Hezbollah en de Nieuwe Relatie met de Staat in Post-Oorlogs Libanon

Kenmerken | Israël valt Libanon aan

In het naoorlogse Libanon worstelt Hezbollah met een nieuwe relatie tot de staat. Terwijl sommige aanhangers van Hezbollah frustratie tonen, verdubbelen anderen hun steun voor de groep.

Beirut, Libanon – Hezbollah verzamelde duizenden van zijn aanhangers voor de uitvaart van zijn langdurige leider Hassan Nasrallah, die in september omkwam bij een Israëlische luchtaanval. De uitvaart op 23 februari was een gelegenheid voor de Libanese groep om een boodschap te sturen: Ondanks de verliezen die ze de afgelopen maanden heeft geleden, is ze nog steeds sterk en moet ze niet worden onderschat.

Toen er op 27 november eindelijk een wapenstilstand werd aangekondigd, was Hezbollah zwaar getroffen en uitgeput. De wapenstilstand stelde dat Hezbollah zich terug zou trekken ten noorden van de Litani-rivier en weg van de grens met Israël, terwijl de Israëlische troepen het zuiden van Libanon zouden verlaten en een nieuw versterkt Libanees leger de controle over het zuiden zou krijgen.

Enkele dagen later verloor Hezbollah een van zijn belangrijkste bondgenoten, het Syrische regime van Bashar al-Assad, dat viel tijdens een bliksemaanval van de oppositie. Hezbollah bevindt zich nu op een kruispunt.

Hezbollah verzwakt

Voor september was Hezbollah de meest invloedrijke politieke speler in Libanon en naar verluidt een van de zwaarst bewapende niet-statelijke actoren ter wereld. Het werd gevormd om een Israëlische invasie in de jaren ’80 af te slaan, hield stand tegen een grote confrontatie met Israël in 2006 en heeft sindsdien zijn arsenaal en mankracht opgebouwd.

Het wordt vaak beschreven als een “staat binnen een staat” en biedt ook essentiële diensten aan zijn overwegend sjiitische aanhangers – een gemeenschap die historisch gezien over het hoofd is gezien en slecht bediend door de Libanese staat.

Een dag na de aanvallen van Hamas op Zuid-Israël en de lancering van een genocidale oorlog door Israël op Gaza in oktober 2023, ging Hezbollah de strijd aan, waarbij het Israël langs de grens onder druk zette om te stoppen met de aanvallen op Gaza. Zijn tussenkomst werd lang verwacht, gezien Hezbollah’s langdurige steun voor Palestina en tegen Israël.

Het conflict escaleerde in september toen Hezbollah-pagers en walkietalkies explodeerden tijdens aanvallen die Israël werden toegeschreven. Israël lanceerde ook een dag van luchtaanvallen op Libanon op 23 september, waarbij minstens 558 mensen, voornamelijk burgers, omkwamen. De luchtaanvallen hielden aan, en vier dagen later werd Nasrallah gedood. Veel van Hezbollah’s militaire en religieuze leiders zijn sindsdien ook omgekomen, waaronder Nasrallah’s opvolger Hashem Safieddine begin oktober.

Israël vernietigde infrastructuur en woningen in heel Libanon, waarbij delen van het land werden gericht waar sjiitische moslims – de steunbasis van Hezbollah – wonen, zoals in het zuiden en oosten van Libanon en de zuidelijke voorsteden van Beiroet. In oktober viel het Libanon binnen, met name in het zuiden, waar het hele dorpen verwoestte.

Hezbollah is militair verzwakt en niet in staat om nu op dezelfde manier terug te vechten tegen Israël zoals het dat vroeger deed.

Een nieuw politiek systeem en woede benutten

De andere bronnen van Hezbollah’s kracht zijn de steun die het ontvangt van Iran, zowel materieel via Syrië als financieel, wat tot uiting komt in de sociale ondersteuningssystemen die het beheerde en in zijn politieke vertegenwoordiging en invloed.

Met de toenemende internationale aandacht voor Libanon na de wapenstilstand werd het parlement aangemoedigd om begin januari een nieuwe president en premier te kiezen, waarmee een einde kwam aan twee jaar van regeringsparalys.

Voor het eerst sinds 2008 waren Hezbollah en zijn zusterpartij Amal niet in staat om elke sjiiet te nomineren voor een ministeriële portefeuille in het nieuwe kabinet. “Hezbollah heeft niet langer de financiële middelen, de openlijke Iraanse steun of duidelijke militaire opties om deze veranderingen te weerstaan,” zegt analist Salamey.

“Het doel van Hezbollah is vandaag veelzijdig,” zegt Safieddine. “[Ze willen] de ressentimenten van de sjiitische gemeenschap ontwikkelen in de zoektocht naar consolidatie van controle over hen, een manier vinden om om te gaan met het feit dat ze extreme financiële uitdagingen onder ogen zien – het gebruik van internationale steun voor de regering is een manier, maar ook het vinden van krediet – [en] blijven rechtvaardigen dat ze wapens vasthouden in naam van de zwakte van de staat en voortdurende Israëlische schendingen.”

Duizenden mensen woonden de uitvaarten van Nasrallah en Safieddine bij in het Sports City Stadium in Beiroet.

Terwijl veel ontheemde Libanezen na de wapenstilstand begonnen terug te keren naar het zuiden, gebruikte Israël de stopzetting van de aanvallen van Hezbollah om vele dorpen te blijven bezetten en anderen voor het eerst binnen te gaan. De Libanese regering beschuldigde Israël ervan de voorwaarden van de wapenstilstand te schenden door niet terug te trekken uit Zuid-Libanon en zijn aanvallen op mensen en dorpen niet te stoppen.

Op 18 februari kondigde Israël aan dat het zou doorgaan met het bezetten van ten minste vijf belangrijke punten in Libanon, maar nu is het Libanese leger verantwoordelijk voor de veiligheid in het zuiden, niet Hezbollah – en sommigen hebben het leger bekritiseerd omdat het er niet in slaagde het land te bevrijden en de mensen in het zuiden goed te beschermen.

Financieel krap

De Wereldbank heeft geschat dat er 3,4 miljard dollar aan schade is aangericht aan gebouwen en dat bijna 100.000 woningen in het hele land zijn beschadigd of vernietigd. De schade overschrijdt de verminderde capaciteiten van Hezbollah.

Met het gevoel aan de zijlijn te staan, zeiden analisten dat Hezbollah nu erkent dat het de regering ruimte moet geven om vooruitgang te boeken en cruciale buitenlandse financiering aan te trekken die zal helpen bij het herstel van de wijdverspreide verwoesting veroorzaakt door de aanvallen van Israël.

Afwachtende houding

Hezbollah steunde de meerderheidkeuze voor president, legerchef Joseph Aoun, en hoewel het Nawaf Salam niet steunde voor premier en het niet eens was met elke kabinetszetel, gaf de partij toch recent een vertrouwen aan de nieuwe regering van Salam.

“Natuurlijk heeft de achterban van de partij opmerkingen over de prestaties van president Joseph Aoun en premier Nawaf Salam, maar dat verandert niets aan de positieve positie van de partij.”

Sommige lokale media die aan Hezbollah zijn verbonden, beweren dat externe druk en steun voor de regering Hezbollah hebben geïsoleerd. De Libanese regering heeft Israël beschuldigd van het schenden van de wapenstilstand door dorpen binnen te gaan en door door te gaan met sloopwerkzaamheden.

De hoofdredacteur van de krant Al Akhbar, Ibrahim al-Amine, schreef in een recente editorial dat de Amerikanen en Saoedi’s via Salam willen dat Hezbollah niet rechtstreeks in de regering wordt vertegenwoordigd en “de monopolie van het duo Amal en Hezbollah op [sjiitische] vertegenwoordiging in de regering doorbreken”.

“De kritiek van de partij op de regering komt voort uit hun frustratie,” zegt Salamey. “Hezbollah heeft niet langer de financiële middelen, openlijke Iraanse steun of duidelijke militaire opties om deze veranderingen te weerstaan.”

“Voor nu heeft Hezbollah weinig keuze dan zich aan te passen aan deze ongunstige situatie en te wachten op veranderingen die in zijn voordeel zijn,” zegt Salamey.

Zelfs met Hezbollah in een iets verzwakte positie ten opzichte van de staat, betekent dat niet dat hun basissteun zal verdwijnen.

Hij voegde eraan toe dat andere leden van de sjiitische gemeenschap, die historisch gezien sociale en andere diensten van Hezbollah hebben ontvangen, een afwachtende houding kunnen aannemen ten opzichte van de nieuwe regering en kunnen kijken of deze de leegte kan opvullen die is ontstaan door de verzwakking van Hezbollah.