Hoe Israël heeft gefaald in Iran

OPINIE

Na 11 dagen van onophoudelijke bombardementen, wat heeft Israël eigenlijk bereikt in Iran? Premier Benjamin Netanyahu beweerde in zijn verklaring over de wapenstilstand dat de Israëlische doelen waren bereikt. Deze bewering lijkt echter problematisch.

Aan het begin van deze kortstondige oorlog verklaarde hij twee doelen: “de nucleaire programma ontmantelen” en “regimeverandering”. Is het nucleaire programma ontmanteld? Waarschijnlijk niet. Het lijkt erop dat Iran splijtbaar materiaal uit de Fordow-faciliteit heeft vervoerd, die door de Verenigde Staten was aangevallen. Dit voorraad is het belangrijkste onderdeel van het nucleaire programma, dus de “ontmanteling” lijkt te zijn mislukt.

Wat voor schade heeft Israël, zo er al schade is, toegebracht aan het Iraanse nucleaire programma? Dat is ook onduidelijk. Israël slaagde erin de VS te overtuigen om Iraanse nucleaire faciliteiten aan te vallen met bunkerdoorborende bommen, maar de VS hielp verder weinig met de Israëlische offensief. De omvang van de verwoesting is moeilijk te evalueren, aangezien Iran waarschijnlijk geen toegang zal verlenen aan externe waarnemers.

Heeft Israël “regimeverandering” in Iran tot stand gebracht? Het korte antwoord is dat het tegendeel is bereikt. Israël probeerde een opstand tegen het regime te ontketenen door militaire leiders van de verschillende veiligheidsstructuren in Iran te doden. Deze strategie is gebaseerd op de sterke Israëlische overtuiging dat de beste manier om een vijand te destabiliseren, het vermoorden van senior leiders is. Tot nu toe heeft dit nooit gewerkt. De enige mogelijke uitzondering was de impact van de dood van Hassan Nasrallah op Hezbollah in Libanon, maar dat had veel te maken met interne Libanese politieke dynamiek. In alle andere gevallen hebben Israëlische moorden nooit geleid tot significante politieke veranderingen.

In het geval van Iran leidde de moord op deze leiders juist tot een grotere samenhorigheid van het volk rondom de regering. Israël heeft de senior commandanten van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC) vermoord, misschien het krachtigste element in de huidige Iraanse politiek, maar ook een van de meest gehate door het Iraanse publiek. Veel Iraniërs die zichzelf sterke tegenstanders van de Islamitische Republiek beschouwen, vonden zich plotseling in de positie om de IRGC te steunen. Iraniërs zagen Iran als geheel onder aanval en niet alleen “het regime”.

Israël’s pogingen om “regimesymbolen” te bombarderen hebben de situatie alleen maar verergerd. Het land probeerde de luchtaanvallen op Evin-gevangenis, berucht om de marteling van politieke gevangenen, te spinnen als een bijdrage aan de strijd van het Iraanse volk tegen de onderdrukking door de Islamitische Republiek. Maar de bombardementen verergerden de situatie van de gevangenen, omdat de autoriteiten velen van hen naar onbekende locaties verplaatsten.

Het bombarderen van de “Israël doomsday clock”, die Israëli’s vaak gebruiken om de inzet van Iran voor de vernietiging van Israël te demonstreren, was simpelweg treurig.

De bombardementen op de Iraanse staatsomroep IRIB waren ook absurd. Israël beweerde dat het de pogingen van het regime om propaganda te verspreiden beperkte. Zoals veel Israëli’s opmerkte, gaf deze bombardement Israël de rechtvaardiging die de Iraniërs nodig hadden om ook Israëlische televisiekanalen te bedreigen.

Als Israël zijn verklaarde oorlogsdoelen niet heeft kunnen bereiken, heeft het dan in ieder geval de wereld achter zich weten te scharen, om het publiek te laten vergeten over Gaza en Israël opnieuw als de vechter van het goede te presenteren? Dat lijkt op zijn best twijfelachtig. Het is waar dat president Donald Trump en de VS Iraanse nucleaire faciliteiten aanvielen, maar daarmee schonden ze verschillende belangrijke regels van het internationaal recht. Dit zal waarschijnlijk lange termijn gevolgen hebben. Trump voegde zich echter niet bij de oorlog aan de zijde van Israël. Onmiddellijk na de aanval keerden de strategische bommenwerpers terug naar de VS.

Voor en na de bombardementen herhaalde Trump zijn wens voor een deal tussen de VS en Iran, die ook Israël kan omvatten. Het lijkt waarschijnlijk dat de Amerikaanse president Israël hielp om zijn eigen belangen en die van zijn bondgenoten in de Golf te dienen.

Hoewel verschillende wereldleiders, met name de Duitse kanselier Friedrich Merz, snel de Amerikaanse aanvallen en “het recht van Israël om zichzelf te verdedigen” steunden, nam niemand de strenge lijst van eisen van Israël over, inclusief dat Iran helemaal geen uranium mocht verrijken.

De wereld keerde terug naar de formule van “geen nucleaire wapens”, waarmee Iran al had aangekondigd bereid te zijn om te voldoen.

Wanneer het gaat om de operationele ontwikkelingen in het Midden-Oosten, lijkt de wereld Iran een legitieme partner te vinden voor zaken. Dit is een verlies voor Israël en een overwinning voor Iran.

De zeer reële schade aan het Israëlische hartland moet ook worden overwogen. Israël behaalde zeer snel luchtoverwicht boven Iran en sloeg bijna naar believen toe. Iraanse raketten slaagden er echter herhaaldelijk in om door het beroemde Israëlische luchtafweersysteem te breken, het hart van Israël te raken en het hele land tot stilstand te brengen, terwijl het een ongekend aantal slachtoffers en enorme verwoesting veroorzaakte. Israël had een tekort aan interceptorraketten zonder hoop op onmiddellijke aanvulling. De Israëlische economie kwam snel tot stilstand. Dit was weer een triomf voor Iran.

Iran kwam uit de oorlog gebombardeerd en gewond, met honderden slachtoffers en echte schade door de voortdurende bombardementen in het hele land. Maar de Islamitische Republiek viel niet uiteen, zelfs niet onder druk van een massale Israëlische strijdkracht.

Iraanse raketten troffen hun doel, het imago van Iran werd niet aangetast (het werd door de meeste van de wereld gezien als een slachtoffer van een Israëlische aanval), en de opties voor Iraanse reactie waren niet ernstig beperkt. Iran slaagde erin de-escalatie te creëren door van tevoren te waarschuwen voor zijn “vergelding” voor de Amerikaanse aanval op zijn militaire basis in Qatar.

Iran was sterk genoeg om Trump te overtuigen Israël te waarschuwen geen aanvallen uit te voeren nadat de wapenstilstand leek te zijn geschonden. Iran kwam tevoorschijn zoals het verkiest – nog steeds staande, en met potentieel voor de toekomst.