Wat zouden Socrates en Plato over AI zeggen? Ideeën van voormalig Griekse leider George Papandreou

Wat zouden Socrates en Plato over AI zeggen? Voormalig Griekse leider George Papandreou heeft enkele ideeën

Kunstmatige intelligentie transformeert “de manier waarop we over de wereld denken, de manier waarop we communiceren [en] onze politieke cultuur in een democratie,” vertelt de voormalige Griekse premier George Papandreou.

In Plato’s grot kijken mensen naar silhouetten die op de muur flikkeren, zich niet bewust van de vuren achter hen die de werkelijkheid vervormen tot een schaduwwereld – niet anders dan de wereld waarin we ons vandaag bevinden, geholpen door sociale media en kunstmatige intelligentie (AI), stelt Papandreou. Volgens Plato’s scenario, als iemand de grot ontsnapt, zouden zijn ogen overweldigd worden door het zonlicht, maar zodra hij zich aanpast, zou hij de wereld zien zoals die werkelijk is. De ontsnapte zou echter niet in staat zijn om de anderen te redden, omdat hij hen niet zou kunnen overtuigen om de grot te verlaten.

Hoewel Plato zijn grot-allegorie rond 380 voor Christus schreef, lijkt het alsof hij vandaag de dag schrijft over de toekomst van democratie en AI, aldus Papandreou, die van 2009 tot 2011 premier van Griekenland was en momenteel lid is van het Hellenisch Parlement.

“Plato zegt dat we ons zeer kunnen vastklampen aan deze werelden en denken dat het een realiteit is, en [we] zeer, zeer reactief worden op elke verandering die zich kan voordoen,” vertelde Papandreou.

Ondanks de druk van de techindustrie om AI te positioneren als de basis van alle menselijke kennis, denkt Papandreou dat Plato AI niet zou zien als het zonlicht buiten de grot, maar als de schaduwen binnenin: intrigerend en overtuigend – maar misleidend en ver van de waarheid. Dat betekent echter niet dat AI geen grote impact zal hebben op de echte wereld.

“AI heeft invloed op onze cultuur,” zei hij. “Het is de manier waarop we over de wereld denken, de manier waarop we communiceren, en onze cultuur is ook, zou ik toevoegen, onze politieke cultuur in een democratie.”

De mogelijke kijk van Socrates op AI

Socrates, Plato’s mentor en een fervent verdediger van kennis en wijsheid, wees de tekortkomingen van de democratie aan en werd daar uiteindelijk voor vermoord. In een discussie tussen Socrates en de redenaar Giorgias – die jonge mensen opleidde in debatteren en het winnen van argumenten om macht te verwerven – betoogde Socrates dat mensen respectvol met elkaar moeten debatteren met als doel elkaar te begrijpen, in plaats van anderen te intimideren om argumenten te winnen.

Volgens Papandreou is er een nauw parallel met de debatten van vandaag over de impact die AI zal hebben op sociale mediaplatforms. Hij vroeg zich af of sociale mediaplatforms “helpen voor echte debatten of dat ze polarisatie aanmoedigen? Of met onze likes, onze duimen omhoog, onze duimen omlaag – probeert het te domineren? Is het pesten? Is het polariserend?”

Papandreou gelooft dat Socrates in de huidige wereld AI’s rol in de samenleving zou onderzoeken, inclusief het doel ervan, of het zal helpen een rechtvaardige samenleving te creëren of de macht in handen van slechts enkelen zal leggen, en of het de waarheid bevordert en ons begrip van de wereld vergroot.

“Aan de ene kant zeggen we dat [het] internet, en natuurlijk AI, [de] democratisering bevorderen, aan de andere kant hebben we het sterk gecentraliseerd, dus wie controleert de algoritmen, en wie bezit AI?”

“Een van de ideeën waarvoor de democratie is uitgevonden, was om ervoor te zorgen dat de macht niet geconcentreerd is,” voegde hij toe.

Toepassen van lessen uit het oude Griekenland

Papandreou is van mening dat de regeringen van vandaag een voorbeeld moeten nemen aan het oude Griekenland, waar burgers bijeenkwamen om te debatteren en te stemmen over voorstellen in een van de vroegste voorbeelden van het democratische proces. Tegenwoordig zou dat kunnen lijken op een overheidsplatform voor elke burger om kwesties zoals AI te debatteren.

Dit zou iedereen een stem geven, inclusief vrouwen en migranten, zodat zij een zegje hebben in het beleid en geen enkele beslissing van de overheid zou worden genomen zonder dit deliberatieve proces. In het oude Athens waren er toegegeven minder burgers, die over de Acropolis konden zitten en gehoord konden worden. Met de huidige wereldbevolking wordt dit echter ingewikkelder.

Papandreou zei dat een moderne versie een online platform zou kunnen zijn dat burgers in staat stelt om kwesties zoals AI te debatteren en feedback aan regeringen te sturen, waardoor iedereen een stem krijgt in het beleid. Dergelijke tools moeten grondig worden gecontroleerd, zei hij, en moeten worden gebruikt om burgers te empoweren – niet voor surveillance.

Maar in een tijdperk van informatie-overload en beweringen dat AI alles weet, kunnen niet alleen regeringen leren van de aanpak van de Griekse filosofen. Studies tonen aan dat AI mogelijk de kritische denkvaardigheden van mensen ondermijnt – wat Socrates en Plato zeker niet zouden hebben gesteund, aldus Papandreou.

“Ik denk dat we daar moeten zijn, niet een brein dat informatie opslaat, maar een brein dat nadenkt over de informatie die we krijgen en begrijpt wat misschien geldig is of niet,” zei hij.

Bescheidenheid kan een andere sleutel zijn om deze tools effectief te gebruiken. In een verhaal uit Plato’s Apologie besluit Socrates zijn reputatie als de wijste persoon in het oude Griekenland te onderzoeken. Hij ondervraagt politici en kunstenaars – om erachter te komen dat degenen die beweren kennis te hebben, eigenlijk minder weten dan ze denken.

Plato leert ons dat als we erkennen hoe weinig we weten, we meer ruimte hebben voor vragen, dialoog en echte begrip. Misschien is in het tijdperk van AI Socrates’ meest bekende citaat relevanter dan ooit: “De enige ware wijsheid is te weten dat je niets weet.”