Democratie Activisten in Hong Kong Gevangen: Wie Zijn Ze en Waar Gaat de Zaak Over?

HONG KONG – Op dinsdag 19 november 2024 heeft een rechtbank in Hong Kong 45 pro-democratische activisten veroordeeld tot gevangenisstraffen van maximaal 10 jaar. Dit is de eerste massale veroordeling sinds Beijing een controversiële nationale veiligheidswet heeft opgelegd aan de semi-autonome Chinese stad.

De activisten maakten deel uit van 47 mensen die in 2021 werden gearresteerd voor het organiseren van niet-officiële voorverkiezingen om pro-democratische kandidaten voor de wetgevende verkiezingen te kiezen. De autoriteiten beweerden dat deze actie in strijd was met de ingrijpende veiligheidswet van Beijing die in 2020 werd geïntroduceerd.

In wat wordt beschouwd als de grootste nationale veiligheidszaak in Hong Kong, beschuldigden de aanklagers de verdachten ervan te plannen om de regering omver te werpen door de stadsleider te dwingen af te treden. Twee mensen werden eerder vrijgesproken tijdens het lange proces.

Buitenlandse regeringen en mensenrechtenorganisaties veroordeelden snel de Hongkongse en Chinese autoriteiten voor de uitspraak, te midden van bezorgdheid over de afname van de democratie en schendingen van mensenrechten in de stad met zeven miljoen inwoners.

Wat leidde tot het proces tegen de Hongkong 47?

Na een enorme golf van protesten in 2019 tegen een nieuwe wet die uitleveringen naar het vasteland van China mogelijk zou maken, organiseerden pro-democratische activisten en politici een voorverkiezing die in juli 2020 zou plaatsvinden om kandidaten te selecteren voor de wetgevende verkiezingen.

De wet van 2019 werd ingetrokken na maandenlange protesten waarin miljoenen mensen op straat kwamen. Dit waren de grootste protesten sinds de Umbrella Movement van 2014, die werd ontketend door Chinese voorstellen om kandidaten voor de wetgevende verkiezingen van Hong Kong vooraf goed te keuren.

De pro-democratische campagne wilde met de niet-officiële verkiezingen een meerderheid in de 70-zits wetgevende raad behalen en aandringen op grotere verantwoordelijkheid van de politie en democratische verkiezingen voor de leiders van de stad, allemaal belangrijke eisen van de demonstranten.

Momenteel selecteert een verkiezingscommissie, grotendeels aangewezen door Beijing, een groot deel van Hongkongs wetgevers en alle uitvoerende functionarissen, waaronder de hoofdexecutive. Hongkongers kunnen slechts direct stemmen voor ongeveer 20 procent van de wetgevende raad.

Voorafgaand aan de niet-officiële verkiezingen in 2020 waarschuwden overheidsfunctionarissen dat de stemming mogelijk in strijd zou zijn met de nationale veiligheidswetten van Beijing. De wet wordt door mensenrechtenorganisaties bekritiseerd omdat deze “ondermijning” en secessie criminaliseert.

Desondanks gingen de verkiezingen op 11 en 12 juli 2020 door, waarbij meer dan 600.000 van de zeven miljoen inwoners van de stad stemden – meer dan 13 procent van het geregistreerde electoraat.

Beijing bekritiseerde de verkiezingen onmiddellijk en noemde ze een uitdaging voor de nationale veiligheidswet. Hongkong genoot voorheen van een scala aan juridische en mensenrechtenbescherming nadat de soevereiniteit in 1997 aan China was overgedragen onder het principe van “één land, twee systemen”.

Op 6 januari 2021 werden 55 kandidaten en deelnemers aan de stemming gearresteerd. Uiteindelijk werden 47 mensen aangeklaagd wegens samenzwering tot subversie tegen de aangestelde regering.

Wie werd er gearresteerd en hoe pleitten zij?

Onder degenen die werden gearresteerd bevond zich de juridische academicus Benny Tai (60), die prominent was tijdens de protesten van 2019 en door de aanklagers werd aangeduid als de “organisator” van de samenzwering om de regering omver te werpen. Ook voormalige studentenleiders Joshua Wong (27) en Lester Shum (31), evenals voormalige wetgevers Claudia Mo (67) en Alvin Young (48), werden gearresteerd.

Het proces begon met een marathon-pre-proces hoorzitting in de West Kowloon Magistrates’ Court van 1 tot 4 maart 2021. Dit vervolgde in juni 2022. Veel van de verdachten kregen geen borgtocht en werden tot dinsdag in de gevangenis gehouden.

Drie rechters, geselecteerd door de regering, hoorden de argumenten. De aanklagers stelden dat de groep van plan was om een meerderheid in de wetgevende raad te behalen en willekeurig de goedkeuring van overheidsbudgetten te blokkeren in een poging om de regering te verlammen.

Echter, de advocaten van de verdachten stelden dat de verkiezingen eenvoudigweg een uitoefening van democratie waren, en dat er geen daadwerkelijke coup “plan” uit zou voortkomen.

Tai en 30 anderen hadden eerder schuldig gepleit tijdens het proces, in de hoop op lichtere straffen. In mei vond de rechtbank 14 van de overgebleven activisten schuldig aan subversie, terwijl twee anderen – voormalige districtraden Lawrence Lau en Lee Yue-shun – werden vrijgesproken.

Wat oordeelde de rechtbank op dinsdag?

Benny Tai ontving de zwaarste straf van 10 jaar. De aanklagers hadden eerder de academicus beschuldigd van de “organisator” van de samenzwering te zijn. In de uitspraak die online werd gepost, noemde de rechtbank Tai de “brein” en zei dat hij een “revolutie” had bepleit door middel van een reeks eerder gepubliceerde artikelen die zijn denkwijze volgden.

Owen Chow (27), een jonge activist, ontving de op een na langste straf van zeven jaar en negen maanden voor het deelnemen als kandidaat in de verkiezingen. De voormalige journalist Gwyneth Ho (34), die prominent de protesten van 2019 live-streamde, kreeg ook zeven jaar voor deelname aan de verkiezingen.

Ondertussen ontvingen Joshua Wong (28), een voormalige studentenleider en internationaal bekende activist, en wetgever Claudia Mo (67) respectievelijk vier jaar en acht maanden, en vier jaar en twee maanden. Beide hadden ook eerder schuldig gepleit.

De rechters zeiden dat het plan van de groep om verandering teweeg te brengen de regering zou hebben ondermijnd en een constitutionele crisis zou hebben veroorzaakt. De straffen waren verlaagd voor verdachten die zeiden zich niet bewust te zijn geweest dat het plan onwettig was, volgens de rechters.

Echter, Tai en de voormalige wetgever Alvin Yeung (43) – die vijf jaar en één maand ontving – kwamen niet in aanmerking voor lichtere straffen. De rechtbank zei dat dit was omdat zij juristen waren die de wet kenden maar “absoluut vasthielden aan de uitvoering van het plan.”

Wat zijn de implicaties van de uitspraak?

Analisten zeggen dat de uitspraak een litmus-test is voor de democratie in Hong Kong en illustreert hoezeer de autoriteiten afwijkende meningen hebben onderdrukt sinds de protesten tegen de regering in 2019 en de daaropvolgende veiligheidswet van 2020.

Het internationale financiële centrum werd ooit gezien als grotendeels autonoom en vrij van de controle van Beijing. Echter, de drastische veranderingen die door de nationale veiligheidswet zijn opgelegd, weerspiegelen hoe de belofte van Beijing om de burgerlijke vrijheden van de voormalige Britse kolonie te behouden, steeds meer bedreigd wordt, zeggen experts.

Veel Hongkongers voelen hetzelfde. Honderden protesteerden buiten de rechtbanken tijdens de rechtszaken. Op dinsdag vulden de families van de verdachten de rechtszaal en wuifden bemoedigend toen de straffen werden voorgelezen, terwijl anderen in tranen uitbarstten. Buiten de rechtbank stonden tientallen pro-democratische supporters in solidariteit, evenals diplomatieke vertegenwoordigers van verschillende consulates in Hong Kong.

“Ik ken [Tai] al meer dan 20 jaar, en de gedachte dat hij 10 jaar de cel in moet, is zwaar,” zei Yam. “Ik bedoel, wat heeft hij gedaan? Hij heeft een informele stemming georganiseerd over iets. In wezen worden alle 45 veroordeelden bestraft omdat ze hebben geprobeerd binnen het constitutionele proces te werken.”

Chan Po-ying, de vrouw van politicus Leung “Long Hair” Kwok-hung (68), die zes jaar en negen maanden kreeg, vertelde verslaggevers dat de pleitbezorgers hadden geprobeerd gebruik te maken van enkele van de rechten die door de mini-grondwet van de stad zijn verleend om druk uit te oefenen op de machtigen om de wil van het volk aan te pakken.

“Dit is een onrechtvaardige opsluiting. Ze zouden niet één dag in de gevangenis moeten zitten,” zei Chan, de voorzitter van de Liga van Sociale Democraten – een van de weinige overgebleven pro-democratische partijen in de stad.

Hoe reageren buitenlandse regeringen op de veroordeling?

Mensenrechtenorganisaties en buitenlandse regeringen hebben de veroordeling snel bekritiseerd. In een verklaring veroordeelde het Amerikaanse consulaat in Hong Kong de straffen en beweerde dat de verdachten agressief waren vervolgd voor deelname aan normale politieke activiteiten.

“Wij roepen [Beijing] en de Hongkongse autoriteiten op om de politiek gemotiveerde vervolging van Hongkongse burgers te staken en onmiddellijk alle politieke gevangenen en individuen die zijn opgesloten vanwege hun vreedzame pleitbezorging voor rechten en vrijheden vrij te laten,” aldus de verklaring.

De Australische minister van Buitenlandse Zaken Penny Wong zei ook dat haar regering “ernstig bezorgd” was over de uitspraken voor de Australisch-Hongkongse dubbele staatsburger Gordon Ng, die meer dan zeven jaar kreeg, en de anderen. Wong voegde eraan toe dat Australië “sterke bezwaren” uitspreekt tegen de Chinese en Hongkongse autoriteiten over de voortdurende brede toepassing van de nationale veiligheidswetgeving.

Ondertussen zei de woordvoerder van het Taiwanese presidentiële kantoor, Karen Kuo, dat de Chinese regering “onrechtvaardige procedures” had gebruikt om deelname en vrijheid van meningsuiting te onderdrukken. De veroordeling, zei zij, “bewijst verder dat ‘één land, twee systemen’ niet haalbaar is,” en voegde eraan toe dat de geclaimde autonomie van Hongkong was verbroken.

De Europese Unie noemde de veroordeling een “ongekende klap voor fundamentele vrijheden, democratische participatie en pluralisme in Hongkong”.

Maya Wang, directeur China bij Human Rights Watch, zei dat de zware straffen weerspiegelen hoe snel de burgerlijke vrijheden en de rechterlijke onafhankelijkheid van Hongkong zijn gedaald in de afgelopen vier jaar sinds de invoering van de nationale veiligheidswet.

“Meedoen aan een verkiezing en proberen deze te winnen is nu een misdaad die kan leiden tot een decennium in de gevangenis in Hong Kong,” zei Wang.