Boomringgegevens onthullen klimaatgedreven droogteversch shifts in Europa en Azië
Stijgende wereldtemperaturen dragen waarschijnlijk bij aan droogtecondities in de 21ste eeuw, waaronder de droogte van 2017 in Lago della Duchessa in Italië. Het bepalen van de mate waarin veranderende droogtecondities wereldwijd te wijten zijn aan natuurlijke hydroklimatische variabiliteit en hoeveel ze veroorzaakt worden door klimaatverandering, is een complexe taak.
Wetenschappers maken vaak gebruik van complexe computermodellen om de klimaatschommelingen uit het verleden te simuleren en om ongekende droogtecondities te identificeren. Deze modellen helpen ook bij het identificeren van factoren zoals temperatuur, neerslag en veranderingen in landgebruik die dergelijke omstandigheden aandrijven. Echter, ze kunnen ook vooringenomenheden vertonen die de geloofwaardigheid van droogteschattingen in sommige regio’s kunnen beïnvloeden.
Boomringen groeien doorgaans breder in warmere, nattere jaren en dunner in drogere, koudere jaren. Hierdoor fungeren ze als een archief van natuurlijke klimaatschommelingen en bieden ze een complementaire benadering voor modelgebaseerde hydroklimaat reconstructie.
Om droogte in Europa en Azië te bestuderen, hebben Kate Marvel en haar collega’s gebruikgemaakt van metingen van boomringen, met behulp van de nieuwe Great Eurasian Drought Atlas (GEDA), die gegevens bevat van duizenden individuele bomen die groeiden tussen 1000 en 2020 na Christus. De studie is gepubliceerd in het tijdschrift AGU Advances.
Het team verdeelde de GEDA-gegevens over dezelfde landregio’s als gedefinieerd in het Zesde Beoordelingsrapport van het Intergouvernementeel Panel over Klimaatverandering. Door boomringmetingen van 1000 tot 1849 te gebruiken, schatten ze de pre-industriële variaties in de gemiddelde Palmer droogte zwaarte-index (PDSI) — een veelgebruikte maatstaf voor droogterisico — voor elke regio. Vervolgens beoordeelden ze of deze pre-industriële variaties de moderne (1850–2020) PDSI-waarden konden verklaren.
De onderzoekers ontdekten dat in veel regio’s de moderne PDSI-veranderingen nauwkeuriger konden worden verklaard door de stijgende wereldtemperaturen, wat suggereert dat droogtecondities in de 21ste eeuw waarschijnlijk niet alleen zijn ontstaan door natuurlijke variabiliteit. De bevindingen geven aan dat Oost-Europa, de Middellandse Zee en het Arctische Rusland droger worden naarmate het klimaat opwarmt, terwijl Noord-Europa, het oostelijk centaal Azië en Tibet natter worden.
De onderzoekers merken op dat boomringen beïnvloed kunnen worden door andere factoren dan klimaatvariatie. Deze factoren hebben echter waarschijnlijk geen significante invloed gehad op hun resultaten, aangezien databases zoals GEDA meestal gegevens bevatten van selectief bemonsterde locaties en boomsoorten waarvoor het klimaat de belangrijkste factor is die de groei van boomringen beïnvloedt.
