Brazilie kondigt compensatie aan voor slachtoffer van de dictatuur Vladimir Herzog

Nieuws|Mensenrechten

De Braziliaanse regering heeft haar verantwoordelijkheid erkend voor de moord op Vladimir Herzog, een journalist en dissident die tijdens de dictatuur in het land werd vermoord. Op donderdag heeft de regering een verklaring van aansprakelijkheid en een schadevergoeding voor de familie Herzog aangekondigd, ter waarde van 3 miljoen Braziliaanse reais, ofwel $544.800.

De schikking bevestigde ook de beslissing van een federale rechtbank eerder dit jaar om de weduwe van Herzog, Clarice Herzog, retroactieve pensioenbetalingen toe te kennen die ze had moeten ontvangen na de dood van haar man, ter waarde van ongeveer $6.000 per maand.

In een verklaring opgenomen door het persbureau zei Ivo Herzog, de zoon van Vladimir, dat hij de beslissing van de regering om haar verantwoordelijkheid te aanvaarden toejuichte. “Deze verontschuldiging is niet louter symbolisch,” zei Ivo. “Het is een daad van de staat die ons doet geloven dat de huidige Braziliaanse staat anders denkt dan de Braziliaanse staat van die tijd.”

Hij voegde eraan toe dat het verhaal van zijn familie honderden, zo niet duizenden andere verhalen vertegenwoordigt van mensen die tijdens de dictatuur van 1964 tot 1985 geliefden hebben verloren. “Het erkennen van de fouten van de regering is een strijd die tientallen jaren heeft geduurd,” verklaarde Ivo, die nu een mensenrechtenorganisatie leidt die naar zijn vader is vernoemd, het Vladimir Herzog Instituut.

Vladimir Herzog was 38 jaar oud ten tijde van zijn dood in 1975, halverwege de dictatuur. Het Braziliaanse leger had een decennium eerder de linkse president Joao Goulart afgezet en een regering geïnstalleerd die bekend stond om mensenrechtenschendingen, waaronder willekeurige arrestaties en foltering van dissidenten, studenten, politici, inheemse mensen en iedereen die als een bedreiging werd gezien.

Velen gingen in ballingschap. Sommigen werden vermoord of verdwenen zonder enige spoor. Het aantal doden wordt geschat op ongeveer 500, hoewel sommige experts dat cijfer op 10.000 of meer plaatsen. Herzog was een vooraanstaand journalist en ging aanvankelijk ook in ballingschap in het Verenigd Koninkrijk. Maar hij keerde terug naar Brazilië om als nieuwsredacteur voor een openbare televisiezender, TV Cultura, te werken. In die rol werd Herzog op 24 oktober 1975 door de autoriteiten naar een legerkazerne geroepen.

Daar gaven militaire functionarissen aan dat hij zou worden gevraagd om getuigenis af te leggen over zijn politieke connecties. Herzog vertrok vrijwillig om zijn verklaring af te leggen, maar hij kwam nooit terug. Het leger beweerde later dat de dood van Herzog een zelfmoord was, en het publiceerde een gefingeerde foto van zijn lichaam dat aan een touw hing. Maar een rabbijn die later het lichaam van Herzog onderzocht, vond tekenen van foltering. De uitvaart van Herzog, die met volledige religieuze rituelen werd uitgevoerd, werd een moment van bezinning voor de Braziliaanse dictatuur, en de gefingeerde foto werd een symbool van zijn misbruiken.

Net als Herzog vertrok Paiva vrijwillig om getuigenis af te leggen op verzoek van militaire functionarissen en werd nooit meer levend gezien. Zijn lichaam is nooit gevonden. Het duurde tientallen jaren voordat de familie van Paiva een overlijdensakte ontving die de rol van het leger in zijn dood erkende.

“Waar wachten ze op? Totdat iedereen die met die periode verbonden is, is overleden?” vertelde Herzog aan journalist Eleonore Hughes. “Brazilië heeft een politiek van vergetelheid, en we zijn heel, heel weinig geëvolueerd.”

Op donderdag beschreef Jorge Messias, de federale juridisch adviseur van Brazilië, de overeenkomst met de familie Herzog als een stap vooruit. “Vandaag zijn we getuige van iets ongekend: de Braziliaanse staat eert formeel de herinnering aan Vladimir Herzog,” zei hij.

Hij vergeleek ook de staatsgreep van 1964 met de moderne omstandigheden van de Braziliaanse politiek. Op 8 januari 2023 bestormden duizenden aanhangers van de extreemrechtse president Jair Bolsonaro overheidsgebouwen in de hoofdstad van Brazilië, nadat de verkiezingen van 2022 hun kandidaat hadden verslagen. De huidige president, de linkse leider Luiz Inacio Lula da Silva, heeft dat voorval vergeleken met een staatsgreep. Bolsonaro getuigde deze maand in de rechtbank over beschuldigingen dat hij hielp bij het orkestreren van een poging om de verkiezingsuitslag te ondermijnen.

“Bij de verkiezingen van 2022 stonden we op een kruispunt: ofwel de democratie bevestigen of verdergaan naar de sluiting van de Braziliaanse staat, met alle verschrikkingen die we 21 jaar lang hebben meegemaakt,” zei Messias, verwijzend naar de gruwelen van de dictatuur.