Familieleden van slachtoffers van geweldsmisdrijven vaak overweldigd door uitvaart- en juridische kosten

Slachtoffers van geweldsmisdrijven en overlevenden van hun nabestaanden bevinden zich vaak in de problemen door hoge kosten die zij niet vergoed krijgen. Iemand wiens familielid is vermoord, moet bijvoorbeeld vaak omgaan met kosten voor een uitvaart, notaris, psycholoog en soms zelfs een andere woonruimte. Velen verliezen ook hun inkomen omdat ze na het trauma niet kunnen werken. De bestaande regelingen zijn onvoldoende en de overheid en verzekeraars zouden meer moeten doen om deze slachtoffers beter te helpen, aldus Slachtofferhulp Nederland.

“Het veroorzaakt veel stress en extra problemen,” vertelde Leonie Foncke van Slachtofferhulp aan de omroep. “Als je al iets heel intens hebt meegemaakt en dan ook nog in financiële problemen komt, voel je je als een dubbel slachtoffer.” Vorig jaar hielp Slachtofferhulp ongeveer 3.900 slachtoffers en nabestaanden van ernstige misdrijven. Bijna iedereen kreeg te maken met extra kosten als gevolg van het misdrijf.

Bijvoorbeeld, in de rechtszaak tegen Fouad L., die zijn buurvrouw, haar 14-jarige dochter en een docent aan het Erasmus MC in Rotterdam heeft vermoord, sprak de vader van de 14-jarige Romy over het verlies van zijn inkomen en woning bovenop zijn verdriet om zijn dochter. Natascha Anemaat, wiens 14-jarige dochter, Esmee Kortekaas, in 2021 door haar gymnastiekleraar werd vermoord, kon ook niet werken na haar verlies. “Ik heb soms bang geweest dat ik mijn huis zou moeten verkopen en Esmee’s slaapkamer leeg zou moeten maken,” zei ze. “Dat raakt je enorm en voelt extreem oneerlijk. Ik heb er niet voor gekozen om mijn dochter uit mijn leven te laten nemen.”

Slachtoffers van een gewelds- of seksmisdrijf, of een nabestaande van het slachtoffer, kunnen enkele duizenden euro’s claimen uit het Slachtoffers van Geweldsmisdrijven Compensatiefonds. Volgens Slachtofferhulp dekt dat zelden alle kosten. Slachtoffers kunnen proberen de rest van het geld van de dader terug te vorderen tijdens de rechtszaak, maar strafrechters wijzen deze claims niet altijd toe. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat bijna de helft van dergelijke schadeclaims niet in de strafzaak wordt behandeld vanwege de complexiteit ervan.

In plaats daarvan moeten slachtoffers en geliefden civiele procedures tegen de dader starten, wat zinloos is als de dader niet in staat is om te betalen. In strafzaken spreekt de overheid de opgelegde schadevergoeding vooruit, maar alleen als de zaak volledig is afgehandeld. Dat kan jaren duren. En de overheid betaalt pas acht maanden na de laatste uitspraak.

Volgens Slachtofferhulp moet dit systeem dringend worden herzien. De organisatie wil dat strafrechtelijke rechtbanken sneller schadevergoedingen toekennen en dat de bijdragen vanuit het Slachtoffers van Geweldsmisdrijven Compensatiefonds aanzienlijk worden verhoogd. De overheid zou ook hogere voorschotten aan slachtoffers en hun geliefden moeten betalen om te voorkomen dat zij in financiële problemen komen.