Opbouw van klimaatresistentie in het eiland Dominica

Een container werd weggeblazen door de kracht van de wind (Hurricane Maria) en blokkeert de ingang van het ziekenhuis in Portsmouth (Noord-Dominica).

In september 2017 trok Hurricane Maria door het Caribisch gebied en verwoestte het kleine eilandland Dominica in de Kleine Antillen, tussen Guadeloupe en Martinique. Professor Patrick Cloos van de Université de Montréal zag de verwoesting van dichtbij toen hij na de ramp naar Dominica reisde met Artsen zonder Grenzen.

“Ik begon meteen mijn voorstel voor een onderzoeksproject te schrijven toen ik terugkwam in Montreal,” zei Cloos, een professor aan de School of Social Work en de afdeling Sociale en Preventieve Geneeskunde van de School of Public Health aan de UdeM. “Ik wilde de impact van klimaatverandering op kleine Caribische eilandlanden zoals Dominica begrijpen.”

In het bijzonder onderzocht Cloos hoe de twee klimaatdisasters, Hurricane Maria en, twee jaar eerder, Tropische Storm Erika, de gezondheid van de Dominicaanse bevolking beïnvloedden. In samenwerking met het ministerie van Gezondheid van Dominica interviewde Cloos en zijn onderzoeksteam ontheemde mensen en organiseerden ze focusgroepen met eerstelijnsgezondheidswerkers in de zeven gezondheidsdistricten van het eiland.

“We wilden hun perspectieven horen over de onderliggende kwetsbaarheden en aanpassingsmaatregelen voor klimaatverandering,” zei Cloos. De bevindingen van de studie, een van de verschillende wetenschappelijke rapporten die door het project zijn gegenereerd, werden in april gepubliceerd in het tijdschrift PLOS Climate.

Massale verwoesting en ontheemding

Net als Tropische Storm Erika was Hurricane Maria verwoestend. Het vernietigde volledig of gedeeltelijk 90% van de woningen op Dominica en ontheemde meer dan 50.000 mensen—meer dan twee derde van de bevolking van het eiland, die ongeveer 70.000 bedraagt. Ook beschadigde het meer dan 80% van de infrastructuur van het land en vernietigde het de agrarische sector, inclusief alle bananen- en knolgewassen. Duizenden inwoners verlieten het eiland op zoek naar betere kansen in buurlanden zoals Guadeloupe, Martinique en St. Lucia.

“Er was een verstoring van sociale netwerken die niet alleen de levenskwaliteit beïnvloedde, maar ook de toegang tot gezondheidszorg,” zei Cloos. “Als gevolg hiervan hadden de rampen invloed op alle dimensies van gezondheid, zowel fysiek als mentaal.”

Bovendien vonden de verstoringen plaats tegen de achtergrond van een openbaar gezondheidssysteem dat al onder grote druk stond. “Dominicaanse gezondheidsprofessionals vertelden ons dat er zelfs vóór de recente extreme klimaatgebeurtenissen een aanhoudend tekort aan mensen, apparatuur en medicijnen was, waardoor het zelfs moeilijk was voor het eerstelijnsgezondheidszorgsysteem om bepaalde ziekten te beheersen,” aldus Cloos.

Meerdere factoren drijven kwetsbaarheid

De studie toonde aan dat een gebrek aan middelen, samen met inadequate sociale en gezondheidsbeleid, gezinnen en gemeenschappen belemmerde in hun voorbereiding op Tropische Storm Erika en Hurricane Maria, en in het implementeren van maatregelen die hun negatieve effecten hadden kunnen verzachten.

“De studie toonde de noodzaak aan van meer bewustwordingsinitiatieven in gemeenschappen en scholen—vooral jongeren hadden geen duidelijk begrip van klimaatverandering,” merkte Sarah Cooper op, een promovenda in de volksgezondheid (gespecialiseerd in wereldgezondheid) aan de UdeM, die als onderzoeksassistent aan de studie heeft bijgedragen.

Bovendien ontbrak het sommige risico-reductie-initiatieven die al in Dominica werden uitgevoerd aan consistentie en langdurige impact door onvoldoende financiering en ondersteuning om ze uit te voeren en in stand te houden.

“We moeten in gedachten houden dat instellingen—lokaal, regionaal en internationaal—ook bijdragen aan het creëren van klimaatrisico’s en kwetsbaarheden,” legde Cloos uit. “Inconsistentie in besluitvorming, inclusief de afwezigheid van beslissingen over klimaatverandering en bredere milieukwesties, vergroot de kwetsbaarheid van bevolkingsgroepen voor de schadelijke gevolgen van deze rampen.”

Het grotere geheel

Hoewel Caribische eilandlanden slechts een klein percentage van de wereldwijde broeikasgasemissies vertegenwoordigen, worden ze onevenredig getroffen door klimaatverandering. Dit heeft geleid tot oproepen aan de rijkste landen ter wereld om substantiële financiële steun te bieden aan kleine eilandlanden om hun aanpassingscapaciteit te versterken.

“We kunnen het niet de verantwoordelijkheid maken van deze kleine eilandstaten, terwijl de rijkste landen ter wereld historisch gezien de grootste uitstoters van broeikasgassen zijn,” zei Cloos.

De onderzoekers hopen dat de aanbevelingen van het project door de relevante autoriteiten in overweging worden genomen. Ze hebben een beleidsbrief ingediend bij het ministerie van Gezondheid van Dominica en werken aan het opbouwen van partnerschappen met andere Caribische eilanden.

“We moeten ook blijven pleiten bij beleidsmakers voor de verbanden tussen klimaatverandering en gezondheid, en ervoor zorgen dat partners in de volksgezondheid worden betrokken bij gesprekken over klimaatverandering,” concludeerde Cloos.