Aarde registreert warmste jaar ooit in 2024 met een ongekende temperatuurstijging

Vrouw koelt zich af op een hete dag in Londen, 26 juni 2024. De aarde heeft in 2024 het heetste jaar ooit geregistreerd, met een zo grote stijging dat de planeet tijdelijk een belangrijke klimaatgrens overschreed, aldus verschillende weerwaarnemingsagentschappen op vrijdag.

De wereldwijde gemiddelde temperatuur van vorig jaar overschreed eenvoudig het record van 2023 en bleef zelfs stijgen. Deze temperatuur overschreed de lange termijn warming limiet van 1,5 graden Celsius sinds de late 19e eeuw, zoals vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs van 2015. Volgens de Copernicus Climate Service van de Europese Commissie, het Meteorologisch Bureau van het Verenigd Koninkrijk en het Japanse weeragentschap werd er een stijging van 1,6 graden Celsius gemeten. Japan vond 1,57 graden Celsius en de Britten 1,53 graden Celsius in gegevens die vrijdagmorgen Europese tijd werden vrijgegeven.

Amerikaanse monitoringteams—NASA, de National Oceanic and Atmospheric Administration en het particuliere Berkeley Earth—zouden later op vrijdag hun cijfers vrijgeven, maar Europese wetenschappers zeiden dat ook deze waarschijnlijk recordhitte voor 2024 zullen tonen. De zes groepen compenseren gegevenshiaten in waarnemingen die teruggaan tot 1850, op verschillende manieren, wat de kleine variaties in de cijfers verklaart.

“De belangrijkste reden voor deze recordtemperaturen is de ophoping van broeikasgassen in de atmosfeer” door de verbranding van kolen, olie en gas, zei Samantha Burgess, strategisch klimaatleider bij Copernicus. “Naarmate broeikasgassen zich blijven ophopen in de atmosfeer, blijven de temperaturen stijgen, inclusief in de oceaan, stijgen de zeespiegels en smelten gletsjers en ijskappen.”

Vorige jaar overschreed de temperatuur van 2023 in de Europese database met een achtste van een graad Celsius. Dat is een ongewoon grote sprong; tot de laatste paar superhete jaren werden wereldwijde temperatuurrecords alleen overschreden met honderdsten van een graad, aldus wetenschappers.

De afgelopen tien jaar zijn de tien heetste ooit en zijn waarschijnlijk de heetste in 125.000 jaar, voegde Burgess toe.

10 juli was de heetste dag die door mensen is geregistreerd, met een wereldgemiddelde van 17,16 graden Celsius. De grootste bijdrage aan de recordwarming is de verbranding van fossiele brandstoffen, aldus verschillende wetenschappers. Een tijdelijke natuurlijke El Niño-verwarming van de centrale Stille Oceaan heeft een kleine bijdrage geleverd en een onderzeese vulkaanuitbarsting in 2022 resulteerde in een afkoeling van de atmosfeer door meer reflecterende deeltjes en waterdamp in de lucht te brengen, zei Burgess.

Alarmbellen rinkelen “Dit is een waarschuwingslicht dat op het dashboard van de aarde afgaat, en onmiddellijke aandacht is nodig,” zei professor Marshall Shepherd van de Universiteit van Georgia. “Orkaan Helene, overstromingen in Spanje en de weersschommelingen die bosbranden in Californië aanjagen zijn symptomen van deze ongewenste klimaatverschuiving. We hebben nog een paar versnellingen te gaan.”

Volgens een rapport van het verzekeringsbedrijf Munich Re heeft de wereld vorig jaar 140 miljard dollar aan klimaatrampen verloren—het derde hoogste bedrag ooit—met Noord-Amerika als bijzonder zwaar getroffen gebied.

“De versnelling van de wereldwijde temperatuurstijging betekent meer schade aan eigendommen en impact op de menselijke gezondheid en de ecosystemen waar we afhankelijk van zijn,” zei waterwetenschapper Kathy Jacobs van de Universiteit van Arizona.

Wereld overschrijdt belangrijke drempel Dit is de eerste keer dat een jaar de 1,5-graaddrempel overschrijdt, met uitzondering van een meting in 2023 door Berkeley Earth, dat oorspronkelijk werd gefinancierd door filantropen die sceptisch waren over de opwarming van de aarde.

Wetenschappers wezen erop dat het 1,5-doel geldt voor de lange termijnwarming, nu gedefinieerd als een gemiddelde van 20 jaar. De opwarming sinds de pre-industriële tijd bedraagt nu 1,3 graden Celsius.

“De 1,5 graad C drempel is niet zomaar een getal—het is een rode vlag. Het overschrijden ervan, zelfs voor één jaar, laat zien hoe gevaarlijk dicht we bij de limieten van het Parijsakkoord zijn,” zei klimaatwetenschapper Victor Gensini van de Northern Illinois University in een e-mail. Een enorme VN-studie uit 2018 vond dat het onder de 1,5 graden Celsius houden van de temperatuurstijging de koraalriffen kan redden van uitsterven, het enorme verlies van ijskappen in Antarctica kan tegengaan en veel mensenlevens en lijden kan voorkomen.

Burgess noemde het uiterst waarschijnlijk dat de aarde de 1,5-graaddrempel zal overschrijden, maar noemde het Parijsakkoord “een buitengewoon belangrijk internationaal beleid” waar landen wereldwijd zich aan moeten blijven houden.

Meer warming waarschijnlijk Europese en Britse berekeningen houden rekening met een afkoelende La Niña in plaats van de verwarmende El Niño van vorig jaar, en 2025 zal waarschijnlijk niet zo heet zijn als 2024. Ze voorspellen dat het de derde warmste zal zijn. De eerste zes dagen van januari—ondanks de ijzige temperaturen aan de oostkust van de VS—waren gemiddeld iets warmer en zijn de heetste start van een jaar tot nu toe, volgens gegevens van Copernicus.

Wetenschappers zijn verdeeld over de vraag of de opwarming van de aarde versnelt. Er zijn niet genoeg gegevens om een versnelling in de atmosferische opwarming te zien, maar de warmte-inhoud van de oceanen lijkt niet alleen te stijgen, maar gaat ook sneller omhoog, zei Carlo Buontempo, directeur van Copernicus.

“We staan voor een heel nieuw klimaat en nieuwe uitdagingen—klimaatuitdagingen waarvoor onze samenleving niet voorbereid is,” zei Buontempo.

Dit alles voelt als het einde van “een dystopische sciencefictionfilm,” zei klimaatwetenschapper Michael Mann van de Universiteit van Pennsylvania. “We plukken nu de vruchten van wat we hebben gezaaid.”