JD Vance Keert Terug naar Munchen: ‘Het is niet Europa slecht, Amerika goed’

Vice-president JD Vance neemt deel aan een discussie tijdens een evenement van de München Security Conference in Washington, D.C., op 7 mei.

Het was onderdeel van JD Vance’s eerste internationale reis als vice-president van de Verenigde Staten: de voormalige senator uit Ohio maakte een tour door Europa, waarbij hij de tweede administratie van president Donald Trump vertegenwoordigde op het wereldtoneel.

Een belangrijk punt op zijn agenda was een toespraak die hij zou geven tijdens de 61e jaarlijkse München Security Conference op 14 februari, voor leiders die enkele van de dichtstbijzijnde bondgenoten van de VS vertegenwoordigen.

Maar in plaats van die historische banden te vieren, nam Vance een agressievere benadering. Terwijl hij op het podium in München stond, schokte hij de toeschouwers door Europa te bekritiseren en te waarschuwen voor wetten en beperkingen die, volgens hem, “de democratie zouden kunnen vernietigen”.

Bijna drie maanden na die toespraak keerde Vance woensdag terug naar het München-forum, dit keer voor de bijeenkomst van leiders in Washington, D.C.

In een vraag-en-antwoordsessie met de Duitse diplomaat Wolfgang Ischinger, herbezocht Vance zijn toespraak van februari, die zowel in Europa als thuis op kritiek stuitte. Ook gaf hij een vooruitblik op de Amerikaanse onderhandelingen over het nucleaire programma van Iran en de invasie van Oekraïne door Rusland.

Drie belangrijke punten uit zijn opmerkingen:

Versterken van de banden met Europa

De openbare verschijning van woensdag markeerde de derde keer dat Vance sprak op een evenement van de München Security Conference. Maar zijn laatste toespraak — met beschuldigingen van democratische achteruitgang — hing zwaar boven de proceedings.

Vance probeerde zijn opmerkingen van woensdag te herformuleren als respectvolle kritiek tussen bondgenoten, en benadrukte de warme relaties die de VS en Europa traditioneel delen.

“Ik denk — en ik meen dit oprecht als vriend — dat er een afweging is tussen het handhaven van de grenzen van democratische spraak en debat en het verliezen van het vertrouwen van ons volk. En we zullen die grenzen allemaal iets anders trekken,” zei Vance. “Ik heb er geen probleem mee als een land die grenzen iets anders trekt dan de Verenigde Staten.”

Hij voegde eraan toe dat vragen over vrijheid van meningsuiting en democratische principes ook kwesties zijn waar de VS mee worstelen.

“Ik denk dat we allemaal, en vooral de Verenigde Staten, voorzichtig moeten zijn dat we die grenzen niet zo trekken dat we de democratische legitimiteit ondermijnen waarop onze hele beschaving rust,” legde de vice-president uit.

“Dat is fundamenteel het punt hier. Het is niet Europa slecht, Amerika goed.”

Uiteindelijk zei hij dat Europa en de VS “in hetzelfde beschavingsteam” zijn, en hij benadrukte zijn overtuiging dat er geen kloof tussen hen kan komen, zelfs niet als de twee partijen kritiek uitwisselen.

Een delicate balans met Iran

Vance nam ook een optimistische toon aan in zijn beoordeling van de inspanningen van de VS om het nucleaire programma van Iran terug te schroeven, en zei dat de twee landen “op het juiste pad” zijn.

“Zonder de onderhandelingen voor te beoordelen, kan ik zeggen: Tot nu toe, zo goed. We zijn erg blij met hoe de Iraniërs hebben gereageerd op enkele van de punten die we hebben gemaakt,” zei Vance.

Vance’s optimisme bood een tegenwicht aan de zorgen dat de onderhandelingen kunnen worden verstoord door aanhoudende spanningen tussen de VS en Iran.

Vorige week werd een vierde ronde van gesprekken die in Rome verwacht werd, uitgesteld om “logistieke redenen”, hoewel experts opmerkte dat de vertraging samenviel met een nieuwe reeks Amerikaanse sancties tegen de Iraanse petroleumindustrie. Die gesprekken zijn gepland om dit weekend in de hoofdstad van Oman, Muscat, te worden hervat.

Op woensdag benadrukte Vance de positie van de VS dat Washington niet zal toestaan dat Iran een nucleair wapen verwerft, hoewel hij ambivalent was over nucleaire energie voor civiele doeleinden.

“We hebben er geen bezwaar tegen als mensen nucleaire energie willen. Dat is prima. Maar je kunt niet het soort verrijkingsprogramma hebben dat je in staat stelt een nucleair wapen te verkrijgen. En daar trekken we de grens,” zei Vance.

De vraag naar nucleaire verrijking — zelfs voor civiele doeleinden — is echter de laatste weken een punt van strijd geweest. Bepaalde Amerikaanse functionarissen hebben aangegeven dat ze willen zien dat Iran zijn verrijkingsprogramma volledig elimineert.

Vance vroeg zich af of het waarschijnlijk was dat Iran uraniumverrijking uitsluitend voor nucleaire energie zou gebruiken, en niet voor wapens.

“Laat me deze basale vraag stellen: Welk regime in de wereld heeft civiele nucleaire energie en verrijking zonder een nucleair wapen?” vroeg Vance. “Het antwoord is niemand.”

Iran heeft lange tijd elke ambitie ontkend om een nucleair wapen te zoeken, en heeft aangegeven bereid te zijn zijn verrijkingsprogramma terug te schroeven. Eerder had het zich aangesloten bij een overeenkomst uit 2015, genaamd het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), die beperkingen oplegde aan zijn nucleaire programma in ruil voor verlichting van sancties.

Echter, tijdens zijn eerste termijn trok Trump de VS terug uit de overeenkomst, waardoor het pact uiteenviel. De Amerikaanse president heeft sindsdien geprobeerd de nucleaire onderhandelingen met Iran tijdens zijn tweede termijn nieuw leven in te blazen.

“We denken echt dat, als de Iran-domino valt, je overal in het Midden-Oosten nucleaire proliferatie zult zien,” zei Vance.

Niet ‘pessimistisch’ over vrede in Oekraïne

De vice-president deelde ook zijn inzicht in een ander gebied van gespannen internationale onderhandelingen: de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.

Sinds februari 2022 heeft Rusland een grootschalige invasie van Oekraïne geleid, nadat het in 2014 regio’s, waaronder de Krim, had veroverd.

In zijn campagne voor herverkiezing vorig jaar beloofde Trump de traag voortschrijdende oorlog te beëindigen, die duizenden levens heeft gekost. Hij beweerde zelfs dat hij de oorlog op zijn eerste dag terug in functie zou stoppen, hoewel hij sindsdien teruggekomen is op die opmerkingen, en tegen Time Magazine zei dat hij die opmerking “figuurlijk” bedoelde.

Toch heeft Trump geprobeerd als bemiddelaar op te treden tussen de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy en zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin. Zijn administratie is echter bekritiseerd voor het onderhandelen met Rusland in isolatie en het lijken in te stemmen met Poetin’s eisen.

Vance nam woensdag een iets striktere houding aan tegen Rusland, en benadrukte dat hij en de Trump-administratie het niet eens zijn met Poetin.

“Je hoeft het niet eens te zijn met de Russische rechtvaardiging voor de oorlog, en zowel de president als ik hebben de grootschalige invasie bekritiseerd,” zei Vance. “Maar je moet proberen te begrijpen waar de andere kant vandaan komt om het conflict te beëindigen.”

De vice-president probeerde Trump’s benadering te rechtvaardigen als een poging om beide partijen aan de onderhandelingstafel te krijgen, in de geest van wat hij “strategisch realisme” noemde.

“Onze visie is: Het is absurd dat deze oorlog zo lang voortduurt. En de twee partijen praten zelfs niet constructief over wat nodig zou zijn om het conflict te beëindigen,” legde Vance uit.

“Een frustratie die we eerlijk gezegd met beide partijen hebben, is dat ze elkaar zo veel haten — dat, als je een uur met een van beide partijen praat, de eerste 30 minuten gewoon een klacht is over een historische grievance van vier, vijf of tien jaar geleden.”

Vance schetste zijn standpunt dat Rusland “te veel vraagt” aan concessies van Oekraïne. Maar hij bekritiseerde ook Oekraïne omdat het vasthield aan een voorstel voor een wapenstilstand van 30 dagen dat oorspronkelijk was voortgekomen uit gesprekken met de VS in Saoedi-Arabië.

“Wat de Russen hebben gezegd, is dat een wapenstilstand van 30 dagen niet in ons strategisch belang is,” zei Vance. “Dus we hebben geprobeerd verder te gaan dan de obsessie met de wapenstilstand van 30 dagen en meer te kijken naar: Hoe zou de langetermijnoplossing eruitzien?”

Hij voegde eraan toe dat hij “nog niet zo pessimistisch” was over de vooruitzichten op een onderhandelde vrede, ondanks geruchten uit het Witte Huis dat Trump mogelijk helemaal uit de onderhandelingen zou stappen.