Zuid-Afrika start onderzoek naar vermeende belemmering van apartheidprocessen

Zuid-Afrika houdt onderzoek naar vermeende belemmering van apartheid-processen

De stap komt nadat overlevenden en familieleden van slachtoffers van misdaden uit de apartheidstijd een rechtszaak hebben aangespannen tegen de regering van Ramaphosa.

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa heeft een onderzoek bevolen om vast te stellen of eerdere regeringen die door zijn partij, het African National Congress (ANC), werden geleid, opzettelijk onderzoeken en vervolgingen van misdaden uit de apartheidstijd hebben geblokkeerd. Dit is een stap die overlevenden en families van de vermoorden al tientallen jaren eisen.

De baanbrekende beslissing zal zich richten op beschuldigingen van “onbehoorlijke invloed bij het vertragen of belemmeren” van onderzoeken, gericht tegen de post-apartheid regeringen onder leiding van de ANC, aldus een verklaring van Ramaphosa’s kantoor op woensdag.

“President Ramaphosa begrijpt de pijn en frustratie van de families van slachtoffers, die al zo veel jaren strijden voor gerechtigheid,” voegde zijn kantoor eraan toe.

De aankondiging van een rechterlijke onderzoekscommissie kwam nadat 25 overlevenden en familieleden van slachtoffers van apartheid-misdrijven in januari een rechtszaak tegen zijn regering hadden aangespannen, waarin zij schadevergoeding eisten.

Ze beweerden dat opeenvolgende Zuid-Afrikaanse regeringen sinds het einde van de jaren ’90 gefaald hebben in het adequaat onderzoeken van onopgeloste moorden, verdwijningen en andere misdaden tijdens de periode van gedwongen raciale segregatie, ondanks aanbevelingen van de post-apartheid Waarheids- en Verzoeningscommissie.

De commissie werd in 1996 opgericht door de toenmalige president Nelson Mandela onder het voorzitterschap van mede-Nobelprijswinnaar Desmond Tutu. De missie was om misdaden uit de apartheidstijd bloot te leggen en te documenteren en sommige verantwoordelijken de kans te geven hun rol te bekennen, waaronder leden van de staatsveiligheidsdiensten van de apartheid, die bij vele moorden betrokken waren.

De ANC was de organisatie die voorop liep in de strijd tegen het systeem van heerschappij door de witte minderheid en leidde Zuid-Afrika naar de democratie toen de apartheid in 1994 eindigde. Maar ANC-geleide regeringen sindsdien zijn door sommigen bekritiseerd omdat zij nationale verzoening boven gerechtigheid voor slachtoffers zouden hebben gesteld.

Een van de meest prominente onopgeloste zaken is die van de Cradock Four, een groep zwarte anti-apartheidsactivisten die in 1985 door veiligheidsdiensten werden ontvoerd en vermoord. Hun lichamen werden verbrand en er wordt vermoed dat de veiligheidsagenten hen hebben gemarteld.

Niemand is vervolgd voor de moorden, en de omstandigheden van de sterfgevallen zijn nooit volledig onthuld. Dit zijn enkele van de duizenden misdaden tijdens de apartheid waarbij slachtoffers en families nog steeds geen gerechtigheid hebben gezien.

Lukhanyo Calata, wiens vader Fort een van de Cradock Four was, maakt deel uit van de groep die de huidige Zuid-Afrikaanse regering in januari voor de rechter heeft gedaagd.

Calata verklaarde aan het begin van die rechtszaak dat opeenvolgende Zuid-Afrikaanse regeringen sinds de administratie van president Thabo Mbeki van 1999-2008 niet hebben gehandeld naar de aanbevelingen van de commissie en slachtoffers en hun families gerechtigheid hebben onthouden.

Hij en andere familieleden zeggen dat regeringsfunctionarissen hebben ingegrepen om het onderzoek en de vervolging van misdaden te voorkomen.