Studenten Ontkomen aan Boetes voor Te Late Afstuderen Door Compromis over Onderwijsbudget

De vierpartijencoalitie heeft een “definitief aanbod” gedaan aan een brede alliantie van oppositiepartijen in een laatste poging om het wankele onderwijsbegrotingsvoorstel te redden. De voorstellen omvatten toezeggingen om plannen te laten vallen om een boete van 3.000 euro per studiejaar op te leggen aan studenten in het hoger onderwijs die meer tijd nodig hebben dan bedoeld om af te studeren, aldus bronnen dicht bij de gesprekken. Veel studenten zijn opgelucht dat de overheid lijkt af te zien van de boete voor deze studenten. “Het hangt als een molensteen om de nek van kwetsbare studenten. Maar de echte strijd is nog niet gewonnen,” zei Abdelkader Karbache, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond.

Studenten en onderwijsinstellingen hebben hiertegen op verschillende momenten geprotesteerd. De Intercity Studentenoverleg (ISO) zei ook dat het voelt als een overwinning. Ze zien de ontwikkeling als eentje waarin “studenten nu weer kunnen gaan studeren zonder angst voor een boete.” De rechtse coalitie van de PVV, VVD, NSC en BBB heeft een meerderheid in de Tweede Kamer, het lagerhuis van het parlement, maar heeft minderheidsondersteuning in de Eerste Kamer, de Nederlandse senaat.

Om steun te winnen voor hun onderwijsbegroting werd woensdagmiddag een nieuw voorstel ingediend bij een alliantie van centrumpartijen en rechtse oppositiepartijen, waaronder D66, CDA, ChristenUnie, SGP en JA21, bevestigden bronnen. Het voorstel zal ook grotendeels de bezuinigingen op het maatschappelijke dienstverleningsprogramma MDT terugdraaien, waarmee mensen tussen de 12 en 30 jaar de kans krijgen om talent te ontwikkelen, contacten te leggen buiten hun eigen bubbel en sociaal belangrijke projecten uit te voeren. De alliantie zal het voorstel later op woensdag waarschijnlijk opnieuw met de coalitiepartijen bespreken.

CDA-leider Henri Bontenbal heeft gezegd dat het aanbod een verbetering is ten opzichte van de eerste poging van de coalitie, maar hij ziet nog steeds “verschillen tussen onze wensen en wat zij aanbieden.” VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft gezegd dat dit het laatste aanbod is, maar volgens de betrokken oppositiepartijen zijn er nog steeds onderhandelingsmogelijkheden. “Ik heb veel onderhandelingen in Den Haag meegemaakt, en ik weet dat het niet altijd zo werkt,” zei D66-leider Rob Jetten.

Jetten denkt dat het “ook een optie” is dat er geen deal komt over de onderwijsbegroting. De D66-leider zei dit voor een vergadering met de coalitiepartijen en de “monsteralliantie” van de oppositie die eist dat de onderwijsbezuinigingen gedeeltelijk worden teruggedraaid of anders dreigt tegen de begroting in de senaat te stemmen. De coalitie doet een nieuw aanbod omdat de oppositiepartijen het niet eens zijn met een eerder voorstel.

D66 en CDA, samen met de ChristenUnie, SGP en JA21, zullen met de coalitiepartijen om de tafel gaan zitten om de onderwijsbegroting te bespreken. Dit dreigt in de senaat te mislukken tenzij er aanpassingen worden gedaan. De “monsteralliantie” van de oppositie reageerde negatief op het eerste aanbod dat de coalitie had gedaan. Dit betekende dat slechts een deel (meer dan 360 miljoen euro) van de 2 miljard aan geplande bezuinigingen werd teruggedraaid. De oppositiepartijen zelf hadden voorgesteld om 1,3 miljard van de besparingen terug te draaien. Het is nog niet bekend wat precies het nieuwe bod van de coalitie zal zijn.

Er wordt verwacht dat de afspraken later op woensdag verder worden besproken. De oppositiepartijen zullen eerst overleggen met hun eigen fracties en onderling. Het plan is dat de Tweede Kamer op donderdag over de begrotingen stemt. De boete voor deze studenten was niet het enige controversiële voorstel. Terwijl de hogescholen blij zijn dat de boete waarschijnlijk wordt geschrapt, willen ze ook dat de “draconische bezuinigingen en enorme taak” om internationalisering en buitenlandse studenten te beperken van tafel worden gehaald, aldus Maurice Limmen, die de vereniging vertegenwoordigt die deze academische instellingen vertegenwoordigt.

Het kabinet wil dat onderzoeks- en toegepaste wetenschappen universiteiten minder buitenlandse studenten toelaten en werven. Een manier waarop ze dit willen afdwingen, is door subsidies te verlagen voor instellingen die geen stappen ondernemen, zoals het beperken van Engelstalige cursussen. Deze plannen “hangen nog steeds als het zwaard van Damocles” boven de sector. De instroom van buitenlandse studenten is “stabiel en zeer beperkt,” voegde hij toe. Volgens Limmen bestaan de Engelstalige cursussen alleen omdat de arbeidsmarkt daarom vraagt, “Nederlands is al lang de norm.”