Hoofd van de Nederlandse Politie roept op tot hervormingen na fatale steekpartij van 11-jarige in Nieuwegein

Het dodelijke steekincident van een 11-jarig meisje in Nieuwegein heeft opnieuw zorgen doen rijzen over hoe Nederland omgaat met personen met ernstige psychische aandoeningen. De verdachte, de 29-jarige Hamza L., was bij de autoriteiten bekend vanwege eerder gewelddadig gedrag. Politiechef Michel de Roos zegt dat er systemische veranderingen nodig zijn om soortgelijke tragedies te voorkomen. “We hebben een 11-jarig meisje verloren dat nooit terugkomt. Een verwoeste familie. Een buurt in chaos. En een psychisch patiënt die nu in een cel zit,” aldus De Roos, de plaatsvervangend chef van de politie Midden-Nederland. “Dit is geen geïsoleerd incident. Het is het resultaat van een falend systeem. Als politici geen fundamentele keuzes maken om de psychiatrische zorg te verbeteren, zal dit opnieuw gebeuren.”

De aanval vond zaterdagmiddag plaats terwijl het jonge slachtoffer, Sohani, onderweg was om een vriend te ontmoeten. Getuigen beschreef een plotselinge en brute aanval in het volle daglicht. De politie werd om 14:47 uur gealarmeerd en arresteerde L. slechts 15 minuten later. Bewoners hadden L. eerder al bij de autoriteiten gemeld vanwege zijn onvoorspelbare gedrag. Hij stond bekend om het schreeuwen op straat laat in de nacht. Een buurman vertelde NRC dat hij twee dagen voor de aanval door L. was achtervolgd. Toen hij de politie belde, kreeg hij te horen dat er geen patrouillewagen beschikbaar was.

De zaak werd al snel een politiek vraagstuk. “De politie? Ze zijn niet komen opdagen,” zei PVV-leider Geert Wilders in de Tweede Kamer op dinsdag. “En kijk naar de gevolgen.” De Roos wees beschuldigingen van politie-onnauwkeurigheid van de hand. “Er worden ongegronde claims gedaan, en dat heeft invloed op onze agenten. We zeggen al een decennium dat dit systeem moet worden aangepakt.” De agenten hadden gereageerd op eerdere meldingen over L., aldus De Roos, maar zonder onmiddellijke criminele activiteit waren ze beperkt in hun handelen. “We ontvangen meer dan 35 meldingen per dag over mensen die verstoord of onbegrijpelijk gedrag vertonen—15.000 gevallen per jaar. Als er acute gevaar is, reageren we onmiddellijk. Maar als het een algemeen probleem is, wordt het doorgegeven aan lokale teams en geestelijke gezondheidsdiensten.”

L. was gemeld bij het Zorg- en Veiligheidshuis, een samenwerkingsorganisatie waar politie, gemeenten en gezondheidsdiensten complexe zaken bespreken. Hij was daar een maand geleden geregistreerd na zijn verhuizing van Haaglanden naar Nieuwegein. “We hebben het over hem gehad in vergaderingen met zorgverleners,” zei De Roos. “We werkten nauw met hen samen, en zij deden alles wat ze konden.” De Roos betoogde dat politieagenten worden gevraagd om psychiatrische zaken te beheren zonder de noodzakelijke expertise of middelen. “We willen ons richten op het onderzoeken van criminele bendes, wat de samenleving ten goede komt. Maar we worden afgeleid door deze incidenten met psychiatrische patiënten. Agenten zijn niet opgeleid om geestelijke gezondheidsbeoordelingen te maken.”

De Roos wees op systemische tekortkomingen, waaronder een tekort aan psychiatrische professionals die 24/7 beschikbaar zijn om personen onmiddellijk te beoordelen, een gefragmenteerd zorgsysteem dat de verantwoordelijkheid onduidelijk laat, en een gebrek aan geschikte huisvesting voor hoog-risico-individuen die niet veilig in woonwijken kunnen leven. Nederland is de afgelopen tien jaar overgestapt op ambulante psychiatrische zorg, waarbij het aantal institutionele bedden is verminderd. De Roos zei dat deze overgang een zorgkloof heeft gecreëerd, waardoor de betrokkenheid van de politie en geweldsincidenten toenemen.

“Arrestatieteams worden nu vaak ingezet voor gevallen met geestelijk onwelden,” zei hij. “Dat is niet hun doel. We willen minimale dwang gebruiken, vooral bij patiënten die zorg nodig hebben.” De zaak heeft vergelijkingen opgeroepen met eerdere falen in het geestelijke gezondheidssysteem. In 2015 benadrukte een rapport over de moorden gepleegd door Bart van U., die de voormalige politicus Els Borst en zijn zus Loïs vermoordde, systemische tekortkomingen. Ondanks beloften van hervorming, toonden latere beoordelingen aan dat er weinig was veranderd.

“Hoe zorgen we ervoor dat dit keer anders is?” vroeg De Roos. “Het is aan de politici om die beslissingen te nemen. Maar voor ons is genoeg genoeg. Elke dag hebben onze agenten te maken met mensen in crisis. Elke dag worden we beschuldigd van een probleem dat we niet kunnen oplossen.” De Tweede Kamer heeft om een formele reactie op de zaak gevraagd, waardoor verdere opmerkingen van de politie worden vertraagd. De Roos benadrukte echter de urgentie: “Als er niets verandert, zal dit opnieuw gebeuren. En opnieuw zullen mensen de politie of geestelijke gezondheidsdiensten de schuld geven. Maar dat lost het echte probleem niet op.”