze zomer

De muziek van The Beach Boys was als een voortdurende feest, met Wilson als gastheer en muurbloem. Hij was een lange, verlegen man, gedeeltelijk doof (vermoedelijk door mishandelingen door zijn vader, Murry Wilson), met een zoete, scheve glimlach, en hij raakte zelden een surfplank aan, tenzij er een fotograaf in de buurt was.

Maar uit de levensstijl die hij observeerde en muzikale invloeden zoals Chuck Berry en The Four Freshmen, toverde hij een gouden klanklandschap tevoorschijn – zoete melodieën, schitterende harmonieën, vignetten van stranden, auto’s en meisjes – dat door de tijd en klimaten heen weerklonk.

Decennia na de eerste release kan een nummer van The Beach Boys nog steeds direct een zomers gevoel oproepen – de opzwepende gelaagdheid van Surfin’ USA; de smeltende zang van Don’t Worry Baby; de kreten van “fun, fun, fun” of “good, good, GOOD, good vibrations”; de achter het stuur zingende refrein “’round, round, get around, I get around.”

De nummers van The Beach Boys hebben stand gehouden van platenspelers en transistorradio’s tot boom boxen en iPhones, of elk apparaat dat op een strandhanddoek kon liggen of in het zand rechtop kon worden geplaatst.

De onschuldige aantrekkingskracht van de band overleefde het steeds problematischer verhaal van de groep, inclusief de vele persoonlijke beproevingen van Brian, de ruzies en rechtszaken tussen bandleden en de alcoholisme van Dennis Wilson, die in 1983 verdronk.

Brian Wilson’s ambitie tilde de Beach Boys boven de geneugten van hun vroege hits en naar een wereld die transcendent, eccentric en destructief was. Ze leken elke fantasie, en veel nachtmerries, van de Californische mythe die ze hielpen creëren, uit te leven.

Brian Wilson werd geboren op 20 juni 1942, twee dagen na McCartney. Zijn muzikale gaven waren al snel duidelijk, en als jongen speelde hij piano en leerde hij zijn broers harmonieën zingen. The Beach Boys begonnen als een buurtact, waar ze repeteerden in Brian’s slaapkamer en in de garage van hun huis in het voorstedelijke Hawthorne, Californië.

Surf muziek, voornamelijk instrumentaal in de beginjaren, werd lokaal steeds populairder: Dennis Wilson, de enige echte surfer van de groep, stelde voor om hiervan te profiteren. Brian en Love schreven snel hun eerste single, Surfin’, een kleine hit die in 1961 werd uitgebracht.

Hun doorbraak kwam begin 1963 met Surfin’ USA, dat zo nauwkeurig was gemodelleerd naar Berry’s Sweet Little Sixteen dat Berry succesvol een rechtszaak aanspande om een songwritingcredit te krijgen. Het was de eerste Top 10-hit van The Beach Boys en een pronkstuk voor de natie: “If everybody had an ocean / across the USA / then everybody’d be surfin,’ / like Cali-for-nye-ay.”

Tussen 1963 en 1966 stonden ze zelden niet in de hitlijsten, met nummer één hits zoals I Get Around en Help Me, Rhonda, en net niet met California Girls en Fun, Fun, Fun. Voor televisieoptredens droegen ze shirts met snoepstrepen en glimlachten terwijl ze hun nieuwste hit mimeerden, met een hot rod of surfplank in de buurt.

Wilson won slechts twee competitieve Grammy’s, voor de solo-instrumentale Mrs. O’Leary’s Cow en voor de boxset The Smile Sessions. Anderszins varieerden zijn onderscheidingen van een Grammy voor levenslange prestaties tot een eerbetoon in het Kennedy Center en zijn opname in de Songwriters Hall of Fame.

In 2018 keerde hij terug naar zijn oude middelbare school in Hawthorne en getuige van de letterlijke herschrijving van zijn verleden: De directeur wist een “F” die hij had gekregen in muziek uit en kende hem een “A” toe.