Israëlse aanvallen kunnen Iran’s vastberadenheid om nucleaire programma voort te zetten vergroten

Nucleaire Wapenbestrijding: Israëlische Aanvallen Versterken Iraanse Nucleaire Ambities

Analisten geloven dat Iran mogelijk zijn inspanningen om een nucleaire bom te verwerven, zal versnellen als reactie op een grote Israëlische aanval. De aanvallen van Israël op Iraanse nucleaire en militaire locaties markeren een aanzienlijke escalatie van de regionale spanningen en kunnen de nucleaire strategie van Teheran herzien.

De gecoördineerde aanvallen leidden tot de dood van verschillende hoge militaire en veiligheidsfunctionarissen, waaronder de hoofdcommando van het Iraanse leger, Mohammad Bagheri, en de leider van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC), Hossein Salami.

“Een van de zorgen bij het aanvallen van de nucleaire sites was dat tegenslagen Iran zouden kunnen aanzetten tot een vastberadener inspanning om een nucleaire afschrikking te verkrijgen,” zei Ali Vaez, een expert op het gebied van Iran van de International Crisis Group (ICG).

Sceptici Geverifieerd

Er bestaat al lange tijd een interne discussie in Iran tussen hervormers en hardliners over de vraag of er een overeenkomst met de Verenigde Staten moet worden bereikt over het nucleaire programma. “[De aanvallen] hebben waarschijnlijk de positie van hardliners en ultra-hardliners bevestigd, die zeiden dat Iran zijn tijd verspilde door te proberen te onderhandelen met het Westen … ze zeiden dat Iran nooit vanuit een positie van zwakte en tegemoetkoming kan onderhandelen,” aldus Reza H Akbari, analist over Iran en het Midden-Oosten en programmamanager bij het Institute for War and Peace Reporting.

De gesprekken tussen Iran en de VS hebben geleden onder een groot gebrek aan vertrouwen, vooral nadat president Donald Trump unilateraal uit de nucleaire deal tussen Iran en verschillende westerse landen, bekend als het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), stapte tijdens zijn eerste termijn in 2018. Deze deal was opgezet door Trumps voorganger Barack Obama en goedgekeurd door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in 2015. Het doel was om Iran’s nucleaire programma te monitoren om ervoor te zorgen dat het niet naar wapenversterking niveaus zou stijgen. In ruil daarvoor werden enkele sancties tegen Iran opgeheven.

Hoewel de deal werd geprezen als een diplomatiek succes, keurde Israël het JCPOA af. Tien jaar later leken de VS en Iran geïnteresseerd in het sluiten van een soortgelijke overeenkomst. De VS wilden zich niet laten meeslepen in een regionale oorlog terwijl de spanningen in het Midden-Oosten toenamen, terwijl Iran weer op zoek was naar broodnodige sanctieverlichting. Maar de Israëlische aanvallen op Iran, die naar verluidt maanden van tevoren waren gepland met goedkeuring van de VS, hebben elke diplomatieke oplossing op korte termijn verstoord, aldus Akbari.

Geen Andere Opties

In reactie op de Israëlische aanvallen heeft Iran drones en ballistische raketten op Israël afgevuurd, waarvan sommige gronddoelen hebben geraakt. Voorheen was Iran’s afschrikking tegen externe agressie voornamelijk afhankelijk van zijn zelfbenoemde “As van Verzet”. Deze as bestond uit krachtige gewapende groepen in de regio, zoals Hezbollah in Libanon, evenals Syrië onder voormalig president Bashar al-Assad.

De capaciteiten van Hezbollah zijn echter aanzienlijk afgenomen tijdens de piek van zijn recente oorlog met Israël, die van september tot eind november vorig jaar duurde. De val van al-Assad in december, de culminatie van een meer dan tien jaar durende burgeroorlog in Syrië, heeft ook Iran’s vermogen om Hezbollah via Syrië van voorraden te voorzien, aangetast.

Trump benut nu de zwakte van Iran door het aan te sporen om toe te geven aan een deal die zou vereisen dat het zijn nucleaire programma opgeeft, aldus Michael Stephens, een expert op het gebied van regionale reacties op het nucleaire programma van Iran bij het Royal United Service Institute (RUSI), een defensie denktank.

Op vrijdag postte Trump op Truth Social dat Iran een deal moet sluiten voordat er “niets meer over” is van het land en dat de volgende Israëlische aanvallen nog “bruutiger” zullen zijn. Later die avond voerde Israël meer luchtaanvallen uit op de militaire locaties en nucleaire faciliteiten van Iran. “Er zijn echt geen goede opties voor [Iran],” zei Stephens.

“Hoe dan ook, als Iran besluit om vol snelheid richting een bom te rennen, zal het nu zeer, zeer moeilijk zijn om dat te doen,” voegde hij eraan toe.

Laatste Verdediging

Negar Mortazavi, een expert op het gebied van Iran bij het Centre for International Policy (CIP), zei dat Iraanse functionarissen al lange tijd naar het lot van de voormalige Libische leider Muammar Gaddafi verwijzen, die in 2003 instemde met het opgeven van zijn nucleaire wapenprogramma in ruil voor sanctieverlichting van de VS. De deal volgde nadat de Amerikaanse president George W. Bush zijn zogenaamde “Oorlog tegen Terrorisme” had gelanceerd na de aanslagen van 11 september 2001, wat leidde tot de invasie en langdurige bezetting van Irak en Afghanistan.

In die tijd waarschuwde Bush zijn partners en vijanden in de regio dat ze ofwel “met ons of tegen ons” waren. Acht jaar nadat Gaddafi zijn nucleaire programma had opgegeven, steunde de VS een pro-democratische opstand in Libië, die uitmondde in een gewapende opstand en leidde tot de afzetting en uiteindelijke dood van Gaddafi. “Het [Libië] scenario is iets waar Iran aandacht aan heeft besteed, en ze willen die weg niet inslaan,” legde Mortazavi uit. Ze voegde eraan toe dat Iran waarschijnlijk uit het JCPOA zal stappen en zijn nucleaire programma snel zal proberen uit te breiden als reactie op de voortdurende aanvallen van Israël.