Azië-Pacifische leiders prijzen Trump te midden van vragen over regionale veiligheid

Taipei, Taiwan – Leiders uit de Azië-Pacific hebben hun banden met Donald Trump versterkt na zijn herverkiezing als president van de Verenigde Staten, ondanks de vragen over wat zijn terugkeer naar de macht zal betekenen voor de regionale veiligheid.

De Japanse premier Shigeru Ishiba vertelde verslaggevers dat hij uitkijkt naar nauwe samenwerking met de president-elect en naar het “verhogen van het niveau van de Japan-VS alliantie en de Japan-VS relaties”.

Op sociale media spraken de Taiwanese president William Lai Ching-te en de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol ook hun hoop uit voor een sterkere alliantie met de VS en een “helderdere toekomst”.

De Australische premier Anthony Albanese wendde zich eveneens tot sociale media om te zeggen dat Australië en de VS “grote vrienden en grote bondgenoten” zijn voor de toekomst, terwijl de Indonesische president Prabowo Subianto postte over de sterke strategische samenwerking tussen Washington en Jakarta.

Zelfs de Chinese president Xi Jinping had positieve woorden voor Trump, ondanks de belofte van de laatste om China te straffen met hoge invoerrechten vanwege oneerlijke handelspraktijken. Xi sprak zijn overtuiging uit dat de VS en China de “juiste manier om met elkaar om te gaan” kunnen vinden.

Naast de goede wensen, maakten leiders in Azië zich waarschijnlijk zorgen over wat de terugkeer van Trumps onvoorspelbaarheid zal betekenen voor de regionale veiligheid.

Al meer dan zeventig jaar fungeert de VS als een veiligheidsgarant voor de regeringen van Japan, Zuid-Korea, de Filippijnen en Taiwan. Thailand is ook een langdurige militaire bondgenoot van de VS sinds het ondertekenen van een collectief defensie verdrag in 1954.

De opkomst van een sterker China heeft deze garanties weer onder de aandacht gebracht voor de Aziatische bondgenoten van de VS, terwijl Beijing een steeds assertievere houding aanneemt in de achtervolging van territoriale claims in brandhaardgebieden, zoals de Zuid-Chinese Zee.

Noord-Korea vormt ook een bedreiging voor de stabiliteit in Azië, aangezien het land zijn arsenaal aan geavanceerde ballistische raketten en nucleaire wapens blijft uitbreiden.

De terugkeer van Trump naar het Witte Huis lijkt nu enkele langdurige relaties in de regio te verstoren, terwijl hij een meer isolationistisch “America first” buitenlands beleid nastreeft.

Bezorgde bondgenoten

“Regionale bondgenoten zijn waarschijnlijk bezorgd,” zei Bonnie Glaser, directeur van het Indo-Pacific Program bij de German Marshall Fund.

“Met de groei van de Chinese macht willen de meeste landen in de Indo-Pacific een sterkere betrokkenheid en leiderschap van de VS in de regio,” voegde Glaser eraan toe.

De regionale bondgenoten van de VS willen of hebben allemaal iets nodig van Washington.

De leiders van Zuid-Korea willen Amerikaanse militaire macht – inclusief nucleaire capaciteiten – om de verdediging van hun land te versterken, dat al een THAAD-ballistische raketsysteem bezit, gezien de steeds vijandiger wordende houding van Noord-Korea.

Japan heeft hulp nodig om China af te schrikken, aangezien het constitutioneel verboden is om een offensieve militaire houding aan te nemen, en de nieuwe coalitie regering minder hawkish is dan een liberale democratische regering.

De Filippijnen, die onder president Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. weer een pro-VS houding hebben aangenomen, hebben steun van de VS nodig om de Chinese druk in de Zuid-Chinese Zee tegen te gaan.

Indonesië heeft zorgvuldig de relaties met de VS en China in evenwicht gehouden om toegang te waarborgen tot zowel buitenlandse investeringen als waarborgen voor regionale veiligheid.

Daarnaast zijn er regionale pacts zoals de Quad (waarbij India, Japan, Australië en de VS betrokken zijn), de AUKUS veiligheidsovereenkomst (Australië, de VS en het Verenigd Koninkrijk), en recentelijk een nieuwe trilaterale veiligheidsregeling tussen Japan, Zuid-Korea en de VS.

Of deze relaties zullen overleven na 20 januari – wanneer Trump wordt beëdigd als president van de VS – is nu een vraagteken, zei Wen-ti Sung, een niet-resident fellow bij het Global China Hub van de Atlantic Council.

Sung twijfelde ook of Trump dezelfde diplomatieke invloed zal hebben in zijn tweede termijn.

Waar zijn chaotische buitenlandse beleid aanvankelijk wereldleiders in onzekerheid hield tijdens zijn eerste termijn – waarbij hij een handelsoorlog met China begon, Noord-Koreaans leider Kim Jong Un ontmoette, en een telefoongesprek had met de toenmalige Taiwanese president Tsai Ing-wen, tot woede van Beijing – is hij deze keer meer een bekende factor.

“Trumps strategie is onvoorspelbaarheid geweest, wat een strategie is die in de loop van de tijd minder effectief wordt. Het werkt één keer, twee keer,” zei Sung.

“Op een gegeven moment raken mensen moe,” voegde hij toe. “Onvoorspelbaarheid gelijkstaat aan onzekerheid, wat op zijn beurt gelijkstaat aan lagere geloofwaardigheid. Lagere geloofwaardigheid betekent lagere afschrikking, wat betekent dat Trumps Amerika minder in staat zal zijn om effectief China af te schrikken en te ontmoedigen van het nastreven van dwangpraktijken.”

Trumps ’transactionalism’ en Taiwan

Weinig plaatsen in Azië hebben misschien meer te verliezen dan Taiwan, een diplomatiek geïsoleerde democratie die afhankelijk is van de VS om een aanval door China af te schrikken, dat al lange tijd dreigt het eiland te annexeren, hetzij vreedzaam, hetzij met geweld.

Tijdens zijn campagne dit jaar zei Trump dat regeringen zoals Taiwan de VS zouden moeten betalen voor bescherming tegen China. De VS erkennen de regering in Taipei niet officieel, maar hebben onder een overeenkomst uit 1979 beloofd Taiwan te helpen “zichzelf te verdedigen”.

In de praktijk heeft dit geleid tot miljarden dollars aan Amerikaanse wapenverkopen en andere hulp aan Taiwan, evenals maandelijkse “vrijheid van navigatie” patrouilles van de VS door de Taiwanstraat. Amerikaanse militaire bases in Zuid-Korea, Japan en Guam worden ook gezien als een andere afschrikking.

Trump had eerder verklaard dat Taiwan tot 10 procent van zijn BBP aan defensie zou moeten besteden.

Hoewel dat een grote uitdaging is, hebben democratieën in Oost-Azië, in tegenstelling tot andere Amerikaanse bondgenoten, weinig alternatieven.

Hoewel de VS en Taiwan een relatief positieve relatie hadden tijdens Trumps eerste termijn, is er geen garantie dat Taipei deze keer dezelfde behandeling zal ontvangen.

Veel Taiwanese vrezen al dat ze een onderhandelingschip kunnen worden tussen de VS en China – iets dat Washington in het verleden heeft gedaan.

Aangezien Trump een zakenman is, kan alles op de onderhandelingstafel komen – zelfs zijn plan om China een blanket-tarief van 60 procent op te leggen, aldus Sachs.

In een mogelijke aanwijzing voor de veranderende tijden, heeft de huidige president van Taiwan, Lai, niet geprobeerd een felicitatie telefoongesprek te repliceren dat zijn voorganger had met Trump na zijn verkiezing, aldus het kantoor van de president van Taiwan.

Dat eenvoudige telefoongesprek doorbrak decennia van protocol die voorkwamen dat hoge Amerikaanse functionarissen direct contact hadden met hun Taiwanese tegenhangers, uit angst om China en zijn “één China” beleid te irriteren.

Meer recentelijk hebben de VS en Taiwan een grotere directe betrokkenheid gehad, hoewel er nog steeds rode lijnen zijn.

Trumps aandacht vestigen op het belang van een veilig en onafhankelijk Taiwan zal meer vereisen dan alleen nieuwigheid. Trump moet herinnerd worden aan wat de VS hard nodig heeft van Taiwan – geavanceerde computerchips.

Als ’s werelds grootste chipmaker is de geavanceerde halfgeleiderproductie van Taiwan al lange tijd beschreven als zijn “Silicon Dome”, die het beschermt tegen externe krachten. Die industriële capaciteit heeft ook nieuwe bondgenoten naar Taiwan aangetrokken, zij het informeel, die een stuk van de hightech-taart willen in ruil voor impliciete steun.

De VS hebben ook Taiwanese bedrijven onder druk gezet om hun toeleveringsketens te diversifiëren uit Taiwan en naar plaatsen zoals het vasteland van de VS, Japan en Europa. De grootste Taiwanese chipmaker, TSMC, heeft $65 miljard in Arizona geïnvesteerd.

Maar er kan meer nodig zijn om de voortdurende veiligheid van Taiwan onder een Trump-presidentschap te waarborgen.

“Taiwan moet echt zijn hele waardepropositie heroverwegen, wat erg moeilijk zal zijn,” zei Sachs van de CFR.

“Van Trump ga je nooit een visie op de wereld horen zoals die – hij komt goed overeen met autocraten. Hij heeft publiekelijk gezegd dat hij het goed kan vinden met Poetin, met Kim Jong Un, met Xi Jinping,” zei Sachs.

“Wat je ergens mee krijgt bij Trump, is spelen met het transactionele, en laten zien wat het voor de Verenigde Staten oplevert,” voegde hij eraan toe.