Geen enkele staat heeft een inherent ‘recht om te bestaan’, zelfs Israël niet
OPINIE: Geen staat heeft een inherente ‘recht om te bestaan’, zelfs Israël niet
Er bestaat geen bepaling in het internationaal recht die het ‘recht om te bestaan’ van een staat garandeert. Staatsvorming is een politieke realiteit, geen juridische.
De uitspraak “Herhaal een leugen vaak genoeg en het wordt de waarheid,” toegeschreven aan Joseph Goebbels, de propagandaminister van Adolf Hitler, verwoordt wat moderne psychologie heeft aangetoond: herhaalde uitspraken kunnen ons kritisch denken overtreffen tot het punt waarop we onwaarheden als vanzelfsprekend aannemen. Met andere woorden, hersenspoeling werkt.
Het idee dat “Israël het recht heeft om te bestaan” is hier een goed voorbeeld van. Het is een uitspraak die zo vaak wordt herhaald door met name westerse leiders en media dat het correct lijkt. En als het een “recht” is, moet het geworteld zijn in de wet.
Toen de Franse president Emmanuel Macron tijdens een kabinetsvergadering op 15 oktober zou hebben verklaard dat “de heer Netanyahu niet moet vergeten dat zijn land is opgericht door een VN-besluit,” in verwijzing naar Resolutie 181(II) van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1947, suggereerde hij dat het bestaan van Israël voortkomt uit een internationale juridische handeling, die het dus legitimiteit verleent – het zogenaamde “recht om te bestaan”. Deze vaak gedeelde misvatting is een vervorming van historische en juridische realiteiten.
Om te beginnen is het idee van een inherente “recht om te bestaan” voor een staat onjuist. Conceptueel of juridisch bestaat er geen dergelijk natuurlijk of juridisch recht – voor Israël of enige andere staat – aangezien de oprichting van natiestaten niet geworteld is in het internationaal recht. Natiestaten zijn het resultaat van een proclamatie door degenen die zich voordoen als vertegenwoordigers van de nieuw gevormde staat.
Eenmaal verklaard, kan de nieuwe staat en haar regering (al dan niet) formeel erkend worden door andere staten en regeringen. De nieuwe staat bestaat dus vanwege een politiek feit en niet vanwege een juridische handeling – dat wil zeggen, niet omdat het een “recht” heeft om te bestaan.
Terwijl de “constitutieve” juridische theorie een staat alleen als bestaand beschouwt als deze erkend wordt door andere staten, beschouwt de “declaratoire” theorie een staat als bestaand, zelfs in de afwezigheid van diplomatieke erkenning. In de praktijk blijft echter brede diplomatieke erkenning noodzakelijk voor een uitgeroepen staat om als een volwaardige juridische en politieke entiteit te functioneren, hoewel de uitzonderlijke zaak van Taiwan dit postulaat lijkt te weerleggen.
In deze zin creëerde VN Resolutie 181(II) “Toekomstige Regering van Palestina” de Staat Israël niet. In plaats daarvan stelde het een plan voor om het door Groot-Brittannië bezette Palestina op te splitsen in drie entiteiten: een “Joodse Staat”, een “Arabische Staat” en Jeruzalem onder een speciaal internationaal regime.
Voor de stemming oefenden de Verenigde Staten intense druk uit op enkele ontwikkelingslanden en Frankrijk om voor de resolutie te stemmen. Maar opmerkelijk genoeg werd ook de VS zelf bedreigd, zoals president Harry Truman in zijn memoires herinnert: “Ik denk niet dat ik ooit zoveel druk en propaganda gericht op het Witte Huis heb ervaren als in dit geval. De volharding van enkele van de extreme zionistische leiders – gedreven door politieke motieven en die zich bezighielden met politieke dreigementen – verstoorde en irriteerde mij.”
Na het uitstellen van de stemming met een paar dagen om de benodigde steun te verzekeren, nam de Algemene Vergadering de resolutie op 29 november 1947 met een nipte meerderheid van twee stemmen aan. Het VN-verdelingsplan voor Palestina, dat werd geïntroduceerd, werd nooit goedgekeurd door de Veiligheidsraad en werd dus nooit bindend onder internationaal recht. Maar zelfs als dat wel het geval was, kon de Veiligheidsraad – net als de Algemene Vergadering – Israël niet hebben gecreëerd omdat geen van beiden de juridische bevoegdheid heeft onder het VN-handvest om een staat te “creëren”.
Zes maanden na de stemming over het Verdelingsplan werd de Staat Israël uitgeroepen door David Ben-Gurion, het hoofd van de Joodse Agentschap voor Palestina. Deze politieke daad was de culminatie van de Joodse migratie naar Palestina voor en na de Tweede Wereldoorlog en de etnische zuivering, evenals een gewelddadige landgrijp-campagne door zionistische milities, waaronder de Haganah, de Stern Gang (Lehi) en de Irgun, die Albert Einstein in een brief in 1948 omschreef als een “terroristische, rechtse, chauvinistische organisatie”. Zij handelden allemaal in tandem om Plan Dalet uit te voeren, dat was bedacht door het Joodse Agentschap voor Palestina en dat door de Israëlische historicus Ilan Pappé wordt beschreven als een “blauwdruk voor etnische zuivering”.
Het Verdelingsplan werd verworpen door de vijf Arabische staten die destijds lid waren van de VN en andere regeringen, omdat het werd geacht in strijd te zijn met de onvervreemdbare rechten van Palestijnen (van alle geloven) op zelfbeschikking onder Artikel 55 van het VN-handvest.
Juridisch gezien is dit standpunt vandaag de dag nog steeds geldig, omdat het recht op zelfbeschikking van koloniale volkeren een dwingende norm van het gewoonterecht is die door de internationale gemeenschap wordt erkend als een fundamenteel juridisch beginsel waar geen afbreuk aan mag worden gedaan. Het is een fundamentele juridische norm die is vastgelegd in Artikel 1 van het handvest, dat de doelstellingen van de Verenigde Naties definieert.
Op de avond voor de stemming verklaarde de Iraakse minister van Buitenlandse Zaken, Fadhel al-Jamali, een ondertekenaar van het handvest, voor de Algemene Vergadering: “Verdeling opgelegd tegen de wil van de meerderheid van het volk zal de vrede en harmonie in het Midden-Oosten in gevaar brengen. Niet alleen is een opstand van de Arabieren in Palestina te verwachten, maar de massa’s in de Arabische wereld kunnen niet worden ingehouden. De Arabisch-Joodse relatie in de Arabische wereld zal aanzienlijk verslechteren. Er zijn meer Joden in de Arabische wereld buiten Palestina dan er in Palestina zijn. … Kortom, wie denkt dat de verdeling van Palestina het probleem van Palestina zal oplossen, vergist zich. Verdeling zal een dozijn nieuwe problemen creëren die gevaarlijk zijn voor de vrede en internationale betrekkingen. Het is veel beter om Palestina met rust te laten dan om te proberen een oplossing op te leggen die bittere vruchten zal dragen.”
Al-Jamali’s woorden waren profetisch. Hoewel Israël niet door de VN werd opgericht, zoals Macron gelooft, is de internationale gemeenschap nog steeds in de ban van een historische onrechtvaardigheid die is aangedaan aan Palestijnen van alle geloven, inclusief Joodse Palestijnen. Voor en na de Holocaust hadden zionisten Europese en Noord-Amerikaanse Joodse kolonisten een veilige haven in Palestina beloofd, maar die belofte bleek leeg.
Sinds de oprichting is de Staat Israël hypermilitariseerd en verkeert in een constante staat van oorlog. Het zal geen kansen voor vrede hebben, tenzij en totdat de bezetting van Palestijns, Syrisch en Libanees grondgebied eindigt, haar grenzen worden afgebakend en de zoektocht naar een bijbels “Groot Israël” formeel wordt opgegeven.
Herhaling van propaganda doet het internationale recht niet teniet, volgens welke geen staat een inherente “recht” heeft om te bestaan, maar volkeren hebben een onvervreemdbaar recht op zelfbeschikking. Een bezettende macht heeft geen inherente recht op zelfverdediging tegen de mensen die zij onderdrukt, maar de mensen onder bezetting hebben een inherente recht op zelfverdediging tegen hun bezetters, zoals het Internationaal Gerechtshof heeft geoordeeld.
De machten die een verschil zouden kunnen maken, met name de VS, lijken niet in staat of bereid om een historische onrechtvaardigheid recht te zetten en deze beginselen van internationaal recht helder te bekijken.
Zelfs in het licht van een aanhoudende genocide die zij mogelijk maken, zowel militair als diplomatiek, zijn zij niet in staat of bereid om hun politieke oogkleppen af te nemen en zelfs maar naar hun eigen publieke opinies te luisteren. Slechter nog, zij geven er nu de voorkeur aan om een regionale conflagratie en zelfs een nucleaire aanval door een genocidale Israëlische regering te riskeren. Hopende dat het daar nooit toe zal komen, is geen doordachte strategie.
