Putin en Trump bespreken mogelijke wapenstilstand tussen Rusland en Oekraïne

Een demonstrant houdt een spandoek vast met daarop een speelkaart met de portretten van de Russische president Vladimir Putin en de Amerikaanse president Donald Trump tijdens een betoging in Kyiv, Oekraïne.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangekondigd dat hij dinsdag met de Russische president Vladimir Putin zal praten over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Tijdens deze gesprekken worden territoriale concessies van Kyiv en de controle over de Zaporizhzhia kerncentrale naar verwachting belangrijke onderwerpen.

“We willen kijken of we deze oorlog kunnen beëindigen,” vertelde de Amerikaanse president aan verslaggevers op Air Force One tijdens een vlucht terug naar de omgeving van Washington, D.C., vanuit Florida op zondag. “Misschien kunnen we het, misschien ook niet, maar ik denk dat we een zeer goede kans hebben.”

“Ik spreek dinsdag met president Putin. Er is veel werk verzet in het weekend,” voegde Trump eraan toe.

Kremlinwoordvoerder Dmitry Peskov bevestigde maandag dat Putin dinsdag telefonisch met Trump zal spreken, maar weigerde commentaar te geven op de opmerkingen van Trump over landconcessies en energiecentrales. “Ja, dit is inderdaad het geval,” zei hij tijdens een persconferentie. “Zo’n gesprek wordt voorbereid voor dinsdag.”

Trump probeert Putins steun te winnen voor een voorgesteld bestand van 30 dagen, dat Oekraïne vorige week heeft geaccepteerd, terwijl beide partijen door het weekend heen zware luchtaanvallen hebben uitgevoerd en Rusland steeds dichterbij komt om Oekraïense troepen uit hun maandenlange positie in de westelijke Russische grensregio Koersk te verdrijven.

Gesteld werd dat Trump zei: “We zullen praten over land. We zullen praten over energiecentrales. … We praten daar al over, het verdelen van bepaalde activa.”

Trump gaf geen details, maar verwees waarschijnlijk naar de door Rusland bezette Zaporizhzhia kerncentrale in Oekraïne, de grootste kerncentrale van Europa. Rusland en Oekraïne hebben elkaar beschuldigd van aanvallen die het risico op een ongeluk in de centrale met zich meebrachten.

“Dit is de grootste nucleaire faciliteit in Europa, die begin van het conflict in maart 2022 onder Russische controle kwam. Sindsdien is het stilgelegd, maar het blijft onder controle van Russische troepen en de Russische staatsorganisatie voor nucleaire energie, Rosatom,” zei een woordvoerder.

“Er is ook het voorgestelde tijdelijke bestand. Rusland stelt dat elke overeenkomst beveiligingsgaranties voor zijn kant moet bevatten, wat betekent dat het niet wil dat Oekraïne de gelegenheid aangrijpt om opnieuw te bewapenen, zich te herschikken en het conflict te hervatten,” voegde ze eraan toe.

De Franse president Emmanuel Macron zei maandag dat Trump zich houdt aan de voorwaarden die Rusland moet vervullen voor een bestand van 30 dagen. In een bericht op X schreef Macron dat het aan Rusland is om te bewijzen dat het echt vrede wil en dat hij maandag opnieuw met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy heeft gesproken over deze kwestie.

Het Kremlin meldde vrijdag dat Putin een boodschap over zijn bestandplan naar Trump had gestuurd via de Amerikaanse gezant Steve Witkoff, die gesprekken in Moskou had gevoerd. Hij uitte “voorzichtig optimisme” dat er een overeenkomst kon worden bereikt om het drie jaar durende conflict te beëindigen.

In afzonderlijke verschijningen op Amerikaanse tv-shows op zondag benadrukten Witkoff, de minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio en Trumps nationale veiligheidsadviseur, Mike Waltz, dat er nog steeds uitdagingen zijn die opgelost moeten worden voordat Rusland instemt met een bestand, laat staan met een definitieve oplossing voor de oorlog.

Zelenskyy zei vrijdag dat hij goede hoop had om de Russische oorlog te beëindigen nadat Kyiv het Amerikaanse voorstel voor een 30 dagen durend tussentijds bestand had geaccepteerd. Echter, Zelenskyy heeft herhaaldelijk benadrukt dat de soevereiniteit van zijn land niet onderhandelbaar is en dat Rusland het in beslag genomen gebied moet teruggeven. Rusland veroverde het Krim-schiereiland in 2014 en controleert nu delen van vier oostelijke en zuidelijke Oekraïense regio’s sinds de invasie in 2022.

Putin heeft verklaard dat zijn acties in Oekraïne gericht zijn op het beschermen van de veiligheid van Rusland tegen wat hij beschouwt als een agressieve en vijandige West, met name de oostwaartse uitbreiding van de NAVO. Oekraïne en zijn westerse partners hebben gesteld dat Rusland een onprovoceerde oorlog van agressie voert en dat het in beslag nemen van land een imperiaal karakter heeft.

Moskou heeft geëist dat Oekraïne zijn NAVO-ambities laat varen, dat Rusland de controle houdt over al het Oekraïense grondgebied dat het heeft veroverd, en dat de omvang van het Oekraïense leger wordt beperkt. Ook wil het dat westerse sancties worden versoepeld en dat er een presidentsverkiezing in Oekraïne komt, wat Kyiv als prematuur beschouwt zolang de staat van beleg van kracht is.

De hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken, Kaja Kallas, zei maandag dat de eisen van Rusland om in te stemmen met een bestand tonen dat Moskou niet echt vrede wil.

De Britse premier Keir Starmer zei zaterdag dat westerse bondgenoten, met uitzondering van de VS, de voorbereidingen voor ondersteuning van Oekraïne in het geval van een bestand met Rusland aan het opschroeven zijn, met defensiechefs die volgende week “robuste plannen” willen concretiseren.

Zowel Groot-Brittannië als Frankrijk hebben verklaard dat ze bereid zijn een vredesmacht te sturen om een eventueel bestand in Oekraïne te monitoren.

De nieuwe Canadese premier Mark Carney – die maandag zijn Franse tegenhanger, president Emmanuel Macron, in Parijs ontmoette – heeft ook beloofd Oekraïnes soevereiniteit te steunen.

Op de frontlinies hebben Oekraïense troepen een drone-aanval uitgevoerd op het zuiden van Rusland, wat leidde tot een brand in een olieraffinaderij, aldus lokale autoriteiten maandag, terwijl Moskou een barrage van bijna 200 drones op Oekraïne lanceerde.

De gouverneur van Astrakhan, Igor Babushkin, zei dat personeel van een “brandstof- en energiecomplex” was geëvacueerd voordat de aanval plaatsvond, wat leidde tot een grote brand. “Eén persoon raakte gewond tijdens de aanval. Het slachtoffer is nu naar het ziekenhuis gebracht,” schreef Babushkin op sociale media.

De laatste bombardementen komen terwijl Oekraïne Rusland bekritiseerde voor het weigeren om het door de VS voorgestelde bestand zonder voorwaarden te accepteren. Moskou lanceerde ook zijn eigen barrage van 174 drones op Oekraïne, waar luchtafweerunits 90 drones hebben neergehaald, waaronder de door Iran ontworpen Shahed-drone, aldus de luchtmacht.

Ongeveer 500 mensen in de zuidelijke Oekraïense regio Odesa raakten zonder stroom door de aanvallen en één persoon raakte gewond, zei gouverneur Oleg Kiper, toevoegend dat verschillende gebouwen beschadigd waren, waaronder een kleuterschool.