Syriërs staan klaar om hun land te herbouwen, maar hebben solidariteit nodig

Meningen over de wederopbouw van Syrië

Syriërs zijn bereid om hun land te herbouwen, maar ze hebben solidariteit nodig. Syrië is nog niet klaar om zijn vluchtelingen te verwelkomen. Het heeft internationale steun nodig om daar te komen.

Het is meer dan een maand geleden dat het regime van Bashar al-Assad in Syrië instortte, wat het einde betekende van een 13 jaar durende revolutie. Dit bracht hoop voor mij en miljoenen Syriërs die al lange tijd strijden voor gerechtigheid, vrijheid en waardigheid.

In slechts enkele weken is er veel veranderd. Na jaren van afwezigheid in het grootste deel van Syrië heeft de humanitaire organisatie waar ik voor werk, Syria Relief/Action For Humanity, eindelijk een formeel kantoor in Damascus opgericht. Een collega die een groot deel van zijn leven in Turkije heeft doorgebracht, is enthousiast om terug te keren naar zijn huis in de Syrische hoofdstad en daar zijn leven opnieuw op te bouwen.

Een van mijn goede vrienden, die zijn familie in Syrië meer dan een decade niet had gezien, kon reizen naar zijn geboortestad Homs en zich herenigen met zijn dierbaren. Persoonlijk kijk ik ernaar uit om mijn kinderen – allemaal geboren in Turkije – een Syrië te laten zien dat heel anders is dan het land waarin ik ben opgegroeid.

Tegen de overweldigende vreugde van het zien van ons land dat vrij en in vrede is, staat ook het besef van de immense uitdagingen die voor ons liggen. De huidige sociaaleconomische situatie in Syrië is ontmoedigend.

De afgelopen 13 jaar van onnoemelijk lijden, vernietiging en ontheemding kunnen niet van de ene op de andere dag worden gewist. Kritieke infrastructuur, waaronder wegen, het elektriciteitsnet en waterleidingen, is verwoest. De economie is in puin terwijl handel en toeleveringsketens verstoord blijven.

Het onderwijssysteem van Syrië staat in veel delen van het land op het randje van een totale ineenstorting, omdat veel scholen zijn vernietigd of nog steeds worden gebruikt als schuilplaatsen voor intern ontheemden. Volgens UNICEF zijn meer dan 2,4 miljoen kinderen niet naar school, en nog eens 1 miljoen loopt het risico om uit te vallen. Dit vergroot de kans op negatieve copingmechanismen, zoals kinderarbeid en kindhuwelijken.

Onderwijs – vooral op de basisschool en middelbare school – moet prioriteit krijgen om te voorkomen dat een hele generatie analfabeet raakt. Het is ook belangrijk om op te merken dat universiteiten aanzienlijk zijn getroffen, met veel beschadigde faciliteiten en studenten die gedwongen zijn hun studies te verlaten.

Mijnen en andere explosieve restanten van de oorlog vormen een andere aanzienlijke hindernis voor de wederopbouw van Syrië. Het gevaar dat ze vormen is ernstig, vooral voor kinderen. Alleen al in de afgelopen maand zijn minstens 80 mensen – waaronder 12 kinderen – omgekomen door mijn-gerelateerde incidenten.

De helft van de Syrische bevolking leeft nu in gebieden die besmet zijn met landmijnen. Terwijl ontheemde mensen beginnen terug te keren naar huis, kunnen de gevaren van deze explosieven niet worden genegeerd.

Ondertussen blijven externe interventies en buitenlandse inmenging de instabiliteit aanwakkeren, en blijven er pockets van geweld bestaan.

Gegeven dit alles ben ik diep verontrust door de beslissing van verschillende landen die Syrische vluchtelingen huisvesten om asielaanvragen op te schorten. Geen misverstand – Syriërs willen niets liever dan terugkeren naar hun land. Het is ons thuis, en we verlangen ernaar om deel uit te maken van de wederopbouw.

Maar Syrië is nog niet voorbereid op grootschalige terugkeer. Gastlanden moeten wachten tot terugkeer veilig, waardig en duurzaam kan zijn. In de tussentijd moeten ze Syriërs tijdelijk toestaan om terug te keren om de situatie te beoordelen zonder bang te zijn voor een weigering van herintreding.

Voor Syrië om geschikt te worden voor de massale terugkeer van vluchtelingen, zijn er verschillende gebieden waarin het externe steun nodig heeft.

Ten eerste moeten internationale donoren extra middelen mobiliseren om de dringende humanitaire behoeften van Syrië te vervullen. In 2024 hadden 16,7 miljoen mensen hulp nodig, het hoogste aantal sinds het begin van het conflict in 2011.

Er zijn fondsen nodig om voedseltekorten aan te pakken, de terugkeer van intern ontheemde mensen naar hun huizen te ondersteunen en essentiële onderdak- en gezondheidsdiensten te bieden.

Lokale en nationale organisaties die hun effectiviteit op de grond hebben bewezen, moeten prioriteit krijgen bij de verdeling van financiering, met flexibele mechanismen die een adaptieve reactie op de voortdurend veranderende situatie mogelijk maken.

Ten tweede moet het onderwijs van de Syrische kinderen prioriteit krijgen. Het creëren van veilige leerplekken voor kinderen is van vitaal belang om te voorkomen dat een hele generatie toegang tot onderwijs verliest.

Ten derde heeft Syrië hulp nodig bij het politieke rehabilitatieproces. Honderdduizenden mensen hebben politieke geweld onder het vorige regime geleden. Overlevenden van marteling en gedwongen verdwijningen moeten gespecialiseerde zorg ontvangen, en er moeten schadevergoedingen worden verstrekt aan de families van de verdwenen en overleden.

Syrië heeft ook internationale samenwerking nodig om gerechtigheid te waarborgen voor de misdaden die door het regime van al-Assad zijn gepleegd, hetzij via internationale rechtbanken of mechanismen voor overgangsrechtvaardigheid. Dergelijke inspanningen zijn cruciaal voor het handhaven van verantwoording.

Ten vierde kan een economische wederopbouw niet plaatsvinden zolang Syrië onder sancties staat. Er moet diplomatiek engagement zijn met de overgangsautoriteiten in Damascus en een herbeoordeling van de economische beperkingen. Sancties verstoren de levering van humanitaire hulp en wederopbouwinspanningen.

Ten vijfde heeft Syrië hulp nodig bij het opruimen van landmijnen en het verwijderen van niet-ontplofte munitie. Dit is een cruciale stap om de veiligheid van ontheemde Syriërs die willen terugkeren naar hun huizen te waarborgen.

Het is belangrijk voor mij om te benadrukken dat Syriërs niet in een noodtoestand en afhankelijkheid van hulp willen blijven; we zijn klaar voor wederopbouw en ontwikkeling.

Na jaren van duisternis zien we eindelijk het licht. De toekomst van Syrië ligt in onze handen, maar solidariteit en samenwerking van de wereldgemeenschap zijn essentieel om urgente uitdagingen aan te pakken. Samen kunnen we Syrië helpen herbouwen, zodat het sterker, inclusiever en rechtvaardiger kan worden dan ooit tevoren.