Significante Stijging van GPS-sabotage; 983 Nederlandse Vluchten Tot Nu Toe Dit Jaar Aangetast

Aantal Nederlandse vluchten beïnvloed door GPS-sabotage neemt toe

Het aantal Nederlandse vluchten dat wordt beïnvloed door GPS-sabotage, waarbij vliegtuigen foutieve GPS-informatie vanaf de grond ontvangen, neemt alarmerend toe. In de eerste tien maanden van dit jaar hebben Nederlandse piloten 983 keer gerapporteerd dat zij werden misleid door GPS-signalen, een stijging ten opzichte van 163 meldingen in het hele afgelopen jaar, volgens cijfers van het Aviation Incident Analysis Bureau. In 2022 was dit soort meldingen vrijwel niet aanwezig.

Het opzettelijk misleiden van luchtvaartnavigatie is een complex proces en niet iedereen kan het uitvoeren. De meeste landen kunnen het en ook sommige georganiseerde rebellen hebben deze capaciteit, aldus de krant. Zij zenden een GPS-signaal uit dat het juiste signaal van satellieten verstoort, waardoor piloten foutieve informatie ontvangen. Het doel is vaak om drones en militaire vliegtuigen te verstoren, maar GPS-spoofing kan ook passagiers- en vrachtvluchten van koers brengen.

Het Aviation Incident Analysis Bureau, dat deel uitmaakt van de ILT Luchtvaartautoriteit, registreert geen locatiegegevens over waar de sabotage plaatsvindt. De Nederlandse Vereniging van Luchtvaartpiloten (VNV) meldde dat Nederlandse piloten vooral problemen ervaren ten noorden van Turkije, rondom de Balkan en in het Midden-Oosten. Ook nemen de meldingen toe rond Myanmar, Pakistan, de Verenigde Staten, Noord-Korea en Zuid-Korea.

Volgens VNV-vicevoorzitter Coen George begon het aantal meldingen te stijgen na de Russische invasie in Oekraïne in februari 2022 en is GPS-spoofing nu een dagelijks probleem voor Nederlandse piloten. Hij waarschuwde voor de gevolgen: “Meerdere systemen aan boord geven de piloten onjuiste informatie over de positie van een vliegtuig,” zei George. “Dit kan leiden tot valse waarschuwingen of het ontbreken van waarschuwingen voor piloten.” Het echte risico is dat piloten zo gewend raken aan valse waarschuwingen dat zij een echte waarschuwing verkeerd interpreteren, voegde hij eraan toe.

Een vals GPS-signaal kan ook een hele vlucht beïnvloeden. “Het voelt als zeilen in de mist,” zei George. “Je kunt je systemen aan boord niet meer automatisch volledig vertrouwen. Het blijft cruciaal dat er twee piloten in de cockpit zijn die de systemen monitoren en kunnen ingrijpen,” voegde hij toe, verwijzend naar een voorstel van de Europese Luchtvaartautoriteit (EASA) om de co-piloot af te schaffen.

In september stelde een internationale werkgroep voor om de training van bemanningen in het herkennen van manipulatie te verbeteren en navigatiesystemen te versterken tegen GPS-spoofing. Een tijdelijke oplossing voor piloten is om GPS uit te schakelen tijdens het vliegen over risicovolle gebieden. “In bepaalde gebieden gebruiken we bijvoorbeeld navigatieboeien op de grond om te navigeren,” zei George van de pilotenvereniging. “Helaas verdwijnen deze boeien wereldwijd omdat positionering voornamelijk via GPS plaatsvindt.”