‘Zegt één ding, doet een ander’: Wat is Trump’s strategie in Iran?

Nieuws | Israël-Iran conflict

Wat is het einddoel van Trump in Iran? Analisten zeggen dat de Amerikaanse president, die wereldwijde vrede beloofde, door Israël in een ‘catastrofale’ oorlog met Iran wordt getrokken.

Washington, DC – De afgelopen week heeft de Amerikaanse president Donald Trump verklaringen over Iran afgelegd die tegenstrijdig lijken. Hij heeft aangedrongen op het beëindigen van de oorlog en gesuggereerd dat vrede “binnenkort” kan komen, om vervolgens te insinueren dat het vermoorden van de Iraanse opperste leider Ali Khamenei een optie voor de VS zou kunnen zijn, samen met deelname aan de bombardementscampagne van Israël.

In de laatste ontwikkeling heeft het Witte Huis op donderdag bekendgemaakt dat Trump binnen twee weken een beslissing zal nemen over de deelname aan de oorlog. Deze veranderingen in de houding van de president hebben sommige waarnemers doen denken dat Trump misschien geen duidelijke strategie of einddoel heeft; in plaats daarvan wordt hij door de Israëlische premier Benjamin Netanyahu naar de oorlog getrokken, die al tientallen jaren Amerikaanse aanvallen op Iran bepleit.

Een andere mogelijkheid is dat Trump zijn steeds strijdlustigere retoriek tegen Iran gebruikt om Teheran te dwingen zijn nucleaire programma volledig op te geven. Deskundigen waarschuwen echter dat deze politieke spelletjes kunnen leiden tot een totale oorlog tussen de VS en Iran.

Jamal Abdi, president van de National Iranian American Council, zei dat Trump zou kunnen proberen druk uit te oefenen op Iran door middel van bedreigingen om hen te dwingen zijn eisen van “totale overgave” te accepteren.

Een andere mogelijke verklaring voor de laatste uitspraken van Trump, voegde Abdi toe, is dat hij “voor de gek gehouden wordt door Bibi Netanyahu om de Verenigde Staten aan een totale oorlog met Iran te verbinden”.

“Hij zegt het een, maar doet het ander” De Iraans-Amerikaanse analist Negar Mortazavi zei ook dat Trump “door Netanyahu wordt overtroffen”.

“Hij voerde campagne als de president van de vrede … hij beloofde conflicten te beëindigen. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne is nog steeds aan de gang. Gaza is escaleert, en hij heeft simpelweg de derde grote oorlog in het Midden-Oosten – die lijkt op een regimewisselingsoorlog – onder zijn toezicht laten beginnen. Dus, hij zegt het een, maar doet het ander.”

Israël lanceerde vorige week zijn bombardementscampagne tegen Iran, twee dagen voordat Amerikaanse en Iraanse functionarissen klaarstonden voor een zesde ronde van gesprekken in Oman. Uren voordat de Israëlische aanval begon, herbevestigde Trump zijn inzet voor diplomatie. De eerste Amerikaanse reactie op de Israëlische aanvallen was om te benadrukken dat Washington niet betrokken was bij de aanvallen.

Echter, in de dagen die volgden, leek Trump de eer op te eisen voor de Israëlische bombardementscampagne. “We hebben nu volledige controle over de lucht boven Iran,” schreef hij in een sociale mediapost op dinsdag, zonder verder uit te leggen wie de “we” was.

“Iran had goede luchtverdedigingssystemen en andere defensieve apparatuur, en veel daarvan, maar het kan niet tippen aan het Amerikaanse spul.” Niemand doet het beter dan de goede oude VS.”

De Israëlische aanvallen hebben zich gericht op de luchtverdediging van Iran, militaire en nucleaire faciliteiten, olie-infrastructuur en woongebouwen, waarbij honderden mensen zijn omgekomen, waaronder hoge militaire en politieke functionarissen en veel burgers. Iran heeft gereageerd met honderden ballistische raketten die minstens 24 Israëli’s hebben gedood en wijdverspreide verwoesting in het land hebben veroorzaakt.

Israëlische functionarissen beweren dat ze proberen de nucleaire en raketprogramma’s van Iran te vernietigen, maar merken ook op dat hun militaire campagne zou kunnen leiden tot de ineenstorting van het Iraanse bestuur, wat zij beschouwen als een wenselijke ontwikkeling. Het is echter algemeen bekend dat Israël Amerikaanse hulp nodig zou hebben om de belangrijkste uraniumverrijkingsfaciliteit van Iran, Fordow, die zich in een berg bevindt, te vernietigen.

Mortazavi zei dat oorlogshawks en Israëlische functionarissen Trump lijken te overtuigen dat het bombarderen van Fordow een gemakkelijke taak zal zijn. “In plaats van een regimewisselingsoorlog – een verwoestende, onnodige oorlog met Iran, waar hij iedereen voor waarschuwt en tegen campagne voert, maken ze dit gewoon voor hem zoals, ‘Oh, je gebruikt gewoon je bunker busters en klaar.’”

Maar Iran heeft beloofd hard terug te slaan tegen elke Amerikaanse aanval. Duizenden Amerikaanse troepen in de regio kunnen onder vuur komen te liggen van Iraanse raketten. Als de oorlog escaleert, zou Iran ook de scheepvaartroutes in de Golf kunnen verstoren – een belangrijke levensader voor de wereldwijde energievoorziening. Iraanse wetgevers hebben al gesuggereerd dat Iran de Straat van Hormuz zou kunnen sluiten, die de Golf verbindt met de Indische Oceaan en waarlangs 20 procent van de olie ter wereld stroomt.

“Catastrofale” oorlog Mortazavi zei dat het escaleren van het conflict “catastrofale” gevolgen voor de regio zal hebben. “Het zal eruitzien als een combinatie van Irak en Afghanistan, zo niet erger. Iran is een groot land,” zei ze.

In Irak leidde de regimewisselingsoorlog van Bush tot jaren van sektarisch bloedvergieten en de opkomst van groepen als ISIL (ISIS). In Afghanistan vochten Amerikaanse troepen 20 jaar nadat ze de Taliban uit de hoofdstad Kabul hadden verdreven, alleen om te zien dat de groep snel weer aan de macht kwam toen de Amerikaanse troepen zich terugtrokken.

Zelfs als het Iraanse bestuur onder de Amerikaanse en Israëlische aanvallen wordt omvergeworpen, waarschuwen experts dat Amerikaanse oorlogshawks voorzichtig moeten zijn met wat ze wensen. Iran is een land van meer dan 90 miljoen mensen. De val van de regering kan leiden tot interne conflicten, crises van ontheemding en regionale – zo niet wereldwijde – instabiliteit, zeggen analisten. “Dit is geen kleurrevolutie. Dit zal oorlog en chaos zijn, mogelijk een burgeroorlog en onrust,” zei Mortazavi.

Sarah Leah Whitson, uitvoerend directeur van de rechtenorganisatie DAWN, zei dat zelfs als Trump probeert druk uit te oefenen met zijn bedreigingen en niet op zoek is naar oorlog of regimeverandering in Iran, het een riskante strategie is. “En dus gooit voortdurende vijandigheid en vijandige retoriek van president Trump alleen maar olie op het vuur.”