De Alaskasummit: Geen ‘nieuw München’, maar mogelijk een ‘nieuwe Yalta’
Ontmoeting tussen Trump en Poetin in Alaska
Op 15 augustus 2025 ontmoetten de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin elkaar in Anchorage, Alaska, om te onderhandelen over een einde aan de oorlog in Oekraïne. De Russische strijdkrachten hebben momenteel moeite om significante overwinningen te behalen, terwijl hun soldaten in Oekraïne lijden en verliezen lijden bij het proberen enkele honderden meters op te schuiven.
Op diplomatiek vlak echter, was er een andere sfeer. Poetin verwierf een belangrijke diplomatieke overwinning door een topontmoeting met Trump te organiseren. Tijdens hun bijna drie uur durende gesprek op Joint Base Elmendorf-Richardson in Alaska, was er een sfeer van kameraadschap. Trump applaudisseerde terwijl Poetin over de rode loper naar hem toe kwam voor een handdruk, en daarna begeleidde Trump hem naar zijn presidentiële limousine, terwijl de Russische leider glimlachte als een Cheshirekat. Na de ontmoeting gaven beide leiders aan dat ze het over verschillende zaken eens waren. Poetin nodigde Trump uit in Moskou, maar Trump weigerde voorlopig.
Er is nog niet veel bekendgemaakt over de details van hun gesprekken. Poetin suggereerde in zijn opmerkingen aan de media dat de gesprekken op zijn voorwaarden waren, met nadruk op de veiligheidszorgen van Rusland en het waarderen van zijn Amerikaanse tegenhanger voor zijn inspanningen om “de geschiedenis” van het conflict te begrijpen. De Russische ambassadeur in de VS, Alexander Darchiev, meldde dat er naast Oekraïne ook enkele concrete bilaterale kwesties zijn besproken, waaronder de terugkeer van zes Russische diplomatieke eigendommen die tijdens de regering van de voormalige president Joe Biden de facto in beslag waren genomen en de herstelling van direct luchtverkeer tussen Rusland en de VS.
Trump leek de eis voor een staakt-het-vuren in Oekraïne, die hij voor de top had geuit, te laten vallen. In plaats daarvan stemde hij ermee in om de eis van het Kremlin voor een volledige schikking van het conflict te overwegen, in plaats van een staakt-het-vuren. Later plaatste hij op zijn sociale mediaplatform, Truth Social, dat de Europese Unie en Oekraïne het met hem eens waren dat “de beste manier om de verschrikkelijke oorlog tussen Rusland en Oekraïne te beëindigen, is om rechtstreeks naar een vredesakkoord te gaan”.
Hoewel Trump leek in te gaan op de Russische positie over een staakt-het-vuren, werd het ergste resultaat van de topontmoeting vermeden. De bijeenkomst werd geen “nieuw München”, waar Trump Poetin zou hebben verzoend, zoals de Franse en Britse leiders Adolf Hitler in 1938 deden door in te stemmen met een Duitse overname van een deel van Tsjechoslowakije. De Amerikaanse president stemde niet in met Russische territoriale aanspraken.
Voor Poetin was de topontmoeting echter een tactische overwinning omdat het de wereld liet zien dat de Amerikaanse president zelf de status van paria die het Kremlin had verdiend door de unilaterale invasie van Oekraïne in 2022 en de daaropvolgende oorlogsmisdaden, van zich afschudde. De Russische president werd behandeld als de leider van een “grote macht” – een status waar hij al lang op gebrand is om Rusland naar terug te brengen – die op zijn voorwaarden moest worden onderhandeld.
Wat betekent dit voor Oekraïne en zijn Europese bondgenoten? Trump is duidelijk niet bereid zijn standpunt over Oekraïne te veranderen. Hij bewondert Poetin – zijn persoonlijkheid en zijn bestuursstijl – enorm. Maar Brussel, Londen en Kyiv kunnen hem niet opgeven. De waarheid is dat voortdurende Amerikaanse steun essentieel is voor Oekraïne om zijn verdediging te handhaven. Europa heeft zijn bijdrage aan de financiering vergroot sinds Trump zijn tweede ambtstermijn begon, maar de militaire capaciteiten en de toeleveringsketens van de defensie-industrie kunnen die van de VS niet snel vervangen, zelfs niet als zij de investeringen exponentieel verhogen.
Trump wil vrede in naam en geeft niets om de details. Voor Kyiv is de detail zijn eigen overleven, en voor de rest van Europa bepaalt het lot van Oekraïne de mogelijkheid dat het het volgende doelwit kan zijn van Poetin’s agressie in zijn geopolitiek opnieuw uitgebalanceerde wereld. Dat betekent echter niet dat er geen manier is om Trump te overtuigen. Oekraïne en Europa kunnen een of twee bladzijden uit Poetin’s handboek gebruiken in hun omgang met de Amerikaanse president.
Trump houdt duidelijk van erkenning, iets wat Poetin herhaaldelijk deed in zijn opmerkingen aan de media, door bijvoorbeeld Trump’s bewering te herhalen dat als hij in 2022 president was geweest, de oorlog in Oekraïne niet had plaatsgevonden. Voortdurende diplomatieke betrokkenheid is de weg vooruit, evenals het proberen te veranderen van het kader waarin Trump het Oekraïense conflict ziet. De Amerikaanse president geeft meer om de toekomst van Amerikaanse energie-exporten, de concurrentie met China, de uitdaging voor de Amerikaanse economische dominantie en de exploitatie van het Arctische gebied dan om Oekraïne. Het was immers Trump’s keuze om de bijeenkomst in Alaska te houden, en zijn obsessie met Groenland – zo schijnbaar vreemd voor de Europese bondgenoten van de VS – maakt veel meer sense in deze context.
De sleutel is om de Amerikaanse president ervan te overtuigen dat Rusland een bedreiging vormt voor de belangen van Washington in al deze zaken. Een versoepeling van de sancties zou Russische vloeibare aardgasprojecten de markt in kunnen laten stromen en de prijs voor Amerikaanse LNG-exporten kunnen onder druk zetten. Poetin heeft de Russische economie zo hervormd dat deze afhankelijk is van mineralenexporten naar China, wat zijn vermogen om economisch te concurreren dankzij goedkope inputs vergroot. Poetin heeft ook herhaaldelijk geprobeerd Beijing aan te sporen om assertiever te zijn in de economische concurrentie door het op te roepen de dollar te dumpen en nieuwe handels- en financieringsstructuren te creëren die de VS uitsluiten. Rusland hoopt ook het Arctische gebied te domineren door zijn Arctische vloot uit te breiden met nieuwe nucleaire ijsbrekers en onderzeeërs.
Voor Poetin is zijn oorlog in Oekraïne nooit alleen gegaan om de grenslijnen in de Donbas of de door hem beweerde onrechtvaardigheden van de ineenstorting van de Sovjetunie. Het is een oorlog om de wereld opnieuw vorm te geven. Aan de andere kant ziet Trump de oorlog als een afleiding en een belemmering van zijn eigen inspanningen om de wereld te herschikken. Alleen als Kyiv en het bredere Westen Trump’s aanpak begrijpen, kunnen zij hem overtuigen van wat op het spel staat. Ze moeten zich richten op hoe Poetin de Amerikaanse belangen schaadt en Trump’s perceptie daarvan. Als ze daarin falen, kan Alaska misschien geen “nieuw München” zijn geweest, maar de erfenis ervan zou die van een “nieuw Jalta” kunnen zijn, waarin de toekomst van Europa wordt gevormd door nieuwe exclusieve invloedsferen die door Moskou en Washington worden getrokken.
