Breuken in het Groenlandse IJskap groeien sneller door klimaatverandering, waarschuwt studie

De Groenlandse ijskap barst sneller open door klimaatverandering

De Groenlandse ijskap vertoont steeds sneller scheuren als reactie op klimaatverandering. Deze waarschuwing komt voort uit een nieuwe grootschalige studie van de scheuren op het op één na grootste ijslichaam ter wereld.

Met behulp van 3D-oppervlaktemappen hebben wetenschappers, onder leiding van Durham University in het Verenigd Koninkrijk, ontdekt dat de scheuren in de snelstromende randen van de ijskap tussen 2016 en 2021 aanzienlijk in grootte en diepte zijn toegenomen. Dit betekent dat de toename van scheuren sneller plaatsvindt dan eerder werd vastgesteld. Scheuren zijn wigvormige breuken of kloven die zich in gletsjers openen waar het ijs sneller begint te stromen. De onderzoekers stellen dat scheuren ook groter en dieper worden op plaatsen waar het ijs sneller stroomt door klimaatverandering, wat de mechanismen achter het verlies van ijs uit Groenland verder kan versnellen.

Ze hopen dat hun bevindingen wetenschappers in staat zullen stellen de effecten van ijsbeschadiging en scheurvorming in de voorspellingen van het toekomstige gedrag van de Groenlandse ijskap op te nemen. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience.

Groenland is verantwoordelijk voor ongeveer 14 mm van de zeespiegelstijging sinds 1992. Dit komt door de toegenomen smelting van het ijsoppervlak als reactie op hogere luchttemperaturen en de verhoogde ijsstroom naar de oceaan als gevolg van warmer oceaanwater, beide gedreven door klimaatverandering. Groenland bevat genoeg ijs om de zeespiegel met 7 meter te verhogen als de gehele ijskap zou smelten. Onderzoek heeft aangetoond dat Groenland tegen 2100 tot 30 cm (één voet) kan bijdragen aan de zeespiegelstijging.

Voor deze laatste studie gebruikten de onderzoekers van Durham meer dan 8.000 3D-oppervlaktemappen, gemaakt van hoge-resolutie satellietbeelden, om scheuren op het oppervlak van de ijskap te identificeren en te laten zien hoe scheuren zich hebben ontwikkeld in Groenland tussen 2016 en 2021.

Het onderzoek toonde aan dat er aan de randen van de ijskap, waar grote gletsjers de zee ontmoeten, versnellingen in de stroomsnelheid van gletsjers samenhingen met aanzienlijke toename in het volume van scheuren. Dit was tot 25% in sommige sectoren (met een foutmarge van plus/minus 10%).

Deze toename werd gecompenseerd door een afname van scheuren bij Sermeq Kujalleq, de snelst stromende gletsjer in Groenland, die tijdens de studieperiode een tijdelijke vertraging in beweging onderging. Dit balanceerde de totale verandering in scheuren over de gehele ijskap tijdens de studieperiode naar plus 4,3% (met een foutmarge van plus/minus 5,9%). Echter, de stroomsnelheid van Sermeq Kujalleq is sindsdien weer begonnen te stijgen, wat suggereert dat de periode van balans tussen scheurvorming en sluiting op de ijskap nu voorbij is.

Hoofdonderzoeker Dr. Tom Chudley, een Leverhulme Early Career Fellow aan de afdeling Geografie van Durham University, zei: “In een opwarmende wereld verwachten we meer scheuren. Dit komt omdat gletsjers versnellen als reactie op warmere oceaantemperaturen, en omdat smeltwater dat scheuren vult, breuken dieper in het ijs kan duwen. Tot nu toe hadden we echter niet de gegevens om te laten zien waar en hoe snel dit in zijn geheel op de Groenlandse ijskap gebeurt.”

“Voor het eerst kunnen we aanzienlijke toename in grootte en diepte van scheuren waarnemen bij snelstromende gletsjers aan de randen van de Groenlandse ijskap, op tijdschalen van vijf jaar of minder. Met deze dataset kunnen we zien dat het niet alleen zo is dat scheurvelden zich uitbreiden in de ijskap, zoals eerder werd waargenomen – in plaats daarvan wordt de verandering gedomineerd door bestaande scheurvelden die groter en dieper worden.”

Toegenomen scheurvorming heeft het potentieel om het verlies van ijs uit Groenland te versnellen.

Studieco-auteur Professor Ian Howat, directeur van het Byrd Polar & Climate Research Center aan de Ohio State University in de VS, voegde eraan toe: “Naarmate scheuren groeien, voeden ze de mechanismen die ervoor zorgen dat de gletsjers van de ijskap sneller bewegen, waardoor water en warmte naar het binnenste van de ijskap worden gedreven en het afkalven van ijsbergen in de oceaan wordt versneld.”

“Deze processen kunnen op hun beurt de ijsstroom versnellen en leiden tot de vorming van meer en diepere scheuren – een domino-effect dat het verlies van ijs uit Groenland in een sneller tempo zou kunnen aandrijven.”

Het onderzoek maakte gebruik van beelden van het ArcticDEM-project, een publiek-private samenwerking van de National Geospatial-Intelligence Agency (NGA) en de National Science Foundation (NSF) om automatisch een hoog-resolutie, hoogwaardig digitaal oppervlaktemodel van het Arctische gebied te produceren. Professor Howat voegde toe: “Het ArcticDEM-project zal tot minstens 2032 hoog-resolutie digitale hoogtemodellen blijven leveren. Dit zal ons in staat stellen om gletsjers in Groenland en in het bredere Arctische gebied te monitoren terwijl ze blijven reageren op klimaatverandering in regio’s die snellere opwarming ervaren dan waar ook ter wereld.”