Bewoners rond geitenboerderijen lopen hoger risico op longontsteking, tot 100 doden per jaar

Mensen die binnen 2 kilometer van een geitenboerderij wonen, hebben een grotere kans om longontsteking te ontwikkelen. De kans neemt toe naarmate men dichterbij woont, concludeerde het RIVM in een onderzoek. Het RIVM schatte dat tot 100 mensen per jaar als gevolg hiervan overlijden. De overheid heeft de Gezondheidsraad om advies gevraagd en is vooralsnog niet van plan om maatregelen te nemen.

Volgens het RIVM wonen er 1,5 miljoen mensen binnen een straal van 2 kilometer van een geitenboerderij in Nederland. De onderzoekers berekenden dat er naar schatting 1.200 tot 66.000 extra longontstekingsgevallen in deze groep per jaar optreden, wat resulteert in 100 tot 600 ziekenhuisopnames en 20 tot 100 extra sterfgevallen per jaar.

Het RIVM onderzocht ook mogelijke verklaringen voor de link tussen geitenboerderijen en longontsteking. De onderzoekers denken dat bacteriën de boosdoener zijn. Ze vonden meer dan 30 verschillende bacteriën die longontsteking kunnen veroorzaken in de “stalslucht” op geitenboerderijen. 23 van deze bacterietypen werden ook aangetroffen bij longontstekingpatiënten, lokale bewoners, geitenboeren en in de buitenlucht rond de boerderijen.

Het RIVM voegde eraan toe dat het “moeilijk te bewijzen” is dat de bacteriën uit de stallen “de directe oorzaak” van de longontsteking zijn. Schimmels en virussen kunnen ook de longziekte veroorzaken, maar lijken in dit geval niet de logische link te zijn, aldus de onderzoekers.

Dit is niet de eerste keer dat de Nederlandse gezondheidsinstellingen een link hebben vastgesteld tussen longontsteking en geitenboerderijen. In 2021 concludeerde het RIVM dat mensen die in plattelandsgebieden met veel veehouderijen wonen, 26 tot 60 procent meer kans hebben op longontsteking dan mensen die in plattelandsgebieden met minder of geen veehouderijen wonen. Geitenboerderijen werden als een belangrijke boosdoener geïdentificeerd. In 2014 toonde RIVM-onderzoek aan dat mensen die binnen een straal van 2 kilometer van een geitenboerderij wonen, een 30 tot 50 procent groter risico op longontsteking hebben.

Deze laatste studie heeft opnieuw voor onenigheid gezorgd binnen het kabinet-Schoof I. Bronnen vertelden dat minister Fleur Agema van Volksgezondheid aandringt op maatregelen om de lokale bevolking te beschermen, maar minister Femke Wiersma wil dit niet. Zij wil de geitenboeren voorlopig ontzien totdat het advies van de Gezondheidsraad beschikbaar is. Het kabinet heeft besloten om “verdere stappen te overwegen” pas na het advies van de Raad, dat “eind dit jaar” wordt verwacht.

Er zijn ook anderen binnen het kabinet die hopen dat het parlement Wiersma zal aansporen om maatregelen te nemen. Een parlementair debat met Agema en Wiersma over zoönosen en dierziekten staat gepland voor donderdag.