Recordlaag zeewatervries in februari terwijl wereldwarmte aanhoudt

Record laag zeewaterijs in de Arctis

De Arctis heeft sinds december record lage temperaturen waargenomen. In februari bereikte de wereldwijde zeewaterijsbedekking een historisch dieptepunt, aldus het klimaatmonitoringprogramma van Europa, met temperaturen die tot 11°C boven het gemiddelde stegen nabij de Noordpool, terwijl de wereld zijn aanhoudende hittegolf voortzette.

Volgens de Copernicus Climate Change Service was februari de derde heetste februari ooit, met broeikasgasemissies die de wereldwijde temperaturen omhoog stuwden. Dit leidde tot een record laag gecombineerde oppervlakte van Antarctica en de Arctis van 16,04 miljoen vierkante kilometer op 7 februari.

“Februari 2025 zet de reeks van record of bijna-record temperaturen voort die de afgelopen twee jaar zijn waargenomen,” zei Samantha Burgess van het Europese Centrum voor Middellange Termijn Weersvoorspellingen, dat het Copernicus klimaatmonitor beheert. “Een van de gevolgen van een warmer wereld is het smelten van zeewaterijs, en de record of bijna-record lage zeewaterijsbedekking aan beide polen heeft de wereldwijde zeewaterijsbedekking naar een historisch minimum geduwd.”

De afname van de ijsbedekking heeft op lange termijn ernstige gevolgen voor het weer, mensen en ecosystemen, niet alleen in de regio, maar wereldwijd. Wanneer de sterk reflecterende sneeuw en ijs plaatsmaken voor de donkere oceaan, wordt dezelfde hoeveelheid zonnestraling die normaal gesproken terug de ruimte in wordt kaatst, door het water geabsorbeerd, waardoor de opwarming van de aarde versnelt.

De zeewaterijs in Antarctica, dat deze tijd van het jaar grotendeels de wereldwijde cijfers aandrijft, was in februari 26 procent onder het gemiddelde, aldus Copernicus. De regio kan aan het einde van de maand zijn jaarlijkse zomerminimum hebben bereikt; als dit in maart bevestigd wordt, zou het de op één na laagste minimumwaarde in de satellietgegevens zijn.

De Arctis, waar de ijsbedekking normaal gesproken in maart een jaarlijkse wintermaximum bereikt, heeft sinds december record lage maandwaarden gezien, met februari dat 8 procent onder het gemiddelde lag voor deze maand. “De huidige record lage wereldwijde zeewaterijsoppervlakte die uit de Copernicus-analyse blijkt, is zeer zorgwekkend omdat het belangrijke veranderingen in zowel de Arctis als de Antarctis weerspiegelt,” zei Simon Josey, Professor Oceanografie aan het National Oceanography Center in het VK. Hij voegde eraan toe dat warme oceaan- en atmosferische temperaturen “kunnen leiden tot een uitgebreide mislukking van het ijs om opnieuw te groeien” in de Antarctis tijdens de winter op het zuidelijk halfrond.

Wereldwijde hittegolf

Globaal gezien was februari 1,59 graden Celsius warmer dan de pre-industriële tijd, aldus Copernicus, en de periode van december tot februari was de op één na warmste ooit geregistreerd. Terwijl de temperaturen in sommige delen van Noord-Amerika, Oost-Europa en grote delen van Oost-Azië onder het gemiddelde lagen, was het warmer dan gemiddeld in het noorden van Chili en Argentinië, het westen van Australië en het zuidwesten van de Verenigde Staten en Mexico.

De temperaturen waren vooral verhoogd ten noorden van de Arctic Circle, met gemiddelde temperaturen die 4°C boven het gemiddelde van 1991-2020 lagen voor de maand, en een gebied nabij de Noordpool dat 11°C boven het gemiddelde lag. Copernicus merkte op dat een gebrek aan historische gegevens uit de poolgebieden het moeilijk maakt om nauwkeurige schattingen van de opwarming te geven in vergelijking met de pre-industriële periode.

Oceaanwater, een cruciale klimaatregulator en koolstofput, slaat 90 procent van de overtollige warmte op die door de uitstoot van broeikasgassen door de mensheid is gevangen. De zeewatertemperaturen waren uitzonderlijk warm in 2023 en 2024, en Copernicus meldde dat de metingen in februari de op één na hoogste ooit voor de maand waren.

Klimatologen hadden verwacht dat de uitzonderlijke hitte wereldwijd zou afnemen na een opwarmende El Niño-gebeurtenis die in januari 2024 zijn hoogtepunt bereikte, en dat de omstandigheden geleidelijk naar een verkoelende La Niña-fase zouden verschuiven. Maar de hitte is sindsdien aanhoudend op record of bijna-recordniveau gebleven, wat leidde tot debat onder wetenschappers.

Een enkel jaar boven de limiet van 1,5°C opwarming van de pre-industriële niveaus betekent geen schending van het klimaatakkoord, maar met recordbrekende temperaturen vorig jaar waarschuwen wetenschappers dat dit doel snel buiten bereik raakt. In de 20 maanden sinds medio 2023 was alleen juli van vorig jaar onder de 1,5°C gezakt, aldus Copernicus.

De EU-monitor gebruikt miljarden metingen van satellieten, schepen, vliegtuigen en weerstations om zijn klimaatcalculaties te ondersteunen. De gegevens gaan terug tot 1940, maar andere bronnen van klimatgegevens, zoals ijskernen, jaarringen en koraalskeletten, stellen wetenschappers in staat om hun conclusies uit te breiden met bewijs uit veel verder in het verleden. Wetenschappers beweren dat de huidige periode waarschijnlijk de warmste is die de aarde in de afgelopen 125.000 jaar heeft gekend.