Hoe een kleine wijziging in het weer de dodelijke overstromingen in Duitsland nog verergerd had kunnen maken
Verwoestende overstromingen in Duitsland die vier jaar geleden bijna 200 mensen het leven kostten, hadden volgens nieuw onderzoek nog verwoestender kunnen zijn. De overstromingen in juli 2021 behoren tot de ergste rampen in de Duitse geschiedenis. Ten minste 196 mensen kwamen om in Duitsland, 43 mensen in België en de totale schade aan Midden-Europa bedroeg €46 miljard.
De verwoesting door de overstromingen werd toegeschreven aan een door klimaatverandering veroorzaakte verschuiving in de straalstroom, die een enorme storm stuurde die “afgekoppeld” raakte van de handelswinden. Hierdoor bleef de storm dagenlang boven een gebied met al natte grond, dat vervolgens maanden aan regen in slechts enkele uren te verwerken kreeg.
Een nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Communications Earth & Environment, beschrijft verschillende manieren waarop de atmosferische omstandigheden die verantwoordelijk waren voor de overstromingen, zich hadden kunnen ontwikkelen. Onderzoekers ontdekten dat hoewel de overstromingen catastrofaal waren, de gevolgen nog veel erger hadden kunnen zijn met kleine verschuivingen in de atmosferische omstandigheden die de neerslagkenmerken beïnvloeden.
De onderzoekers benadrukken het belang van het overwegen van plausibele ergere scenario’s bij de voorbereiding op en respons op toekomstige overstromingen. Dr. Vikki Thompson, hoofdauteur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI), zei: “Zelfs wanneer we denken dat we de ergste mogelijke overstromingen hebben meegemaakt, kan de natuur andere plannen hebben. Ons onderzoek toont aan dat de Duitse overstromingen van 2021 nog verwoestender hadden kunnen zijn met slechts kleine veranderingen in het weerpatroon.”
“Door het volledige scala aan scenario’s dat zich kan ontvouwen te begrijpen, kunnen we autoriteiten en gemeenschappen beter helpen bij de voorbereiding op toekomstige extreme weersomstandigheden die klimaatverandering waarschijnlijker maakt.”
Testen van verschillende scenario’s
Het onderzoeksteam gebruikte computermodellen om kleine veranderingen aan te brengen in de atmosferische omstandigheden in Noord-Europa begin juli 2021. Ze creëerden verschillende maar plausibele scenario’s om te onderzoeken of de neerslag langer had kunnen aanhouden, zich over grotere gebieden had kunnen verspreiden of op andere locaties had kunnen vallen. De wetenschappers ontdekten dat hetzelfde weersysteem vier dagen in plaats van drie had kunnen aanhouden. In zo’n scenario zouden rivieren geen tijd hebben gehad om zich tussen de neerslagperioden te laten zakken, wat leidde tot ergere overstromingen stroomafwaarts in grote Duitse steden zoals Keulen en Bonn.
Het team ontdekte ook dat extreme neerslag zich over grotere gebieden had kunnen verspreiden dan daadwerkelijk het geval was. Terwijl de werkelijke overstromingen delen van West-Duitsland, België en Nederland troffen, tonen de modellen aan dat de regen gebieden ter grootte van België had kunnen bedekken, waardoor hulpdiensten gelijktijdig over meerdere landen moesten worden verdeeld.
Als hetzelfde weersysteem net iets verder naar het westen was verschoven, zouden dichtbevolkte steden zoals Maastricht in Nederland of Luxemburg de ergste overstromingen hebben kunnen ervaren in plaats van West-Duitsland. Zonder recente ervaring met zulke extreme overstromingen zouden overheidsinstanties en hulpdiensten in dergelijke omstandigheden kunnen hebben geworsteld. Deze gebieden waren mogelijk minder goed voorbereid op dergelijke extreme neerslag omdat ze recent geen vergelijkbare overstromingen hadden meegemaakt.
Professor Hannah Cloke, co-auteur van de Universiteit van Reading, zei: “Klimaatverandering maakt extreme neerslaggebeurtenissen zoals de overstromingen van 2021 frequenter en intensiever. Dit onderzoek laat ons zien dat we verder moeten kijken dan de scenario’s die we al hebben meegemaakt, omdat de volgende overstroming mogelijk nog erger kan zijn.”
